Adabiy tur, termin, tahrir va muharrirlik

“Hozir respublikamizda lOOdan ortiq nashriyotlar bor.
Ularning yarmidan ко ‘p i xususiy nashriyotlar. Aslida, bn
quvonarli hoi
, 
lekin ular chop etayotgan kitoblar bugungi kun
talablariga ja vo b beradimi? Nafaqat sifatli chop etilishi, poligrajik
ijrosi, (garchi bu ham о ‘ta muhim jihatlardan sanaladi) dizayn,
korrektura, sahifalash, adabiy tahrir borasida mutlaqo talabga
ja vo b bermaydi, 
Qo'lyozmalarning g'oyasi, 
badiiy jihati,
ko'targan mavzusi haqida ijobiy fikr aytish qiyin. Otasi haqida,
onasi haqidagi qoralamalar, rayondagi paxta yoki asfalt zavodi
rahbarlari haqidagi madhiyalar (kitob chiqquncha ularning ко ‘p i
yo ishdan ketadiyo qam aladi),sulolasi haqidagi “oilaviy albom ”
- kitoblar, yosh qizchasini birorta mukofotga ilintirish uchun
“zakaznoy ” she ’riy kitobchalar va hokazo. Noshirchilik tarixida 7-
sinfda о ‘qiyotganda 3ta she ’riy kitobi chiqqan qiz bormi? Dunyoda
yo ‘q bo ‘Isa kerak, bizda bor. Men nega bu gaplarni gapiraman.
Xususiy nashriyotlar da xusumati bor ekanini, deb о ‘ylamang. Aslo.
Lekin, ba 'zi bir xususiy nashriyotlarning chop etayotgan
kitoblarini ко ‘rib, tan beraman, qoyil qolaman. Afsuski, undaylar
karn. Nega deysizmi? Mutaxassis yo ‘q. Muharrirlar yo ‘q. Ayrim
nashriyotlarda sobiq buxgalterlar, ishdan ketgan yurist, xullas
nimaiki kasb egasi bo ‘Isa bor, malakali mutaxassis yo ‘q ”.
138

---

Bu parcha nashrdan chiqqan to ‘plam (Nosliirlik faoliyati: 
mohiyat, mahorat, m as’uliyat)dagi maqola (Noshir m as’uliyati, 8-
9-b.)dan 
olindi. 
Albatta, 
kitobning 
chiqarilishi 
haqidagi 
m aiu m o tlar orasida muharrir, musahhihaning ham ismi, familiyasi 
berilgan. Demak, ular matnni “qunt” bilan o ‘qib, biror-bir xato, 
kamchilik uchratmaganlar.
Muharrir, musahhih(a) til va uslubga ko‘ra, matnni to‘g 'ri deb 
hisoblaganlar (ikkita tinish belgisi va bitta so‘zni istisno etganda), 
“hayotga” deb imzo qo‘yganlar, to'plam dunyo yuzini ko'rgan. 
Agar