A. Zikiryayev, A. To ‘ xtayev, I. Azimov, N. Sonin

10- §. Hujayrani o‘rganish usullari
1.
2.
3.
Birinchi bo‘lib hujayrani kashf etgan olim kim?
Yadro qachon va kim tomonidan kashf etilgan?
Hujayra nazariyasi biologiyani rivojlantirishga qanday hissa qo‘shdi?
1.
2.
Hujayraning kashf etilish tarixini gapirib bering.
Hujayra nazariyasining asosiy qonunlarini ayting.

---

35
HUJAYRA HAQIDAGI TA
’
LIMOT
II BO‘LIM
1.
2.
3.
4.
Yorug‘lik mikroskopi obyektni qanday kattalashtiradi?
Yorug‘lik mikroskopining kattalashtiruvchi qismiga nimalar kiradi?
Elektron mikroskop tasvirni necha martagacha kattalashtiradi?
Sitokimyoviy usulda nimalar aniqlanadi?
1.
2.
Hujayralar qanday usullar yordamida o‘rganiladi?
Mikroskoplar
obyektni qanday qilib kattalashtirib berishini tushuntiring.
1
m
µ
(millimikron), mikronning (
µ
) mingdan biri, 1
µ
(mikron) millimetrning mingdan biri.
nadi. Mikroskopning ko‘rish
kuchi 
ikki nuqtani farq qilish uchun zarur
bo‘lgan minimal masofasi bilan aniq lanadi. Bu nuqtalar bir-biriga juda ya-
qin bo‘lgan vaqt da ul ar dan chiqadigan yorug‘lik to‘lqinlari bir vaqtda qay-
tadi va odamning ko‘zi ikkita emas, balki bitta tasvirni ko‘radi.
Bir xil kattalashtiradigan mikroskopning ko‘rish kuchi qancha katta 
bo‘lsa, o‘rganilayotgan obyektning mayda bo‘laklarini shuncha aniq o‘rga-
nish mumkin. Moddalarning mikroskopiya nazariyasiga ko‘ra mikroskop 
ko‘rish kuchining chegarasi, yorug‘lik to‘lqin uzunligining yarmiga 
teng, ya’ni 200 — 300 m
µ
1
. Shunday qilib, yorug‘lik to‘lqini uzunligining 
yarmi dan kichik bo‘lgan obyektlarni oddiy yorug‘lik mikroskopida ko‘rib 
bo‘lmaydi. Yorug‘lik mikroskoplari obyektni 2000 martagacha kattalashti-
radi xolos.