6-mavzu: kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatini tashkil etish hamda boshqarish reja

Kapital qo’yilmalar (ming so’m)
1-jadval.

Tadbirkorlik g’oyalari (g’oya nomlari to’liq yoziladi)	Xarajat turlari	Bahosi	Jami
g’oya

2-jadval
Joriy xarajatlar

Tadbirkorlik g’oyasi (g’oya nomi to’liq yoziladi)	Moddalar bo’yicha xarajatlar						Jami
	Ish xaqi	Xom ashyo	Amorti zatsiya (maydon)	El.ener giya	Ijtimoiy sug’o’rta	Boshqa xarajatlar
g’oya

3-jadval
Mahsulot (xizmatlar)ning eng kam bahosi

(keltirilgan hisob-kitoblar asosida belgilanadi)

Tadbirkorlik g’oyasi	Bir yillik xarajat, ming so’m	Mahsulot birligi tannarxi, m.s.	Sof daromad 30%	Mahsulot (xizmat) bahosi
g’oya

4-jadval

Tadbirkorlik g’oyasini amalga oshirishda rejalashtirilayotgan foyda

Tadbirkorlik g’oyasi	Tushum (T)	Xarajat (X)	Daromad (D)	Foyda (soliqlar to’langandan so’ng)
g’oya

5-jadval

Iqtisodiy ko’rsatkichlar .

Tadbirkorlik g’oyasi	Rentabellik, %	Xarajatlarni qoplash muddati, yil
g’oya

Tadbirkorlik g’oyasining amalga oshirilishini taxlilil qilish usullari


Tadbirkor har bir muammolarni to’g’ri va aniq baholay olgan va shu asosda loyihani amalga oshirgan taqdirdagina ushbu loyi’alar muvaffaqiyat qozonish imkoniyatiga ega bo’ladi. Buning uchun tadbirkor loyihani amalga oshirishdan avval ushbu muammolarini tahlil qilib chiqishi zarur bo’ladi. Tadbirkorlik loyihasini amalga oshirishdagi muammolarni tahlil qilish quyidagicha amalga oshiriladi.

Tadbirkorlik g’oyasini amalga oshirish muammolari

Moliyaviy muammolar	Ekologik muammolar	Texnologik muammolari	Bino bilan bog’liq muammolar	Moddiy-texnika ta’minoti muammolari
Katta bolang’ich sarmoya zarurligi	Zararli gazlar miqdorining me’yoridan ko’pligi	O’zlashtirilmagan texnologiya	Bino (joy) yo’qligi	Dastgohlar va texnologiyaning yo’qligi
	SHovqin-ning yuqoriligi	O’zgarishsiz sifatni taominlash qiyinligi	Joyning talabga javob bermasligi	Xom ashyo taominoti bilan bog’liq bo’lgan qiyinchiliklar
Kapital qo’yilmalarni qoplash muddatining kattaligi	Zararli oqava suvlar	Mahsulot tayyorlashda mahsus, noyob, nostandart dastgohlarning zarurligi	Energetika, santexnika, kanalizatsiya bilan bog’liq qiyinchiliklar
	Kimyoviy va boshqa ifloslanishlar
Muammolarni hal qilish bo’yicha mutaxassislarning yetishmasligi

Moliyaviy muammolarlarni taxlilil qilish.
1. Loyihani amalga oshirish uchun zarur bo’lgan xarajatlar, sarmoya va aylanma mablaьlarni baholash.
2. Zaruriy sarmoya olish, moliyaviy taominot imkoniyatlarini o’rganish.
3. Agar sarmoya bilan taominlash imkoniyati bo’lsa, loyihani ko’rib chiqish davom ettiriladi.
4. Xarajatlarni qoplashning taxminiy muddati belgilanadi. Agar xarajatlarni qoplash muddati 3 yildan kam bo’lsa, loyihani ko’rib chiqish davom ettiriladi.
5. Moliyaviy amalga oshiriluvchanlik darajasiga baho beriladi.
Texnologik muammolarni taxlilil qilish.
1. Loyihani amalga oshirishda texnologik jarayonlarga tavsif berish.
2. Texnologik jarayonlarni amalda qo’llash imkoniyatlarini taxlilil qilish.
3. Texnologik nuqtai nazardan amalga oshirish imkoni bo’lmasa, bu g’oyani
ko’rib chiqish davom ettirilmaydi.
Loyihani amalga oshirishda kadrlar muammosini taxlilil qilish.
1. Loyihani amalga oshirish jarayonida bajariladigan ish turlarini va ishlovchilar kasbi va malakasini belgilash.
2. Korxona uchun zarur bo’ladigan ishlovchilar sonini belgilash.
3. Korxona ishlovchilari ro’yxatini to’ldirish imkoniyatini taxlilil qilish.
Agar mehnat resurslari yetarli bo’lmasa ularni tayyorlash va qayta tayyorlash imkoniyatini ko’rib chiqish.
Bino va joy muammolarini taxlilil qilish.
1. Loyihani amalga oshirish uchun zarur bo’lgan bino va uning maydoni hisoblanadi.
2. Maydonlarning sifat ko’rsatkichlari belgilanadi.
3. Mavjud bino va maydonlarning talabga javob berishi taxlilil qilinadi (o’lchami, balandligi, konstruktsiyasi va h.k.).
4. Mavjud bino, maydonlar sanitariya va yong’indan saqlash qoidalariga mos kelishi aniqlanadi.
5. Mavjud bino, maydonlar estetik talablarga javob berishi aniqlanadi.
6. Loyihani amalga oshirish uchun zarur bo’lgan bino, maydon bilan ta’minlash imkoniyati taxlilil qilinadi.
Moddiy-texnika ta’minotini taxlilil qilish.
1. Zarur bo’lgan dastgohlar ro’yxati tuziladi.
2. Sotib olish imkoniyati aniqlanadi.
3. Lizing shartnomasi bilan ijaraga olish imkoniyati aniqlanadi.
4. Tayyorlash imkoniyati aniqlanadi.
5. Zarur bo’ladigan xom ashyo va materiallar ro’yxati tuziladi.
6. Taominot manbalari belgilanadi.
7. Ularning ishonchliligi aniqlanadi.
8. Xom ashyoni sifat ko’rsatkichlari bo’yicha aniqlanadi.
Ekologik muammolarni taxlilil qilish.
1. Texnologik jarayonlar o’rganilib, zararli holatlar aniqlanadi.
2. Zararli chiqindilar, gazlar, ifloslantiruvchi moddalar chiqadigan
manbalar ko’rib chiqiladi.
3. Ekologiyaning buzilishiga taosir qiladigan jarayon va dastgohlarni
almashtirish imkoniyatlari izlanadi.
4. Zararli holatlarni bartaraf qilish chora-tadbirlarini ko’rib chiqiladi.
5. Loyihaning ekologik jihatdan amalga oshuvchanligi baholanadi.
Tadbirkorlik loyihasini amalga oshirish jarayonida quyidagi tamoyillar loyihalarning muvaffaqiyati garovi bo’ladi.
1. Loyihalarni amalga oshirish uchun taxminiy xarajatlar uning jamg’armasi, sheriklar sarmoyasi va mumkin bo’lgan bank krediti yiьindisidan iborat bo’lgan potentsial imkoniyatidan oshmasligi kerak.
2. Standart, sodda texnika va texnologiyadan foydalanishga asoslanganloyihani amalga oshirish ancha oson bo’ladi: ishlatish va taomirlashning soddaligi; ilьor texnika va texnologiyadan agar u, tadbirkorning kasbiy mahoratiga yoki uning «HOU-XAU»siga mos kelgan holda foydalanilsa maqsadga muvofiq bo’ladi.
3. Ishlab chiqarish maydoni shu shahar, hudud, tumanning aniq imkoniyatlariga mos kelishi kerak.
4. Talab qilinayotgan xodimlarning kasb-mahorat darajasi shu hududning potentsial imkoniyatlariga mos kelishi kerak.
5. Xom ashyo va material taominoti manbalari hamishonchliligi, xom ashyo sifatining yaxshiligi bilan mos kelishi kerak.
.