Abulqosimov h. P., Muminov n. G

7.4.2-jadval. 
Ernando de Sotoning transaksiya xarajatlarining “Qonunga 
bo‘ysunish bahosi” va “xufyonalik bahosi” turlari 
klassifikatsiyasi 
“qonunga bo‘ysunish bahosi” 
xarajatlari 
“xufyonalik bahosi” xarajatlari 
Ruxsatnoma 
olish 
uchun 
bir 
martalik “erishish xarajatlari” 
“jazodan qutilib qolish” xarajatlari 
(sug‘urtaning 
alohida 
shakli 
sifatidagi poralar) 
ruxsatnoma 
olganidan 
keyin 
“qonun doirasida faoliyatini davom 
ettirish xarajatlarini qilishi 
xufyona iqtisodiyotdagi kapitalga 
yuqori stavkalar 
soliq va ijtimoiy to‘lovlarni to‘lashi texnika 
hajmkorligi 
(kapitalhajmkorligi) 
yuqori 
bo‘lgan 
ishlab 
chiqarish 
sohalarida ishtirok eta olmaslik 
ishlab chiqarish standartlarining 
byurokratik reglamentatsiyalarga 
bo‘ysunish xarajatlari 
mulk huquqining nisbatan kuchsiz 
himoyalanganligi 
nizolarni hal qilishda yoki qarzlarni 
undirishda samarasiz sud faoliyati 
natijasida yo‘qotishlarga uchrashi, 
zarar ko‘rishi xarajatlari 
“shartnoma tizimidan foydalana 
olmaslik bahosi” (ishbilarmonlik 
majburiyatlarini 
buzishning 
xavflili 
Umuman iqtisodiyotning legal va nolegal sektorlarga bo‘linishi 
quyidagi negativ (salbiy) oqibatlarga olib keladi: 

---

– mehnat unumdorligi pasayadi; 
– investitsiyalar qisqaradi; 
– soliq tizimining samarasizligi; 
– kommunal xizmatlarning qimmatlashishi; 
– texnik taraqqiyotning sekinlashishi; 
– makroiqtisodiy 
siyosatni 
shakllantirishdagi 
ko‘pgina 
qiyinchiliklarning vujudga kelishi. (qarang: 7.4.1 va 7.4.2-rasmlar). 
7.3.1-rasm. Nolegallikning salbiy doiraviy ta’siri