Abdulla Qahhor hayoti va ijodi (1907-1968)

Qahhor tabiati, iste'dod yo'nalishi jihatidan hayotdagi, odam-lar qismatidagi fojiiylikni teran his etadigan adibdir. Uning eng yetuk hikoyalari ayni fojiali holat, qismatlar ifodalangan asar-lardir. Hikoyalaridagi personajlar, hayotdan olingan epizodlar, lavhalar garchi muayyan intiho, badiiy yechim bilan yakunlansa-da, bunday yakun galdagi fojialar, ko'rguliklarning debochasi vazifasini o'taydi.

,,Bemor"dagi Sotiboldi xotinining o'limi, uyqu aralash ayasining dardiga davo tilagan qizaloq va xotini dardiga davo qidirib bor-budidan judo bo'lgan erning yangidan yangi sarson-sargardonliklari ibtidosidir. Sizga oldindan tanish ,,O'g'ri"-dagi cholning najot izlab mansab-martabaning turli zinapoyalarida turgan yulg'ichlarga duch kelib, shilinib oxirida ,,najot" topishi — Egamberdi paxtafurushning ,,himmati"ga sazovor bo'lishi, bu hinimat esa kelgusida yuz berajak avvalgilardan-da og'irroq talon-chilikning o'zginasidir. ,,Dahshat" hikoyasida ,,tiriklargo'ristoni" Olimbek dodxoh xonadonidan qutulish yo'lidagi mislsiz jasorati qahramonning halokati bilan tugaydi, biroq qahramon o'limi dodxoh xonadonini izdan chiqaradi, talotumlarga giriftor etadi. Yozuvchining komik hodisalar, hajviy xarakterlar ifodalangan ,,Adabiyot muallimi", ,,San'atkor" hikoyalarida ham fojiiy ruh ustuvor. Har ikki asardagi o'zlarini dono, bilimdon, madaniyatliqilib ko'rsatishga intilgan kimsalar o'zgalarning achchiq istehzo-lariga, nadomatlariga loyiqdirlar. Bir umrga o'zgalarga kulgi bo'lib yashash ham aslida o'ziga xos fojiadir.

VI va VII sinflarda Abdulla Qahhorning ,,Bemor", ,,O'g'ri", ,,Dahshat" hikoyalari, ulardagi yozuvchining tasvir mahorati bilan tanishgansiz. Yozuvchi personajlar bisotini, ularning qanday odam ekanligini birinchi galda xatti-harakati, kechinmalari orqali ko'rsatadi. Bu jarayonlar esa yorqin badiiy detallar orqali namoyon bo'ladi. Bu xususiyat yozuvchining hajviy hikoyalariga ham xosdir.

,,Adabiyot muallimi" hikoyasi bosh personaji Boqijon Baqoyev nodon, o'ta madaniyatsiz bir kimsa. Hikoyada yozuvchi biron o'rinda uni nodon, madaniyatsiz deb atamaydi, oshkora qoralamaydi. Persona] o'zining nodon, madaniyatsizligini har qadamda xatti-harakatlari, fikrlash tarzi, gap-so'zlari orqali o'zi fosh etadi. Nafis, ya'ni badiiy adabiyot muallimi bo'la turib jiyani, talaba Hamidaning Chexov va uning ,,Uyqu istagi" hikoyasi haqidagi oddiy savollariga tayinli javob berolmaydi, aslida u javob berishga qodir emas.