Abulqosimov h. P., Muminov n. G

Kompyuter jinoyati
. Rivojlangan mamlakatlarda yuqori 
texnologiyali tovarlar bozorida qaroqchilik darajasi juda yuqoridir. 
Masalan, Shimoliy Amerika va G‘arbiy Yevropa mamlakatlarida 
o‘g‘irlangan kompyuter dasturlari ulushi 25-35 foizni tashkil etadi. 
“Uchinchi dunyo” mamlakatlarida o‘g‘irlangan kompyuter dasturlari 
qisqarib borayotgan bo‘lsa, rivojlangan mamlakatlarda esa bir tekis 
rivojlanib bormoqda. 

---

Iqtisodiy josuslik
. Raqobat bozor xo‘jaligining tamal toshi 
hisoblanadi, va bozorni egallash bo‘yicha kurashda transmilliy biznes 
o‘z raqobatchilaridan texnologiyalar va boshqa tijorat axborotini 
o‘g‘irlash usullaridan foydalanadilar. Iqtisodiy josuslik bilan, asosan, 
rivojlangan va yangi industrial mamlakatlar shug‘ullanadilar. Uning 
tashkilotchilari sifatida nafaqat tijorat firmalari, balki o‘z 
mamlakatining tadbirkorlariga ko‘mak berish maqsadida davlat 
xavfsizlik xizmatlari ham namoyon bo‘lishadi. Ushbu usullardan 
foydalanish natijasida raqobat o‘zining bozorga xos xususiyatlarini 
yo‘qotadi, uning iqtisodiy xususiyati zo‘ravonlik tusini ola boshlaydi. 
Global miqyosda noqonuniy iqtisodiyotning muammolarini keng 
taraqqiy etishi parodaksal natijaga olib keladi. Milliy xo‘jaliklarni 
yagona global tarmoqqa integratsiyalashuvi iqtisodiyot ustidan 
nazorat kuchayishiga olib kelishi kerak edi. Bunday tendensiya 
mavjud, lekin u bilan birga diametral qarama-qarshi tendensiya 
mavjud: ko‘pgina geografik hududlar va iqtisodiyot sektorlari davlat 
va jamoat tashkilotlari nazoratidan chetda qolishadi. Lekin, shu bilan 
birga, ular jahon xo‘jaligiga integrallashgan bo‘lib qolaveradi, va 
aynan shu integratsiyalashuv ularning turli jinoiy faoliyatlarga 
ixtisoslashuvini rag‘batlantiradi. 
1980-yillarda narkobiznes “imperiya”lari (birinchi navbatda, 
Lotin Amerikasi) tadqiqotchilari tomonidan “kul rang hududlar” 
termini qo‘llana boshlandi. Uchuvchilarning norasmiy lug‘atida radar 
yordamida ko‘rish imkoni bo‘lmagan hududlar shunday nomlanadi. 
Hozirgi vaqtda “kul rang hududlar” tushunchasi faqatgina geografik 
emas balki tarkibiy-iqtisodiy ma’noni kasb etmoqda.