Богловчи моддалар КМБКИЧ ва ЙТБК йуналишлари учун 1
Suvli va suvsiz kalsiy sulfatni modifikatsiyalari (ko‘rinishi) Xar xil xaroratlarda gipstoshini suvsizlantirib CaSO
4
ni bir nechta ko‘rinishdagi turlarini
ishlab chiqarish mumkin:
1) ikki suvli kalsiy sulfat (CaSO
4
∙2H
2
O).
2) α - CaSO
4
∙0,5H
2
O.
3) β - CaSO
4
∙0,5H
2
O.
4) α – suvsizlangan yarim gidrat – α-CaSO
4
5) β – suvsizlangan yarim gidrat – β- CaSO
4
.
6) α – eruvchan angidrit – α- CaSO
4.
7) β – eruvchan angidrit - β CaSO
4
.
8) erimaydigan angidrit - CaSO
4
.
Bir xolatlarda 75-80
0
C chan gipsni qizitish uning sekin suvsizlanishi uchun yetarli
bo‘ladi. Yarim gidratli gipsni α va β – turlarini yuzaga kelishi issiqlik ishlovini shartlari
bog‘liqdir. Gipsga 97-100
0
C da issiqlik ishlovi berilganda suv gipsdan suyuq xolatda ajraladi. Α-
yarim gidrat xosil bo‘ladi. Yarim gidratni β-modifikatsiyasi 100-160
0
Cda oddiy qizitishda xosil
bo‘ladi, va undan suv qizigan bug‘ ko‘rinishida chiqib ketadi. Nazariy xisobda yarim suvli gips
modifikatsiyalarida gidratli suv 6,2% miqdorda bo‘ladi. Α-yarim gidratli gipsning kristallari
mayda bo‘lganlari uchun kam suv sarfini talab qiladi, β – modifikatsiyasi nozik kristall
strukturaga va baland gidratlanish tezligiga ega bo‘lganlari uchun, u ko‘p suv sarfiga talabchan
bo‘ladi.
Eruvchan angidritlar tez tutib qolishi, past mustaxkamligi, yuqori suvga talabchanligi
Bilan yarim gidratlardan ajraladi. Shuning uchun qurilish gipsni ishlab chiqarishda angidrit xosil
bo‘ladigan xaroratgacha qizdirishdan qochish kerak. Yarim suvli gipsni sifatini yaxshilash uchun
issiqlik ishlovini davomiyligini oshirish kerak, chunki bu xolda gipsni suvsizlanishi uchun
yaxshi sharoitlar yaratiladi va past suvga talabchan maxsulot olinadi.
Shunday qilib, issiqlik ishlovi, jarayonlarni boshqarib xar hil xossalarga ega bo‘lgan
bog‘lovchilar olish mumkin.
