Academic Research in Educational Sciences Volume 3

Academic Research in Educational Sciences 
Volume 3 | Issue 6 | 2022 
ISSN: 2181-1385 
Cite-Factor: 0,89 | SIS: 1,12 | SJIF: 5,7 | UIF: 6,1 
 
 
 
 
1138
 
June, 2022 
https://t.me/ares_uz Multidisciplinary Scientific Journal 
“Yosh afg’onlar” harakati rahbarlaridan biri Mir Qosim Lag’moniy edi. U ham 
harakatning keyingi siyosiy hayotida muhim rol o’ynagan. Bundan tashqari Toj 
Muhammad Balujiy, Fayz Muhammad kotib, Muhammad Anvar, Ahmad Lodinlar 
“Habibiya” litseyiga birlashib, mamlakatning siyosiy hayotiga o`z ta’sir 
o’tkazardilar. Ularning talablari quyidagicha edi: 
- despotizmni cheklash va konstitutsion tuzum o’rnatish; 
- parlamentni saylov yo’li bilan tasdiqlash; 
- hokimiyatni qayta tashkil etish; 
- madaniyatni rivojlantirish, ilm-fanga ko’proq e’tibor berish va uni taraqqiy 
ettirish; 
- zamonaviy sivilizatsiyani kengaytirish; 
- ijtimoiy tenglikni ta’minlash, xalq huquqlarini himoya qilish; 
- xalq birligini mustahkamlash; 
- xalq tuzumi bilan siyosiy mustaqillikka erishish; 
MUHOKAMA VA NATIJALAR 
Albatta bu partiyaviy dastur emas edi.O’sha vaqtda bunday partiya dasturi 
bo’lgan emas. Xalq tezda ularni davlat to’ntarishi o’tkazishiga ishondilar. Bu islohot 
tarafdorlari saroyda “yashirin saroy partiyasi” a’zolari sifatida tanilgan edilar. Chunki 
ular mamlakatda katta o’zgarishlar qilishlari uchun davlat to’ntarishi zarur deb 
hisoblar edilar. Ular xalqning xohish-irodasiga qarab ijtimoiy hayot asoslarini 
yaratish yo’lidan borganlar. Afg’on jamiyatini isloh qilish ularga hukumatni ham 
o’zgartirish sharti qo’yildi. Buning sababi hukumat ko’pchilik yangiliklarga e’tiborsiz 
bo’lib, oldingi an’analar davom etishidan manfaatdor edilar. 
Ma’rifatchilik harakatiga amirning o’g’li, Omonullaxon, ham qo’shiladi. U bu 
harakatga keyinchalik, rahbarlik qiladi. U afg’on ma’rifatparvarlari ta’sirida voyaga 
yetgan bo`lib, uning dunyoqarashi qolgan shahzodalardan butunlay farq qilar edi. U 
jamiyatni ma’rifatli qilish uchun uni butunlay qayta isloh qilish zarur deb hisoblar 
edi. “Yosh afg’onlar” harakati a’zolarining hammasi ilmli yoshlar bo’lgan. Ular 
Kobuldagi siyosiy harakatga rahbarlik qilar edilar. Ularning ichidan keyinchalik 
mashhur siyosiy arboblar yetishib chiqqan. Afg’onistonning ziyoli va ilmli yoshlari 
tufayli bu harakat keng quloch yozadi. Bu harakatning amalga oshirgan ishlari, 
xalqning ma’rifatli bo’lishiga qaratilgan edi. Ular faqat tashviqot-targ’ibot ishlarining 
o’zi yetarli emasligini tushunib yetgach, o’z harakatlariga siyosiy tus beradi. 
“Yashirin