A. K. Xusanov

10. Quydagi hasharotlarning qaysi birlari tangacha qanotlilar turkumiga mansub 
emas? 
a) zorka, podalariy
b) podalariy, kulrang satir 
c) pliksina, maxaon
d) gabrobrakon, afelenius
 
Test javoblarini yozing: 
76-jadval 
 
S 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
J 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Uyga vazifa: 
“Hashorotlarning tabiatdagi axamiyati” mavzusida mustaqil ish yozing. 
 

---

145 
32 - Amaliy mashg’ulot
. Xelitseralilar (Chelicerata) kenja tipi. 
O’rgimchaksimonlar (Arachnida) sinfi. Vakillar: chayon, falanga, o’rgimchak yoki 
kananing tashqi va ichki tuzilishi. 
Butli o’rgimchak va qoraqurtning sistematik o’rni 
Tip:
Bo’g’imoyoqlilar-Arthropoda
 
Kenja tip:
Xelitseralilar-Chelicerata
 
Sinf:
O’rgimchaksimonlar-Arachnida
 
Turkum:
O’rgimchaklar-Aranei
 
Vakillari:
Butli o’rgimchak-
Araneus diadematus 
Qoraqurt-
Lathrodectus tredecimguttatus
Xeliseralilarning tanasi odatda boshko’krak va qorindan iborat. Boshko’krak 
bosh va ko’krak qismlarining qo’shilishidan hosil bo’lgan. Unda 6 juft, ba’zan 7 
juft oyoqlar joylashgan. Qorin bo’limida oyoqlar o’zgarib ketgan, yoki butunlay 
rivojlanmagan. 
Antenula va bosh qism (akron)ning yo’qligi bilan xeliseralilar boshqa 
bo’g’imoyoqlilardan farq qiladi. 
Boshko’krakning birinchi juftoyoqlari oziqni maydalash va ezish vazifasini 
bajaradigan xeliseraga, ikkinchi jufti esa sezish ba’zan tutish vazifasini bajaradigan 
pedipalpalarga aylangan. Xeliseralilar 70000 dan ziyod turlarni o’z ichiga oladi.