A. X. Mamirov − JizPI, "qm va K" kafedrasi katta o’qituvchisi

Qurilish gipsni aylanma pechlarda kuydirish 

---

17 
Aylanma pechlarda gipsni kuydirish uchun to‘g‘ri va qarshi oqimdan foydalaniladi. 
Birinchi usulda gipstosh kuydirish boshlanishida yuqori xaroratga uchratiladi. (950-1000
0
C), 
ikkinchi usul, ya'ni qarshi tokda esa kuydirish oxirida (750-800
0
C) xarorat boriladi. Pechdan 
chiqqan moddani tindirish bunkeriga yuborish yoki tuyish maqsadga muvofiqdir. 
Un 
kabi 
maydalash gipsning xossasini yaxshilaydi, chunki oxirgi maxsulotning sifati qolgan ikki 
gidratning suvsizlantirish xisobiga yaxshilanishi tezroq boradi. Yuqori sifatli qurilish gipsi olish 
uchun aylanma barabanlarda bir xil o‘lchamdagi 
zarrachali 
maydalangan gips tosh 
kuydirilishi 
kerak. Gips 
ishlab chikarishni texnologik jarayoni
uzluksiz bo‘lgani uchun 
uni avtomatik 
boshqarish mumkin. Aylanma pechlarda olingan gipsni suvga talabchanligi kam (48-55%) 
bo‘ladi va quyidagi sxema bo‘yicha o‘tadi
Quydirilgan gips №02 li elakda qoldig‘i 10-12% qolguncha sharli tegirmonda 
maydalanadi. Qurilish gipsi dumaloq diametri 6-10m li *** saqlanadi. 
 
Yuqori mustaxkam qurilish gipsi
Yuqori mustaxkam gips asosan α-CaSO
4
∙2H
2
O dan iborat. Uni, HaSO
4
∙2H
2
O ni germetik 
asboblarda bug‘ bosimi ostida yoki bir xil tuzlarni suvli eritmasida termik ishlovi berilib, so‘ng 
quritib kukun xolatiga keltirib olinadi. Ishlab chiqarish shundan iborat xom-ashyoga avval issiq 
ishlovi beriladi va bunda gips toshidan kristallangan suv suyuq-tomchi xolatda ajraladi va α- 
CaSO
4
∙0,5H
2
O ga o‘tadi. So‘ng olingan maxsulot quritiladi va maydalanadi (tuyuladi). 
Ma'lum bo‘lgan usullar quyidagilarga bo‘linadi: 
1. avtoklav usuli: bunda gipstoshi germetik asboblarda atmosfera bosimidan baland 
bosimda to‘yingan bug‘ muxitida suvsizlanadi. 
2. atmosfera bosimida bir xil tuzlarni suvli eritmasida gipstosh qayta suvsizlanadi. 
Avtoklav usuli o‘z navbatida ikkiga bo‘linadi: 1) suvsizlanishi avtoklavda o‘tqaziladi, 
quritish – maxsus apparatda amalga oshiriladi. 2) suvsizlanish va quritish birlashib bita asbobda 
o‘tqaziladi. 
Avtoklav ishlovini o‘tqazish – 10-12 soat davom etadi. Quritilgan moda sharli 
tegirmonda maydalanadi. Bu usulni kamchiligi - issiqlik ishlovi uzoq davomiyligi va yonilg‘i 
ko‘p sarflanishidir.