Al-lulu vəl-mərcan
İmam Gecikdiyi Vaxt Başqa Birisini İmam Təyin Etməkdə
Yüklə 5,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Məfsədə Qorxusu Olmasa, Camaatın Özlərinə Namaz Qıldırmaq Üçün Bir Nəfəri İmamlığa Keçirməsi
243. Səhl İbn Səd əs-Saidi rəvayət edir ki, Peyğəmbər Amr İbn Auf oğullarının yanına getmişdi ki, onların arasını düzəltsin. Bu əsnada namaz vaxtı yetişdi və müəzzin Əbu Bəkrin yanına gəlib dedi: “Camaata namaz qıldıracaqsansa, iqaməni verim?” Əbu Bəkr: “Bəli!” deyə cavab verdi. Beləliklə, Əbu Bəkr (camaata) namaz qıldırdı. Camaat namazda ikən Peyğəmbər qayıdıb gəldi və cərgələrin arasından keçib birinci cərgədə durdu. Bu vaxt camaat əl çalmağa başladı, lakin Əbu Bəkr namaz qılarkən başını arxaya çevirməzdi. Camaat bərkdən əl çalmağa başladıqda o, arxaya çevrildi və
120 Peyğəmbəri gördü. Peyğəmbər əli ilə ona işarə etdi ki, yerində qal. Belə olduqda Əbu Bəkr əllərini göyə qaldırıb Peyğəmbərin ona verdiyi əmrə görə Allaha həmd-səna dedi. Sonra da arxaya çəkilib (birinci) cərgədə durdu. Peyğəmbər isə önə keçib (camaata) namaz qıldırdı. Namazı bitirdikdən sonra dedi: “Ey Əbu Bəkr, sənə əmr etdiyim halda yerində qalmağına mane olan nə idi?” Əbu Bəkr: “Əbu Quhafənin oğluna Peyğəmbərin qarşısında namaz qılmaq yaraşmazdı.” Sonra Peyğəmbər (camaata) dedi: “Niyə siz bu qədər çox əl çaldınız? Hər kim namaz əsnasında özündə şübhə doğuran bir şey (görsə), qoy: “Subhanəllah!”– desin. Əgər: “Subhanəllah!”– desə, ona diqqət yetirilər. Əl çalmaq isə qadınlara aiddir. (Buxari 684, Muslim 421, 639, 976)
Namazda Hər Hansı Bir (Xəta) Baş Versə, Kişilərin Sübhənallah, Qadınların İsə Əl Çalması
244. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Subhanəllah!”– demək kişilərə, əl çalmaq isə qadınlara aiddir”. (Buxari 1203, Muslim 422, 641, 982)
Namazı Gözəl, Tam Və Xuşu İlə Qılmağın Əmr Olunması
245. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Yoxsa siz elə güman edirsiniz ki, mən ancaq bu qibləmi (görürəm)? Allaha and olsun ki, sizin (namazdakı) hərəkətiniz və (necə) rükuya getməyiniz məndən gizli qalmır. Çünki mən sizin arxamda nə etdiyinizi görürəm.” (Buxari 418, Muslim 424, 643, 986)
121 246. Ənəs İbn Məlik rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Namazda ruku və səcdə doğru edin. Allaha and olsun ki, mən sizi arxamdan da görürəm. Və ya Mən sizi ruku və səcdə etdiyiniz zaman arxamdan görürəm”. (Buxari 742, Muslim 425, 644, 987)
247. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Məgər sizlərdən imamdan qabaq başını səcdədən qaldıranlar qorxmur ki, Allah onların başını eşşək başına döndərər və ya onların özlərini eşşəyə döndərər.” (Buxari 691, Muslim 427, 648, 991, 992)
248. Ənəs rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Səflərinizi düzəldin. Çünki səfflərin düz olması namazın tamamndandır”. (Buxari 723, Muslim 433, 656, 1003)
249. Ənəs rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Səflərinizi düzəldin. Həqiqətən mən sizi arxamdan da görürəm”. (Buxari 718, Muslim 434, 657, 1004)
122
250. Nomən İbn Bəşir rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “(Namaza duranda) sıralarınızı düzəldin (və arada qalan boşluqları doldurun). Yoxsa Allah sizin üzünüzü dəyişdirər (aranıza ədavət salar)”. (Buxari 717, Muslim 436, 659, 1006)
251. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, mən Peyğəmbərin belə dediyini eşitdim: “Əgər insanlar azan (verməyin) və (namazda) birinci sırada (durmağın nə qədər xeyirli və bərəkətli) olduğunu bilsəydilər və (buna nail olmaq üçün) püşk atmaqdan başqa bir çarə tapmasaydılar, hökmən püşk atardılar; əgər onlar namazın vaxtı yetişən kimi onu qılmağın (nə qədər xeyirli və bərəkətli) olduğunu bilsəydilər, onu yerinə yetirmək üçün bir-birini ötüb keçməyə çalışardılar; və əgər onlar işa və sübh namazlarını (camaatla birgə) qılmağın (nə qədər xeyirli və bərəkətli) olduğunu bilsəydilər, bu namazları qılmaq üçün dizləri üstündə sürünə-sürünə də olsa (məscidə) gələrdilər”. (Buxari 615, Muslim 437, 661, 1009)
252. Səhl rəvayət edir ki, bəzi əshabələr fitələrinin ətəklərini oğlan uşaqlarının etdiyi kimi boyunlarına bağlayıb Peyğəmbərlə birlikdə namaz qılardılar. (Buna görə də) Peyğəmbər (camaat namazına gələn qadınlara) deyərdi: “Kişilər qalxıb oturanadək siz başınızı (səcdədən) qaldırmayın” (Buxari 362, 814, 1215, Muslim 441, 665, 1015)
123 Fitnəyə Səbəb Olmamaq Şərti İlə (Fitnə Yoxdursa) Qadınların Məscidlərə Getmələri, Lakin Ətirlənib Çıxmamaları
253. Abdullah İbn Ömər rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Qadınlarınız sizdən məscidə getmək üçün izn istəsələr, onlara mane olmayın (izn verin)” (Buxari 873, 5238, Muslim 442, 666, 1016)
254. İbn Ömər deyir ki: Ömərin bir zövcəsi vardır ki, sübh və işa namazlarını hər gün məsciddə cəmaatla qılardı. Ona: “Ömər bunu istəməz və qısqanır olduğunu bilirkən niyə məscidə gedirsən?” deyildi. Qadın: “Ömərin bunu qadğan etməsinə səbəb nədir ki?” dedi. O, da: “Rəsulullahın, Allahın qullarını, Allahın məscidlərinə getməyi qadağan etməyin” sözüdür dedi. (Buxari 900, Muslim 442, 668, 1018)
deyir ki, Peyğəmbər bu günkü qadınların hallarını görsəydi İsrail oğlları qadınlrının çölə çıxmalarını (məscidə getmələrini) qadağan etdiləri kimi bu qadınları da qadağan edərdi”. Yəhyə İbn Səid, Bəni Amrəyə dedi: “İsrail oğulları qadınları qadağnmı etmişlr?” dedim. Amrə: “Bəli, qadağan etmişdilər” dedi. (Buxari 869, Muslim 445, 676, 1027)
Gəlməsindən Qorxduğu Zaman, Qiraətdə Səsli İlə Səssizin Arasında Orta Yolun Tutulması
124 256. İbn Abbas deyir ki: “Namazını nə uca səslə, nə də pıçıltı ilə qıl. Bunların arasında orta bir yol tut”. (əl-İsra 110). Peyğəmbər Məkkədə gizli yaşadığı an nazil olmuşdur. Lakin Rəsulullah, səhabələriylə namaz qıldıqları zaman Quran oxuyarkən səslərini yüksəldirdilər. Müşriklər isə onların səslərini eşitdikləri zaman həm Qurana, həm Quranı nazil edəni, həm də Quran nazil olanı söyürdülər. Allah: “Namazını nə uca səslə, nə də pıçıltı ilə qıl. Bunların arasında orta bir yol tut” ayəsini nazil etdi. Yəni, namazda ikən səsini çox qaldırma ki, müşriklər eşitsinlər, nə də pıçıltılı etmə ki, səhabələr də eşitməsinlər. Bunların arasında orta bir yol tut. Uca səslə qışqırmadan onlara eşitdir ki, Quranı səndən götürsünlər”. (Buxari 7490, Muslim 446, 677, 1029)
257. İbn Abbas Uca Allahın: “(Cəbrail sənə Quranı nazil etdikdə) onu tələm- tələsik yadda saxlamaq üçün dilini tərpətmə!”. (əl-Qiyamət 16). ayəsini izah edib demişdir: “Cəbrail Peyğəmbər vəhy nazil etdiyi zaman (Qurandan bir şey qaçırır deyə) dodaqlarını tərpədərdi. Ona: “Vəhy ilə bərabər dilini hərəkət etdirmə” deyildi. Peyğəmbər Qurandan bir şey qaçırmasından qorxurdu. Sonra Uca Allah (bu ayəni) nazil etdi: “And içirəm Qiyamət gününə”. “(Cəbrail
köksündə toplamaq bizə aiddir. “Quranəhu” - “Biz onu oxuduğumuz zaman sən onun oxunuşunu izlə”. (əl-Qiyamət 18). (yəni) onu dinlə və sus. “Sonra, sözsüz ki, onu izah etmək də Bizə aiddir”. (əl-Qiyamət 19). yəni, onu sənin dilin üzərinə bəyan etmək də bizə aiddir”. (Buxari 4929, 5044, Muslim 448, 1032)
125
258. İbn Abbas Uca Allahın: “(Cəbrail sənə Quranı nazil etdikdə) onu tələm- tələsik yadda saxlamaq üçün dilini tərpətmə!”. (əl-Qiyamət 16). ayəsini izah edib demişdir: “Allahın elçisi nazil olan ayələrin (ağırlığından) çətinlik çəkər və (tələm-tələsik) dodaqlarını tərpədərdi.” İbn Abbas: “Allahın elçisi dodaqlarını necə tərpədirdisə, mən də dodaqlarımı eləcə tərpədirəm.” Sonra Uca Allah (bu ayəni) nazil etdi: “(Cəbrail sənə Quranı nazil etdikdə) onu
(yəni) oxuya biləsən deyə, onu sənin qəlbində cəm edər. “Biz onu oxuduğumuz zaman sən onun oxunuşunu izlə”. (əl-Qiyamət 18). (yəni) onu dinlə və sus. “Sonra, sözsüz ki, onu izah etmək də Bizə aiddir”. (əl-Qiyamət 19). (yəni) Bizim öhdəmizə düşən odur ki, sən onu oxuya biləsən. Bundan sonra Cəbrail (hər dəfə) Peyğəmbərin yanına gəldiyi zaman Peyğəmbər onu dinləyərdi. Cəbrail getdikdən sonra isə Peyğəmbər (Quranın ayələrini) onun oxuduğu kimi oxuyardı. (Buxari 5, Muslim 448, 680, 1033)
259. İbn Abbas rəvayət edir ki, Peyğəmbər bir dəstə əshabəsi ilə Ukaz bazarına getdi. Artıq şeytanlar səmavi xəbəri (Allahın mələklərə nazil etdiyi vəhyi) oğrun-oğrun öyrənməkdən məhrum olmuş və onları yandırıb yaxan ulduzlar təqib etmişdir. Onlar öz qövmünün yanına qayıtdıqda (onlardan): “Sizə nə olub?” deyə soruşdular və onlar dedilər: “Biz səmavi xəbəri
126 öyrənməkdən məhrum olduq və üstümüzə yanar ulduzlar endirildi!” Onlara dedilər: “Sizi səmavi xəbəri öyrənməkdən məhrum edən şey, baş vermiş yeni hadisədir! Gedin, yer üzünü məşriqdən məğribə kimi gəzin və baxın görün sizi səmavi xəbəri öyrənməkdən məhrum edən nədir!” Onlardan bir dəstə Tihaməyə (Qırmızı dənizin şərq sahili boyu olan ərazi) tərəf getdi və Nəxlədə (Məkkə ilə Taif arasında yer) Ukaz (Məkə yaxınlığında yerləşən) bazarına yollanan Peyğəmbərə rast gəldi. O, əshabələri ilə birlikdə sübh namazını qılırdı. Cinlər Quranı eşitdikdə (dayanıb) qulaq asdılar və dedilər: “Vallahi, bizi səmavi xəbərdən məhrum edən budur.” Sonra onlar öz qövmünün yanına qayıdıb dedilər: “Ey qövmümüz! Biz çox qəribə bir Quran eşitdik. O, haqq yolu göstərir. Biz ona iman gətirdik və bir daha heç kəsi Rəbbimizə şərik qoşmayacağıq.” Uca Allah da Peyğəmbərinə : “De: Mənə vəhy olundu ki..”. (əl-Cinn). surəsini nazil etdi. Beləliklə də, cinlərin dedikləri vəhy vasitəsilə Peyğəmbərə bildirildi.” (Buxari 773, 4921, Muslim 449, 681, 1034)
260. Əbu Qətadə rəvayət edir ki, Peyğəmbər zöhr namazının ilk iki rükətində əl-Fatihə surəsini və (hər rükətdə) bir surə oxuyar, birinci rükəti uzadar, ikincisini isə qısa qılardı, hərdən ayələri (bizə) eşitdirərdi, əsr nama- zında da əl-Fatihə surəsini və iki surə oxuyar, birinci rükəti uzadar, (ikincisini isə qısa qılardı), həmçinin sübh namazının birinci rükətini uzadar, ikincisini isə qısa qılardı. (Buxari 759, Muslim 451, 685, 1040)
127 261. Cabir İbn Səmura belə rəvayət etmişdir ki, kufəlilər Ömərə Səd İbn Əbu Vəqqasdan şikayət etdilər. Buna görə də Ömər onu (bu vəzifədən) kənarlaşdırdı və yerinə Əmmar İbn Yasiri hakim təyin etdi. Kufəlilər (çox) şikayət etdilər, hətta (Sədin) namazı lazımı qaydada qılmadığını belə iddia etdilər. Belə olduqda, Ömər adam göndərib onu yanına çağırtdırdı və dedi: “Ey Əbu İshaq! Bunlar iddia edirlər ki, sən namazı lazımı qaydada qılmırsan.” Əbu İshaq: “Mənə gəlincə, vallahi ki, mən onlara Peyğəmbərin namazını qıldırmışam və bundan (heç bir şey) əskiltməmişəm. İşa namazını qıldıranda ilk iki rükəti uzun, son iki rükəti isə qısa qıldırmışam.” Ömər: “Mən elə belə də bilirdim, ey Əbu İshaq!” dedi, sonra da onunla birlikdə Kufəyə bir və ya iki adam göndərdi ki, gedib kufəlilərdən onun barəsində soruşsunlar. (Kufədə) elə bir məscid qalmadı ki, (göndərilən adam) onun barəsində soruşmasın. Hamı onu təriflədi. Axırda həmin adam Abs oğullarının məscidinə gəldi. Oradakılardan Əbu Sədə ləqəbi ilə tanınan Usamə İbn Qətadə adlı birisi ayağa qalxıb dedi: “Madam ki, and verib bizdən soruşdun, (onda bil ki,) Səd (heç vaxt) döyüşə gedən dəstəyə qoşulmayıb, (qənimətləri) düzgün bölüşdürməyib və şəriət məsələlərində ədalətlə hökm verməyib.” Səd dedi: “İndi ki belə oldu, onda vallahi ki, mən də üç şeylə bağlı (Allaha) dua edəcəyəm: “Allahım! Əgər sənin bu qulun yalançıdırsa, üstəlik bunu özünü göstərmək və ad qazanmaq məqsədi ilə edirsə, onda onun ömrünü uzat, yoxsulluğunu artır və onu bəlalara düçar et!” (Uca Allah Sədin duasını qəbul etdi). Sonralar həmin adamdan (onun halı barədə) soruşanda deyərdi: “Mən başıbəlalı bir qocayam, məni Sədin bədduası tutub.” AbdulMalik: “Sonralar mən o adamı gördüm, qocalığından qaşları gözlərinin üstünə düşmüşdü, özü də küçələrdə cariyələrə əl atırdı.” (Buxari 755, Muslim 1044)
128 262. Əbu Bərzə rəvayət edir ki, Peyğəmbər sübh namazını bitirdikdən sonra hər birimiz yanında oturanın üzünü seçə bilirdi; o (bu namazda) altmışdan yüzə qədər ayə oxuyardı; zöhr namazını isə gün batmağa meyl etdiyi vaxt qılardı; əsr namazını (qıldırdıqdan sonra), birimiz Mədinənin lap kənarına gedib-qayıdar, qünəş isə hələ də (adamı) yandırırdı. (Əbu Minhəl) demişdir: “Mən (Əbu Bərzənin) məğrib namazı haqqında dediyini unutdum”. (Əbu Bərzə) demişdir: “Peyğəmbər işa namazını gecənin (ilk) üçdə birinə qədər, hətta gecənin yarısınadək yubatmağın fərqinə varmazdı.” (Buxari 541, Muslim 647, 1495, 1496)
263. İbn Abbas rəvayət edir ki, (bir dəfə) Ummu Fədl (İbn Abbasın anası) onun “And olsun xeyirlə göndərilənlərə”. (Mursələt) surəsini oxuduğunu eşidəndə ona demişdir: “Oğlum! Vallahi, sən bu surəni oxumaqla mənə (unutduğum bir şeyi) xatırlatdın. Mən bu surəni axırıncı dəfə Peyğəmbər onu məğrib namazında oxuyarkən eşitmişəm”. (Buxari 763, Muslim 462, 703, 1061)
264. Cubeyr İbn Mutim demişdir: “Mən Peyğəmbərin məğrib namazında “ət-Tur” surəsini oxuduğunu eşitdim”. (Buxari 3050, Muslim 463, 705, 1063)
265. Bəra rəvayət edir ki, (bir dəfə) Peyğəmbər səfərdə ikən (qıldığı) işa namazının rükətlərindən birində: “And olsun əncirə və zeytuna!”. (ət-Tin) surəsini oxudu. (Buxari 767, 4951, Muslim 464, 707, 1066, 1067)
129 266. Cabir İbn Abdullah demişdir: “Muaz İbn Cəbəl Peyğəmbərlə birlikdə namaz qılar, sonra da qayıdıb öz qövmünə namaz qıldırardı. (Bir dəfə o, işa namazını qıldırarkən) əl-Bəqərə surəsini oxudu. (Buna tab gətirə bilməyən) bir nəfər namazdan çıxdı və xəfif bir namaz qıldı. Bu hadisə Muaza çatdıqda: “O, münafiqdir” dedi. Bu xəbər həmən insana çatdıqda o da Peyğəmbərin yanına getdi və: “Yə Rəsulullah! Biz əllərimizin zəhmətilə çalışan və su çəkən dəvələrimizlə suvarma işləri edən bir qövmük. Dünən muaz bizlərə namaz qıldırdı və namzda əl-Bəqərə surəsini oxudu. Mən də namazımı ayrı qıldım. Bundan ötrü Muaz məni münafiq adlandırdı. Bu hal-qəziyyə Peyğəmbərə xəbər verildikdə, o üç dəfə: “Ey Muaz! Sən fitnəkarsa?” dedi və ona müfəssəl surələr arasından iki surə oxumağı əmr etdi. “...Rəbbinin adına tə- riflər de!” (əl-Əalə), “And olsun günəşə və onun saçdığı şəfəqə!”. (əş-Şəms) və s. surələrini oxuyaydın.” (Buxari 705, 6106, Muslim 465, 709, 1068)
Olunması
267. Əbu Məsud əl-Ənsari rəvayət edir ki, bir nəfər Peyğəmbərin yanına gələrək dedi: “Ey Allahın Elçisi! Vallahi, mənim sübh namazına gəlməməyim ona görədir ki, filankəs bizə (onu) uzun-uzadı qıldırır.” (Əbu Məsud deyir ki,) “Mən Peyğəmbərin öyüd-nəsihət verərkən o günkü qədər bərk qəzəbləndiyini görməmişdim. Sonra o dedi: “Ey İnsanlar! Həqiqətən, aranızda (dinə qarşı) nifrət oyadanlar vardır. Qoy aranızdan camaata namaz qıldıran kəs (bunu) xəfif etsin. Çünki onların arasında xəstələr, zəiflər və (təcili) işi çıx- mış kimsələr ola bilər.” (Buxari 702, 7159, Muslim 466, 713, 1072)
130 268. Əbu Hureyrə rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Biriniz insanlara namaz qıldırdığı zaman onu xəfif etsin, çünki onunla bərabər zəiflər, xəstələr və qocalar ola bilər. Lakin kimsə özü üçün qılarsa istədiyi qədər uzada bilər”. (Buxari 703, Muslim 467, 714, 1074)
269. Ənəs rəvayət edir ki, Peyğəmbər (camaata qıldırdığı) namazı uzatmazdı, lakin onu tam yerinə yetirərdi. (Buxari 706, Muslim 469, 719, 1080)
270. Ənəs rəvayət edir ki, mən Peyğəmbər kimi tam və xəfif namaz qıldıran bir imamın arxasında əsla namaz qılmadım. Belə ki, uşaq ağlamasını eşitdiyi zaman uşağın anası üzülməsin deyə namazını həmən xəfif edərdi”. (Buxari 708, Muslim 469, 721, 1082)
olduqda namazı uzatmaq istədikdə bir uşağın ağlamasını eşitdikdə. Uşağın ağlamasından anasının üzüldüyünü hiss etdiyim üçün həmən namazımı xəfif edirəm”. (Buxari 709, Muslim 470, 723, 1084)
272. Bəra demişdir: “Peyğəmbərin qiyamı və (təşəhhüd üçün) oturuşu istisna olmaqla rükuda, səcdədə, iki səcdə arasında (olan oturuşda) və rükudan qalxıb dikəldikdə (sərf etdiyi vaxt) təxminən bərabər idi.” (Buxari 792, 801, Muslim 471, 725, 1086)
131
273. Ənəs demişdir: “Mən çalışıram ki, namazı sizə Peyğəmbərin bizə namaz qıldırdığını gördüyüm kimi qıldırım.” Sabit: “Ənəs elə şeylər edirdi ki, indi mən sizin o şeyləri etdiyinizi görmürəm. O, rükudan başını qaldırdıqda ayaq üstə o qədər çox durardı ki, bəziləri deyərdilər: “O, (səcdə etməyi) unudub”, habelə iki səcdə arasında o qədər çox durardı ki, bəziləri deyərdilər: “O, (ikinci səcdəni) unudub. (Buxari 821, Muslim 472, 726, 1088)
Yüklə 5,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|