Abş VƏ azərbaycan nəSRİNDƏ MÜhariBƏ MÖvzusunda əSƏRLƏRİn janr xüsusiYYƏTLƏRİ
Yüklə 0,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Nəticə
hissəsində aparılan araşdırmanın əsas elmi müddəa və qənaətlərini aşağıdakı kimi təqdim edirik: - ABŞ-da müharibə mövzusundakı əsərlərin inkişafında üç mərhələni göstərmək olar: birinci, klassik dövr – XX əsrin əvvəlindən ortalarına kimi; ikinci, ən məhsuldar modernist dövr – 1950-1970-ci illəri əhatə edir; üçüncü, postmodernist dövr – XX əsrin 70-ci illərindən çağmızadək davam edir. Azərbaycan ədəbiyyatında birinci-klassik dövr, ikinci – (20-80-ci illər) sosrealizm ideologiyasının kontekstində yaranan əsərlər, üçüncü – 80-ci illərdə sovet rejiminin süqutu ərəfəsində yaranmış ölkənin yeni müstəqillik mərhələsi başlaması ilə səciyyələnir və davam etməkdədir. Bu dövr ərzində bədii metodların, ədəbi 16 Elxan Elatlı Qisas Gecəsi, Bakı: Elgün– 2011, – s. 20. 17 Yenə orada, – s. 21. 18 Yenə orada, – s. 22. 28 cərəyanların hər birində və bəzən paralel olaraq onların sintezində müharibə mövzusunda əsərlər yaranmışdır. –Amerika yazıçılarının müharibə əleyhinə yazılan əsərlərində mübariz-əsgər obrazı ümumiyyətlə yoxdur. Heç də, təəccüblü deyil ki, ən müsbət obraz müharibə əsərlərində fərarilik etmiş olur. –Azərbaycan əsgəri vətən uğrunda ölümə gedən döyüşçü kimi təqdim olunub. Bunu həm II Dünya Müharibəsinə həsr olunmuş əsərlərdə, həm də Qarabağ haqqında yazılmış bədii nümunələrdə müşayət etmək olar. –Hər iki ədəbiyyatda nəsrin irəliyə doğru hərəkətini fərqli janrların –hekayənin, povest və romanın, həmçinin fərdi üslubların, hətta üslub təmayüllərinin kontekstində izləmək mümükündür. –Formadan asılı olmayaraq ədibləri yaxınlaşdıran militarizmin qəti inkarıdır, ümumbəşəri ideyalara sədaqətdir. Tədqiqatda sübut olundu ki, müharibə mövzusu istənilən janrlarda öz əksini tapmışdır. –Hərbi nəsrin janr müxtəlifliyi poetik strukturundakı yeniləşmə prosesi ilə səciyyələnir, yeni çalarları ilə fərqlənir. –Birinci dünya müharibəsində müxtəlif ölkə yazıçılarını bir-birinə yaxınlaşdıran əsərlərinin mövzuları və hadisələrə münasibətləri idi. Onlar Birinci dünya müharibəsi illərində bütün həyat arzuları və xəyalları məhv olan burjua ziyalıları nəslinə mənsubdular. –II Dünya Müharibəsindən sonra ABŞ və Azərbaycan yazıçılarını antifaşizm ideyaları birləşdirir. –Müharibə mövzusunda yazılan nəsrdə heç şübhəsiz ki, əyləndirici-estetik funksiya, idrakı tərbiyəvi funksiyalardan sonra gəlir. –Elmi Texniki İnqilabın başlanması ilə bağlı stresslərin artması – yəni zəmanə özü artıq 60-cı illərdən başlayaraq janrlara çeviklik və yığcamlıq gətirən elementlərin gəlməsinə şərait yaratdı. Ədəbiyyatda psixologizm gücləndi, sənət pafosdan, patetikadan, möhtəşəm bədii təsvirlərdən, təfərrüatlardan təbiiliyə endi. 29 –Qarabağ müharibəsi mövzusunda yazılan bədii və bədii- publisist əsərlər bütövlükdə müasir Azərbaycan ədəbiyyatının ideya istiqamətini dəyişmiş, vətənin nicatı bədii fikir-məğzini çox mühüm amil səviyyəsinə yüksəltmişdir. –İstər ABŞ, istərsə də Azərbaycan oxucusu müharibə haqqında yazılan əsərlərlə tanış olarkən eyni emosional xaosdan keçmiş olurlar, bu əzabdan pay almış olurlar, günahın, şərin nə olduğunu eyni yolla dərk etmiş olurlar. –Müxtəlif ölkələrin müharibə haqqında olan əsərlərdə motiv və obraz səsləşmələri, bənzərliyi eyni məna və məzmun kəsb etməsindədir. Yüklə 0,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|