A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti

Oila. Antokoridlar. Yirtqich-mitichalar Anthocoridae Erkin mo‘ylovlilar kenja turkumiga mansub qandalalar bo‘lib, tanasi qo‘ng‘ir yoki qora rangda, yassi ko‘rinishda. Odatda, mayda (l,5-4,5 mm) bo‘ladi. Qandalalar kana, trips, o‘simlik bitlari va boshqa mayda hasharotlami xush ko‘rib oziqlanadi. Voyaga yetgan qandalalar daraxt po‘stlog‘ida va to‘kilgan barglar ostida qishlab chiqadi. Ushbu oilaning vakillaridan oddiy antokoris Anlhocoris nemorium Iuri badnafs hisoblanadi. Asosan, o‘rmon mintaqalarida keng Iarqalgan. Orius avlodi vakillaridan qora va oqqanotli orius turlari (Orius niger WoL. 0. albidipennis Reut.) o‘tgimchakkana. qisman kuyalarning kichik yoshli qunlari bilan. shuningdek, olma qizil kanasining qishlab chiqqan tuxumi bilan ham oziqlanadi. Bitta urg‘ochisi 15 kunda zararkunandaning 200 dan oniq tuxumini yo‘qotadi.
Oddiy antokoris (Anthocoris nemorum. L.) voyaga yetgan zotlari jumashgan holda po‘stloq orasida, to‘kilgan barglar ostida qishlaydi. Aprel oyining oxiri mayning boshlarida meva qizil kanasi, o‘simlik bitlari bilan oziqlanadi. Urg'ochilari tuxumini o‘simlikka yoki to‘~ qimalari ichiga yakka tartibda qo‘yadi. Antokoris hammaxo‘r hasharotlar guruhiga kimdi. Yetuk qandala va lichinkalari 37 xi! turdagi kanalar va hasharotlar bilan oziqlanadi.
Shuningdek, o‘ljalar ichida yinqich hasharotlar va kanalar, masalan. stetorus. oltinko‘z, staminidlarning lichinkalari va fitoseyid kanasi shular jumlasidandir. Bu yinqich qizil meva kanasi rivojlanishining hamma davrida birga ko‘payadi. Bir dona urg‘ochisi 60100 tagacha tuxum qo‘yadi.
Oila. Ovchilar. Nabidlar Nabidae
Erkin mo‘ylovlilarning kenja turkumiga mansub bo‘lib, bu oila barcha yinqich turlami o‘z ichiga oladi. Ular yirik yoki o‘nacha kattalikda (1.5 sm.gacha) bo‘lib, tanasi uzunchoq, yassi shakldadir. Ko‘pincha, pashsha, o‘simlik bitlari (shira), sikada, qandalalaming lichinkalari va har xil mayda hasharotlar bilan oziqlanadi. Ayrim turlari tungi yinqichlar bo‘lib, kunduzi o‘simliklar va toshlarning ostida yashirinib yotadi. Tuxumini o‘simlik tanasiga qo‘yadi. Farg‘ona vodiysida nabis qandalalari uch bo‘g‘in bcrib ko‘payadi.
Nabis qandalasi N. palifer. Seia'. nabis avlodiga mansub bo‘lib, Falg'ona vodiysi, Toshkent viloyatida bedapoyalarda doimo uchraydi. Tanasining ust tomoni kulrang, boshining 1 orqa qismi va old yelkaning boshlang‘ich I qismidan qoramtir yo‘llar o‘tgan (l-rasm). ‘ Tanasi uzunchoq, kattaligi 7-9 mm.ni tashkil etadi

Butun mavsum davomida awal qishlagan joylarida bedapoyalarga o‘tishi va bir necha bo‘g‘in berib ko‘pa~ yishi hisobiga nasldorligi yuqori bo‘ladi. Bcdapoyalardan tashqari poliz va sabzavot ekinlarida. ularning o‘suv muddatiga bog‘liq holda, davriy ravishda uchraydi. Bu qandala o‘simlik bitlari (shira), sikada va lichinkalari, har xil hasharotlar bilan oziqlanadi. Laboratoriya sharoitida Ham Nabis qandalasi. ikki qandala 20-30 tagacha g‘o‘za bitini yo‘qotadi. Ular o‘z o‘ljasini oldingi oyoqlari yordamida ushlaydi va xanumchasi bilan butun ichki qismini so‘rib yo‘qotadi. Qishlash davrini begona o‘tlar orasida. tutzorlarda. bedapoyalarda o‘taydi. Birinchi bo‘g‘in avlodining rivojlanishi 35-40 kun, ikkinchi bo‘g‘inlari esa 32-36 kun rivojlanadi. Bir mavsumda 3 ta bo‘g‘in berib ko‘payadi.