Al-lulu vəl-mərcan



Yüklə 5,61 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə24/64
tarix21.04.2017
ölçüsü5,61 Mb.
#15074
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   64

 

 

 

 



 

Etiqaf Kitabı 

 

 



 

 

 


 

 

309 



 

 

Ramazanın Son On Günündə Etiqaf 

 

 

 



727.  Abdullah  İbn  Ömər    rəvayət  edir  ki,  Peyğəmbər    Ramazanın  son  on 

günündə etiqaf edərdi”. (Buxari 2025, Muslim 2838, 1171/2)  

 

 

 



728. Peyğəmbərin   zövcəsi Aişə 

 rəvayət etmişdir ki, Peyğəmbər   vəfat 



edənədək  (hər)  ramazan  ayının  son  on  gününü  etikafda  keçirərdi.  Onun 

vəfatından  sonra  onun  zövcələri  etikaf  etməyə  davam  etdilər.”  (Buxari  2026, 

Muslim 2841, 1172/5)  

 

 

 

Etiqaf Etmək İstəyən Kimsənin Etiqaf Yerinə Nə Zaman 

Girəcəkdir 

 

 



 

729.  Aişə 



rəvayət  edir  ki,  Peyğəmbər    Ramazanın  son  on  günündə 



etiqaf  edərdi.  Mən  də onun  üçün yundan  bir çadır  qurardım.  Sübh namazını 

qıldırır  və  bu  çadıra  girərdi.  Bir  dəfə  Həfsə 



də  bir  çadır  qurmaq  üçün 



Aişədən 



izn istədi. Aişə 





də Həfsəyə 

 izn verdi.  O, da bir çadır 



qurdu.  Zeynəb  Binti  Cəhş 



bunu  gördükdə  o,  da  bir  çadır  qurdu. 



Peyğəmbər  bu  çadırları  gördüyü  zaman:  “Bu  nə  çadırladır?”  deyə  buyurdu. 

Ona:  “(Həfsə  ilə  Zeynəbin)  çadırlarıdır”  dedilər.  Peyğəmbər:  “Onlar  bunu 

xeyir  və  itaətmi  sayırlar?”  deyə  buyurdu  və  (Ramazanda)  etiqafı  tərk  etdi, 

sonra da Şəvval ayında on gün etiqaf etdi”. (Buxari 2033, Muslim 2842, 1172/6)  



 

 

310 



 

 

Ramazanın Son On Günündə (İbadətə) Daha Çox Səyy 



Göstərmək 

 

 



 

730.  Aişə 

  demişdir:  “(Ramazanın)  axır  on  günü  yetişdikdə  Peyğəmbər   



belbağını  bərk-bərk  bağlayardı  (ibadətə  hazırlıq  görər)  və  gecələri  həm  özü 

ibadət  edər,  həm  də  ailəsini  yuxudan  oyadardı  (ki,  onlar  da  ibadət  etsinlər).” 

(Buxari 2024, Muslim 2844, 1174/7).  

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 

311 



 



 

 

 

 



 

Həcc Kitabı 

 

 



 

 

 


 

 

312 



 

 

Həcc Və Ümrə Üçün Ehrama Girən Kimsəyə Mübah Olan 



Və Ya Olmayan Şeylərlə Ətir Sürtməyin Haram Olmasının 

Bəyanı 

 

 



 

731. İbn Ömər  rəvayət edir ki, bir nəfər: “Yə Rəsulullah! Ehrama girən kimsə 

libaslardan nə geyinir?” deyə soruşdu. Peyğəmbər: “Köynək, əmmamə, şalvar, 

bornus (kapşonlu geyim), xuff geyinməz. Yalnız bir cüt ayaqqabı tapmayan bir 

cüt  xuff geyinsin  və onları  da  topuqdan  aşağı  kəssin.  Siz  (ehramlılar)  zəfəran 

və  ya  Vars  (sarı  rəng)  ilə  boyanmış  libas  geyinməsin”.  (Buxari  1542,  Muslim 

2848, 1177)  

 

 



 

732. İbn Abbas   rəvayət edir ki, Peyğəmbərin  Ərafə günü xütbə verərkən 

eşitdim: “Ehramda olan kimsə bir cüt ayaqqabı tapmazsa bir cüt xuff geyinsin, 

əgər izar tapmazsa şalvar geyinsin”. (Buxari 1841, Muslim 2851, 1178/4)  

 

 

 



733.  Yələ  İbn  Ümeyyə    Ömərə  :  “Peyğəmbərə    vəhy  nazil  olarkən  mənə 

xəbər  verərsən”–  dedi.  Peyğəmbər    bir  dəstə  əshabəsi  ilə  Ciranədə  (Məkkə  ilə 

Taif  arasında  yer  adı)  olarkən  bir  nəfər  onun  yanına  gəlib  soruşdu:  “Ya 

Rəsulullah,  ümrə  ziyarəti  üçün  niyyət  edərkən  ətirlənən  adam  barəsində  nə 

deyə  bilərsən?”. Peyğəmbər    bir  müddət  susdu.  Sonra ona vəhy nazil oldu. 

(Bu  vaxt)  Ömər    Yələyə  işarə  etdi  və  Yələ  (Peyğəmbərin    yanına)  gəldi. 

Peyğəmbər  (gündən qorunmaq üçün) başına örtük tutmuşdu. Yə'lə  əyilib 


 

 

313 



Peyğəmbərə  baxdıqda gördü ki, onun üzü qızarıb, özü də xoruldayır. Sonra o 

ayıldı  və:  “Ümrə  barəsində  soruşan  adam  haradadır?”  deyə  soruşdu.  Həmin 

adamı  Peyğəmbərin    yanına  gətirdilər.  Peyğəmbər:  “(Bədənindəki)  ətri  üç 

dəfə  yu,  əynindəki  cübbəni  çıxart  və  həcc  ziyarətində  etdiklərini  ümrə 

ziyarətində də et!” (Buxari 1536, Muslim 2855, 1180/6)  

 

 

 

Həcc Və Umrənin Miqatları (Ehrama Girmə Yeri Və 

Zamanı)  

 

 



 

734.  İbn  Abbas    rəvayət  edir  ki,  Peyğəmbər    Mədinə  əhalisi  üçün  Zul 

Huleyfəni,  Şam əhalisi  üçün Cuhfəni,  Nəcd  əhaisi  üçün  Qarni Mənəzil,  əmən 

əhalisi  üçün  Yələmləmi  (ehrama  girmək)  üçün  miqat  təyin  etdi.  Bu  yerlər 

adları söylənilən məmləkətlərin əhalisi və başqa məmləkətlərdən olub həcc və 

ümrə  etmək  istəyən,  yollarını  bu  miqatlara  salan  kimsələrin  miqatıdır.  Bu 

miqatlardan başqa tərəfdən (gələnlər) üçün olduqları məkandır. Məkkə əhalisi 

üçün Məkkədən ehrama girərlər”. (Buxari 1526, Muslim 2860, 1181/11)  

 

 

 



735.  Abdullah  İbn  Ömər    rəvayət  edir  ki,  Peyğəmbər    buyurdu:  “Mədinə 

əhalisi  Zul  Huleyfədən,  Şam  əhalisi  Cuhfədən,  Nəcd  əhalisi  Qarnidən  ehram 

(və  təlbiyyə)  edərlər”.  İbn  Ömər:  “Yəmən  əhalisi  Yələmləmədən  ehram  və 

(təlbiyyə) edərlər”. (Buxari 1525, Muslim 2862, 1182/13)  

 

 

 

Təlbiyyənin Sifəti Və Vaxtı 

 

 


 

 

314 



 

736. Abdullah İbn Ömər  rəvayət edir ki, Peyğəmbər  belə təlbiyə gətirərdi: 



“Ləbbeykəllahummə Ləbbeyk, Ləbbeykə Lə Şərikə Ləkə Ləbbeyk, Innəl-Həmdə 

Vən-Ni'mətə,  Ləkə  Vəl-Mulk,  Lə  Şərikə  Lək!  -  Hüzurundayam,  Allahım 

hüzurundayam! Hüzurundayam, Sənin şərikin yoxdur, hüzurundayam! Həmd 

Sənədir, nemət və  mülk Sənə  məxsusdur.  Sənin şərikin yoxdur!  (Buxari  1549, 

Muslim 2868, 1184/19) 

 

 

 

Mədinəlilər Üçün Zul Huleyfə Məscidi Yanında Ehrama 



Girmələrinin Əmr Edilməsi 

 

 



 

737.  İbn  Ömər    demişdir:  “Peyğəmbər    ancaq  Zul  Huleyfə  məscidindən 

ehrama girərdi.” (Buxari 1541, Muslim 2873, 1186/23)  

 

 

 

Təlbiyyəyə Heyvanın Qalxdığı Yerdən Başlamağın 

Lazımlığı 

 

 



 

 

738. Bir nəfər Abdullah İbn Ömərə  belə dedi: “Mən gördüm ki, sən Kəbənin 



yalnız  iki  yəmən  küncünə  (qara  daşa  və  ondan  solda  yerləşən  küncə) 

toxunursan.  Həmçinin,  gördüm  ki,  sən  aşılanmış  dəridən  tikilmiş  səndəl 

geyirsən.  Habelə,  gördüm  ki,  sən  (libasını)  sarı  rəngə  boyayırsan.  Həm  də 

gördüm  ki,  sən  Məkkədə  olduqda  camaat  təzə  ayın  (zülhiccə  ayının) 

doğduğunu gördükdə təlbiyə deməyə başlayır, sən isə tərviyə günü (Zil Hiccənin 

8) girmədikcə təlbiyə demirsən”. İbn Ömər: “Mən Peyğəmbərin  qara daş və 



 

 

315 



yəmən küncündən başqa (Kəbənin digər künclərinə) toxunduğunu görmədim. 

Aşılanmış dəridən tikilmiş səndələ gəlincə, mən Peyğəmbərin , (aşılandıqdan 

sonra)  üzərində  tük  qalmamış  dəridən  tikilmiş  səndəl  geydiyini  və  onları 

ayağından  çıxartmadan  dəstəmaz  aldığını  gördüm.  Elə  buna  görə  mən  də 

səndəl geyməyi xoşlayıram. Sarı rəngə gəlincə, mən Peyğəmbərin  (libasını) 

sarı  rəngə  boyadığını  gördüm.  Elə  buna  görə  mən  də  bu  boyadan  istifadə 

etməyi xoşlayıram. Təlbiyəyə gəldikdə isə, mən Peyğəmbərin  dəvəsi ayağa 

qalxıb  hərəkət  etməyincə  təlbiyə  dediyini  görmədim.”  (Buxari  166,  5851, 

Muslim 2875)  

 

 

 

Ehramlının Ehrama Girərkən Ətirlənməsi 

 

 



 

739. Peyğəmbərin zövcəsi Aişə 

 demişdir: “Peyğəmbər   ehrama girməyə 



hazırlaşarkən,  habelə  ehramdan  çıxarkən  təvaf  etməmişdən  qabaq  mən  ona 

ətir vurardım.” (Buxari 1539, Muslim 2883, 1189/33)  

 

 

 



740.  Aişə 

  rəvayət  edir  ki,  Peyğəmbər    ehramda  ikən,  onun  saç 



ayrımındakı  ətrin  parıltısı  indiyə  qədər  gözlərimin  önündədir.  (Buxari  271, 

Muslim 2889, 1190/39)  

 

 

 



741. Muhəmməd  İbn Muntəşir  deyir  ki,  Aişədən 



soruşdum, o  da  mənə 



İbn  Ömərin    sözünü  zikr  etdi:  “Qoxu  (ətir)  sürtərək  ehramlı  olmağı 

sevmirəm”  dedi.  Aişə:  “Mən  Rəsulullaha    gözəl  qoxu  sütrdüm,  sonra  o 

qadınlarını  dolaşdı.  Sonra  da  üzərində  qoxu  izi  olarkən  ehramlı  oldu”  dedi. 

(Buxari 270, Muslim 2900, 2901, 1192/49)  

 

 

 


 

 

316 



Ehramlıya Ov Etməyin Haram Olması 

 

 



 

742.  Abdullah  İbn  Abbas    rəvayət  edir  ki,  Peyğəmbər    Əbvada  (və  ya 

Vəddanda)

50

 olarkən  Sab  ibn  Cəssamə  əl-Leysi  ona  vəhşi  bir  eşşək  hədiyyə 



elədi.  Peyğəmbər    bu  (hədiyyəni) onun özünə qaytardı.  Peyğəmbər   onun 

üzündə  kədər  hissi  olduğunu  görəndə  dedi:  “Biz  onu  sənə  ancaq  ehramda 

olduğumuza görə qaytardıq.” (Buxari 1825, Muslim 2902, 1193/50)  

 

 



 

743.  Əbu  Qatadə    rəvayət  edir  ki,  Peyğəmbər    ilə  birlikdə  Qahə  adlanan 

yerdə  idik.  Bizlərdən  kimi  ehramlı,  kimi  də  ehramsız  idi.  Yoldaşlarımı 

gördüm.  Onlar  bir-birilərinə  nə  isə  göstərirdilər.  Mən  də  baxdım.  Vəhşi  çöl 

eşşəyini  gördüm.  Əbu  Qatadənin  qamçısı  düşdü.  Orada  olanlar:  Ov  etmək 

üçün  bizlər  sənə  köməklik  göstərə  bilməyəcəyik.  Çünki  ehramlıyıq”  dedilər. 

Bu  sözdən  sonra  qamçını  götürdüm.  Daş  təpənin  arxasından  yaxınlaşıb  çöl 

eşşəyini  vurub  öldürdüm.  Onu  yoldaşlarıma  gətirdim.  Bəziləri:  “Yeyin” 

dedilər,  Bəziləri  də:  “Yeməyin”  dedilər.  Bundan  sonra  mən  Peyğəmbərin   

yanına  gəldim,  önümüzdə  oturmuşdu.  (Ehramlı  ikən  bunu  yeməyimiz 

caizdirmi)  deyə  soruşdum.  Peyğəmbər:  “Yeyin,  halaldır”  deyə  buyurdu. 

(Buxari 1823, Muslim 2908, 1196/56) 

 

 

 



                                                

50

 Əbva  Mədinənin  cənub-qərbində,  Məkkə  yolunun  üstündə  yerləşən  şəhərdir.  Vəddan  isə  Əbvanın 



yaxınlığındakı bir yerdir.  

 

 

317 



744.  Əbu  Qətadə    demişdir:  “Hudeybiyə  ilində  biz  Peyğəmbərlə    birlikdə 

(Məkkəyə)  yola  düşdük.  Bu  əsnada  əshabələr  ihrama  girdi,  mən  isə  ihrama 

girmədim.  Bizə  düşmənin  Ğeyqədə  (su  quyusu)  olduğunu  xəbər  verdilər  və 

biz  onlara  tərəf  yollandıq.  (Yolda)  mənim  dostlarım  vəhşi  eşşək  görüb 

gülüşdülər.  Mən  onu  gördükdə  atımı  ona  tərəf  sürdüm  və  ona  bir  zərbə 

endirib  onu  tutdum.  Mən  dostlarımı  köməyə  çağırdım,  lakin  onlar  mənə 

kömək etməkdən boyun qaçırdılar. Biz onun ətini (bişirib) yedikdən sonra mən 

Peyğəmbərə    çatmaq  üçün  (atımı  tez  sürüb)  getdim.  Biz  camaatdan  ayrı 

düşəcəyimizdən  ehtiyat  edirdik.  Mən  atımı  hərdən  dördnala  çapır,  hərdən  də 

asta  sürürdüm.  Gecənin  bir  aləmində  Bəni  Ğifar  qəbiləsindən  olan  bir  nəfərə 

rast  gəldim  və  (ondan):  “Peyğəmbəri    harada  qoyub  gəlmisən?”  deyə 

soruşdum.  O  dedi:  “Mən  Təhində  (su  quyusu)  ondan  ayrıldım;  o,  günorta 

dincəlmək üçün Suqyada (Məkkə ilə Mədinə arası kəndin adı) dayanmışdı. Mən 

onun  arxasınca gedib ona  çatdım və  dedim: “Ya Rəsulullah, əshabələrin  sənə 

salam söyləyir  və  Allahdan sənin  üçün  mərhəmət  diləyirlər.  Onlar  düşmənlə 

(qarşılaşıb)  səndən  ayrı  düşəcəklərindən  ehtiyat  edirlər.  Onları  da  gözlə.” 

(Peyğəmbər  onları) gözlədi. Mən: “Ya Rəsulullah, biz vəhşi eşşək ovlamışıq 

və  onun  ətindən  bizdə  bir  qədər  qalıb”  dedim.  Əshabələr  ihramda  ikən 

Peyğəmbər    onlara:  “Yeyin!”  deyə  buyurdu.”  (Buxari  1821,  Muslim  2911, 

1196/59)  

 

 

 



745.  Əbu  Qatadə    rəvayət  edir  ki,  Peyğəmbər    həcc  etmək  üçün 

(Mədinədən)  çıxdı.  Onunla  bərabər  səhabələr  də  yola  çıxdılar.  (Müşriklərdən 

bir qrupun onlara hücum edəcəklərini Peyğəmbərə xəbər verdilər) Peyğəmbər 

  səhabələrdən,  içərilərində  Əbu  Qatadənin    də olduğu  bir  dəstəyə:  “Sizlər 

dəniz  kənarı  yolu  tutun,  İnşəallah  görüşərik”  deyə  buyurdu.  Onlar  dəniz 

kənarı yolunu tutdular. Peyğəmbərdən ayrıldıqları zaman Əbu Qatadə  xaric 

hamısı ehrama girdilər. Əbu Qatadə   ehrama girmədi. Yol getdikləri zaman 

yolda  vəhşi  çöl  eşşəyi  sürüsünə  rast  gəldilər.  Əbu  Qatadə    onların  üzərinə 

hücum  etdi  və  bir  dişi  eşşəyi  vurub  öldürdü.  Hamı  miniyindən  endilər  və 

ətdən  yedilər.  Bu  vaxt:  “Bzlər  ehramda  olduğumuz  halda  ov  ətindən  yeyə 

bilərikmi?”  dedilər.  Ətdən  nə  qalmışdısa özümüzlə götürdük. Rəsulullahın   


 

 

318 



yanına gəldiyimiz zaman: “Yə Rəsulullah! Bizlər ehramda idik. Əbu Qatda   

isə  ehrama  girməmiş  halda  idi.  Bir  sürü  çöl  eşşəyi  gördü.  Onların  üzərinə 

hücum  edib  birini  vurub  öldürdü.  Bizlər  onun  ətindən  yedik  və  sonra  da: 

“Ehramlı  olduğumuz  halda  ov  ətindən  yeyə  bilərdikmi?”  dedik.  Ətdən  artıq 

qalanını  daşıyıb  gətirmişik.  Peyğəmbər:  “Sizlərdən  kimsə  Əbu  Qatadəyə   

eşşəyin  üzərinə  hücum  etmək  üçün  əmr  və  ya  işarə  etmişdirmi?”  deyə 

soruşdu.  Biz:  “Xeyr”  dedik.  Rəsulullah:  “Elə  isə  ov  ətindən  qalanı  da  yeyin” 

deyə buyurdu. (Buxari 1824, Muslim 2912, 1196/60)  

 

 

 

Ehramlı Və Ehramsızın Hillədə (Haramdan Kənarda) Və 



Haramda Öldürməsi İcazəli Olan Heyvanlar 

 

 



 

746. Aişə 

 rəvayət edir ki, Peyğəmbər  buyurdu: “Beş (növ) heyvan vardır 



ki,  bunlar  ziyanvericidirlər  və  onları  haram  sayılan  ərazidə  öldürmək  olar: 

qarğa,  çalağan,  əqrəb,  siçan  və  quduz  it”.  (Buxari  1829,  Muslim  2929,  2930, 

1199/76,77)  

 

 



 

747.  Həfsə 



rəvayət  edir  ki,  Peyğəmbər    buyurdu:  “Beş  növ  heyvan 



vardır  ki, onları öldürən  üzərində  heç  bir günah yoxdur:  Qarğa,  siçan, əqrəb, 

ilan və köpək”. (Buxari 1828, Muslim 2931, 1199/78)  

 

 

 



748.  Abdullah  İbn  Ömər    rəvayət  edir  ki,  Peyğəmbər    buyurdu: 

“Heyvanlardan beş növ vardır ki, onları öldürməkdə ehramlıya heç bir günah 

yoxdur”. (Buxari 1826, Muslim 2929, 1199/76)  

 

 

 


 

 

319 



Ehramda Olana Başında Olan Xəstəlik Səbəbilə Başını 

Qırxmasının İcazəli Olması, Başını Qırxdığı Üçün Fidyə 

Verməsinin Vacib Olması Və Miqdarı  

 

 



 

749.  Kəb  İbn  Ucra    rəvayət  edir  ki,  Peyğəmbər    buyurdu:  “Bəlkə  sənə 

başındakı həşaratlar əziyyət verir” deyə buyurdu. Kəb: “Bəli, Yə Rəsulullah!” 

dedim. Peyğəmbər: “Başını qırx və üç gün oruc tut və ya altı kasıbı doydur və 

ya bir qoyun kəs” deyə buyurdu. (Buxari 1814, Muslim 2934, 1201/80) 

 

 



 

750.  Abdullah  İbn  Məaql  deyir  ki,  mən  bu  məscidin  içində,  yəni  Kufə 

Məscidində  Kəb  İbn  Ucranın  yanında  oturdum  və  ondan:  “Orucun  fidyəsi” 

ayəsini  soruşdum.  Peyğəmbərin    yanına  gətrildim.  Bit  o,  qədər  çox  idi  ki, 

üzümə tökülürdü. Peyğəmbər: “Mən məşəqqətin səndə bu dərəcəyə çatdığını 

heç  düşünməzdim.  Sən  bir  qoyun  tapa  bilərsənmi?”  deyə  buyurdu.  Mən: 

“Xeyr”  dedim.  Peyğəmbər:  “Üç  gün  oruc  tut  və  ya  hər  bir  fəqirə  yarım  Saa 

buğda  düşmək  üzərə  altı  fəqiri  doyur  və  başını  qırx”  deyə  buyurdu.  Bu  ayə 

xüsusi  olaraq  mənim  barəmdə  nazil  oldu,  ümumən  isə  sizə  aiddir”  dedi. 

(Buxari 4517, Muslim 2940, 1201/85) 

 

 

 

Ehramlının Qan Aldırmasının İcazəli Olması 

 

 

 



751.  İbn  Buheynə    demişdir:  “Peyğəmbər    ihramda  olduğu  halda  Ləhyi 

Cəməldə  (Məkkə  ilə  Mədinə  arasında  yer)  ikən  başının  ortasından  qan 

aldırdı.” (Buxari 1836, 5698, Muslim 2943, 1203/88) 


 

 

320 



 

 

Ehramlı Kimsənin Bədənini Və Başını Yumasının Caiz 



Olması 

 

 



 

752. Abdullah İbn Huneyn  rəvayət edir ki, Əbva deyilən yerdə Abdullah İbn 

Abbasla,  Misvar  İbn  Məxrəmə    arasında  fikir  ayrılığı  düşdü.  İbn  Abbas: 

“İhramda  olan  adam  başını  yuya  bilər”  deyir,  Misvar  İbn  Məxrəmə:  “Yuya 

bilməz”  deyirdi.  Onda  İbn  Abbas  məni  Əbu  Əyyub  əl-Ənsarinin    yanına 

göndərdi. Mən gedib onu iki sütun arasında paltarı pərdə tutub qüsl etdiyini 

gördüm.  Mən  ona  salam  verdim  və  o:  “Kimdir?”  deyə  soruşdu.  Dedim: 

“Mənəm  –  Abdullah  İbn  Huneyn.  Abdullah  İbn  Abbas    məni  sənin  yanına 

göndərib  ki,  Peyğəmbərin    ihramda  ikən  başını  necə  yuduğunu  səndən 

soruşum.”  Onda  Əbu  Əyyub əli ilə  paltardan tutub onu  (o  qədər)  aşağı  saldı 

ki, mən onun başını gördüm. Sonra onun başına su tökən adama: “Tök” dedi. 

Adam onun başına su tökdü və o, əllərini qabağa və dala apararaq başını yudu 

və  dedi:  “Mən  Peyğəmbərin    belə  etdiyini  gördüm.”  (Buxari  1840,  Muslim 

2946, 1205/91)  

 

 

 

Ehramlı Bir Kimsənin Öldüyü Vaxt Ediləcək Əməllər 

 

 

 



753.  İbn  Abbas    demişdir:  “Bir  nəfər  Ərəfatda  ikən  dəvəsinin  üstündən  yerə 

yıxıldı və boynu sındı. Peyğəmbər  buyurdu: “Onu su və sidr ilə yuyun və iki 

parçaya bürüyün; ona ətir vurmayın, başını da örtməyin, çünki Qiyamət günü 

o, təlbiyə deyə-deyə həşr olunacaq.” (Buxari 1265, 1851, Muslim 2953, 1206/98)  



 

 

321 



 

 

Ehramlının Xəstəlik Və Ona Bənzər Üzürlü Bir Səbəbdən 



Dolayı Ehramdan Çıxmağın Şərt Qoşmasının İcazəli Olması  

 

 



 

754. Aişə 

 demişdir: “Peyğəmbər  Dubaə Bint Zubeyrin yanına gəlib ona 



dedi:  “Deyəsən,  sən  həccə  getmək  istəyirsən?”.  Qadın:  “Vallahi,  mən  özümü 

çox pis  hiss  edirəm”.  Peyğəmbər: “Sən  həccini  yerinə  yetir  və:  “Allahım,  Sən 

məni  harada  dayandırsan,  orada  ihramdan  çıxacağam!”  deyərək  şərt  kəs.  Bu 

qadın Miqdad ibn Əsvədin arvadı idi.” (Buxari 5089, Muslim 2960, 1207/154)  

 

 

 

Həccin Növlərinin Bəyanı, İfrad, Təməttu Və Qiran Həcci 



Etməyin İcazəli Olması, Həcci Ümrə İlə Birlikdə Etmyin 

İcazəli Olması Və Qiran Həcci Edənin Nə Zaman Ehramdan 

Çıxacağı  

 

 



 

755. Peyğəmbərin  zövcəsi Aişə 



rəvayət edir ki, Peyğəmbərlə  bərabər 



Vida  həccinə  çıxmışdıq.  Ümrə  niyyətiylə  ehrama  girdik.  Sonra  Peyğəmbər   

buyurdu: “Kimin yanında  heyvanı  varsa həcc  və  ümrəyə  niyyət  edib  ehrama 

girsin.  Sonra  hər  iksini  (bitirməmiş)  ehramdan  çıxmasın.  Məkkəyə  çatdıqda 

mən  heyz  oldum.  Kəbəni,  Səfa  və  Mərvanı  təvaf  etmədim.  Bundan 

Peyğəmbərə    şikayət  etdim.  O:  “Saçını  aç,  daran,  ümrəni  tərk  et  və  həccə 

niyyət  et!”  deyə  buyurdu.  Mən  elə  də  etdim.  Həcci  bitirdikdən  sonra 



 

 

322 



Peyğəmbər    məni  AbdurRahman  İbn  Əbu  Bəkrlə  birlikdə  Tənim  (ehrama 

girmək  üçün  yer)  adlanan  yerə  göndərdi.  Ümrə  etdim.  Peyğəmbər:  “Bu 

ümrənin  əvəzinədir”.  Aişə:  “Kim  ümrəni  niyyət  etmişdirsə  Kəbəni,  Səfa  və 

Mərvanı təvaf edib ehramdan çıxdılar. Sonra minadan qayıdanda bir təvaf da 

etdilər.  Lakin  kim  həcc  və  ümrəyə  niyyət  etmişdirsə  onlar  yalnız  bir  təvaf 

etdilər”. (Buxari 1556, Muslim 2968, 1211/111)  

 

 

 



756.  Aişə 



rəvaayət  edir  ki,  biz  Vida  həccində  Peyğəmbərlə    birlikdə 



yola  çıxdıq.  Bizdən  kimi  ümrə  niyyətliylə  ehrama  girmiş,  kimi  də  həcc 

niyyətiylə  ehrma  girmişdir.  Nəhayət  Məkkəyə  gəldik.  Peyğəmbər:  “Ümrə 

niyyətiylə  ehrama  girib  qurban  kəsməyən  ehramdan  çıxsın.  Ümrə  niyyətiylə 

ehrama girib qurban kəsən ta qurbanını kəsmək surətiylə ehramdan çıxıncaya 

qədər  ehramdan  çıxmasın.  Həcc  niyyətiylə  ehrama  girmiş  olan  isə  həccini 

tamamlasın” buyurdu. Aişə: “Mən heyz oldum və Ərafa gününə qədər heyzli 

oldum.  Mən  isə  sırf  ümrə  niyyətiylə  ehrama  girmişdim.  Peyğmbər    mənə 

saçımı  açmağı,  daranmağı,  həcc  niyyətiylə  ehrma  girməyimi  və  ümrəni  tərk 

etməyimi əmr etdi. Mən də bunları etdim. Nəhayət həccimi yerinə yetirdikdə 

Əbu  Bəkrin    oğlu  AbdurRahmanı  mənimlə  göndərdi  və  mənə  ümrənin 

yerinə  Tənim  adlanan  yerdən  ümrə etməyimi əmr  etdi”.  (Buxari  319,  Muslim 

2969, 1211/112)  

 

 

 



757.  Aişə 

  rəvayət  edir  ki,  biz  həcc  ziyarətini  yerinə  yetirmək  məqsədilə 



yola çıxdıq. (Nəhayət,) gəlib Sərifə (Məkkənin on bir  kilometrliyində yerləşən 

yerə) çatdıqda mən heyz oldum. Peyğəmbər  mənim yanıma girib ağladığımı 

gördü  və:  “Sənə  nə  olub?  Yoxsa  heyz  olmusan?”  deyə  soruşdu.  Mən:  “Bəli!” 

deyə cavab verdim. O dedi: “Bu, Allahın Adəm qızları üçün əzəldən müəyyən 

etdiyi  bir işdir.  Buna  görə  də  sən,  hacıların  yerinə  yetirdiyi  (həcc əməllərinin 

hamısını)  yerinə  yetir.  Yalnız  Kəbəni  təvaf  etməkdən  başqa.”  Aişə: 



 

 

323 



“Peyğəmbər  zövcələri adından bir inək qurban etdi” dedi. (Buxari 294, 5559, 

Muslim 2976, 1211/119) 

 

 

 



 

758.  Aişə 



rəvayət  edir  ki,  bizlər  həcc  ayları  içində  və  həcc  haramları 



(haram  aylarda)  həcc  niyyətiylə  ehrama  girib  təlbiyyə  edərək  (Mədinədən) 

çıxdıq.  Nəhayət  Sərif  adlanan  yerə  çatdıq.  Peyğəmbər    səhabələrinə:  “Hər 

kimin yanında qurbanı yoxdursa və həccini ümrəyə çevirmək istəyirsə belə də 

etsin.  Bərabərində  qurbanı  olan  kimsəyə  gəldikdə  isə  o,  həccini  ümrəyə 

çevirməsin”  deyə  buyurdu.  Peyğəmbərin    yanında  və  səhabələrdən  qüvvət 

sahibi olan  bir  qrup  kimsələrin  yanlarında  qurbanlıq  heyvanlar  vardı.  Bunlar 

üçün ümrə etmək (mümkün) olmadı. Mən heyz oldum. Peyğəmbər   yanıma 

daxil  oldu.  Mən  (həcc  əhkamlarını  yerinə  yetirə  bilməyəcəyim  deyə) 

ağlayırdım.  Peyğəmbər:  “Səni  ağladan  nədir?”  deyə  buyurdu.  Mən: 

“Səhabələrinə  söyləmiş  olduğun  sözləri  mən  eşitdim.  Mən  isə  ümrədən 

qaldım”  dedim.  Peyğəmbər:  “Halın  nədir?”  dedi.  Mən:  “Namaz  qılmıram” 

dedim. Peyğəmbər: “Bu hal sənə zərər verməz. Sən də Adəm qıızlarından bir 

qadınsan. Onların üzərinə yazılmış olan sənin də üzərinə yazılmışdır. Sən həcc 

niyyətində  ol!  Umulur  Allah  səni  ruziləndirər”  deyə  buyurdu.  Aişə:  “Artıq 

mən  Peyğəmbərin    əmr  etdiyi  kimi  həcc  niyyətində  idim.  Nəhayət  həcc 

əməllərini  bitirib  Minadan  dağıldığımız  və  Muhassəbdə  qonaq  olduğumuz 

zaman  Rəsulullah  qardaşım  AbdurRahmanı  çağırdı  və:  “Bacını  haramdan 

çıxar,  ümrə  niyyətiylə  ehrama  girib  təlbiyə  etsin.  Sonra  ümrə  təvafını 

bitirdikdən  sonra  mən  sizləri  burada  gözzləyirəm”  deyə  buyurdu.  Biz 

ümrəmizi  bitirdikdən  sonra  gecə  ikən  ora  gəldik.  Rəsulullah:  “Ümrənizi 

bitirdinizmi?” deyə buyurdu. Mən: “Bəli” dedim. Bundan sonra Peyğəmbər   

səhabələrinə də hərəkət etməi əmr etdi. Sübh namazından öncə Beyti də təvaf 

edənlər  hərəkətə  başladılar.  Peyğəmbər    özü  də  Mədinəyə  yola  çıxdı”. 

(Buxari 1788, Muslim 2980, 1211/123) 

 


 

 

324 



 

 

759. Aişə 



 demişdir: “Biz Peyğəmbərlə  birlikdə həcc ziyarətinə yollandıq. 

(Məkkəyə)  gəlib çatdıqda  Kəbəni  təvaf  etdik. Peyğəmbər   özü  ilə  qurbanlıq 

heyvan  gətirməyənlərə  ihramdan  çıxmağı  əmr  etdi  və  onlar  da  ihramdan 

çıxdılar.  Onun  zövcələri  özləri  ilə  heyvan  gətirməmişdilər  deyə  ihramdam 

çıxdılar.  Mən  heyzli  olduğum  üçün  Kəbəni  təvaf  etmədim.  (Nəhayət,) 

Muhassəbdə  olduğumuz  gecə  mən  dedim:  “Ya  Rəsulullah,  camaat  ümrə  və 

həcc  ziyarətini  yerinə  yetirib  (evlərinə)  qayıdır,  mən  isə  ancaq  həcci  yerinə 

yetirmişəm.”  Peyğəmbər:  “Biz  Məkkəyə  gəldiyimiz  gecədə  sən  təvaf 

etmədinmi?”  deyə  soruşdu.  Mən:  “Xeyr!”  dedim.  O  buyurdu:  “Qardaşınla 

birlikdə  Tən'imə  get  və  ümrə  üçün  ihrama  gir.  Sonra  filan  yerdə 

görüşərik.”Səfiyyə  dedi:  “Mən  elə güman  edirdim  ki,  (heyzli olduğum  üçün) 

onları (yoldan) saxlayacağam.” Peyğəmbər: “Zavallı qadın! Məgər sən qurban 

günü  təvaf  etməmisən?”  O:  “Etmişəm”  dedi.  Peyğəmbər:  “Zərər  yoxdur, 

gedək!” (Buxari 1561, Muslim 2988, 1211/128)  

 

 



 

760. AbdurRəhman İbn Əbu Bəkr   rəvayət edir ki,  Peyğəmbər   ona Aişəni 

tərkinə  alıb  (Tənimə)  aparmağı,  (Aişə  niyyət  edib  ihrama  girdikdən  sonra) 

ziyarət  boyu  onu  müşayiət  etməyi  əmr  etmişdir.  (Buxari  1784,  Muslim  2995, 

1212/135)  

 

 



 

761. Ata İbn Əbi Rəbah rəvayət edir ki, Cabir İbn Abdullahdan  eşitdim: “Biz, 

Peyğəmbərin    səhabələri  xalis  olaraq,  bərabərində  ümrə  olmayaraq  həcc 


 

 

325 



niyyətiylə  ehrama  girdik.  Ata  dedi  ki,  Cabir    dedi:  “Peyğəmbər    Zül 

Hiccənin dördü sübh tezdən (Məkkəyə) gəldi. Biz də ora gəldikdə Peyğəmbər 

  bizlərə  ehramdan  çıxmağımızı  əmr  etdi  və:  “Ehramlarınızdan  çıxın  və 

qadınlarınıza  sahib  olun”  deyə  buyurdu.  Ata  dedi  ki,  Cabir    dedi:  “Lakin 

Peyğəmbər    qadınlarla  cinsi  münasibət  etmələri  xüsusunda  kəsin  bir  əmr 

vermədi.  Lakin  qadınları  ərləri  üçün  halal  etdi.  Bizimlə  Ərafa  günü  arasında 

ancaq  beş  gün  qaldığı  halda  qadınlarımızla  cinsi  münasibət  etməyimiz  və 

nəticədə  zəkərlərimiz  məni  axıdaraq  Ərafata  çıxmağımızı  əmr  edir  –  deyə 

söylədiyimiz  Peyğəmbərə    çatdı.  Ata:  Cabir    işarə  edər  və  əlini  hərəkət 

etdirərək  belə  göstərirdi”  dedi.  Peyğəmbər    ayağa  qalxaraq  buyurdu:  “Qəti 

olaraq  biliniz  ki,  mən  sizin  Allaha  ən  təqalı  olanınız,  ən  sadiqiniz,  ən 

itaətkarınızam. Əgər yanımda qurbanım olmasaydı sizin ehramdan çıxdığınız 

kimi  mən  də  ehramdan  çıxardım.  Belə  olacağını  bilsəydim  özümlə  heyvan 

gətirməzdim.  Ona  görə  də  ehramdan  çıxın”  deyə  buyurdu.  Bizlər  də 

ehramdan  çıxıb  Peyğəmbəri    dinlədik  və  itaət  etdik”.  (Buxari  7367,  Muslim 

3002, 1216/141)

 

 

 



 

762.  Cabir    rəvayət  edir  ki,  Peyğəmbər    Əliyə  ehramı  üzərində  qalmasını 

əmr  etdi. Cabir:  “Əli İbn  Əbu  Talib    Yəmən  qənimətinin  beşdə  birini  təslim 

almaq  vəzifəsilə  gəldi”.  “Peyğəmbər: “Ya Əli,  nə  niyyətlə  ehrama  girmisən?” 

deyə  buyurdu.  Əli:  “Peyğəmbərin    ehrama  girdiyi  kimi  ehrama  girmişəm” 

dedi. Peyğəmbər: “Ehramında qal və qurbanını kəs”. Sonra Əli  Peyğəmbərə 

  də  qurban  hədiyyə  etdi  (qurbanını  gətirdi)”.  (Buxari  4352,  Muslim  3002, 

1216/114)  

 

 

 



 

763.  Cabir    rəvayət  edir  ki,  Peyğəmbər    və  səhabələri  həcc  niyyətiylə 



 

 

326 



ehrama  girib  təlbiyyə  etdilər.  Ehrama  girdikləri  zaman  Peyğəmbər    ilə 

Təlhədən  başqa heç kəsin qurbanlıı yox idi. Bir də Yəməndən gələn Əlinin  

yanında qurbanlı vardı. Əli: “Mən Rəsulullahın  ehrama girdiyi kimi ehrama 

girib  təlbiyə  etdim”  dedi.  (Məkkəyə  gəldikləri  zaman)  Peyğəmbər   

səhabələrinə  (Ehrama  girərkən  niyyət  etdikləri  həcci)  ümrəyə  şevirmələrinə, 

Kəbəni  təvaf  etmələrinə  sonra  saçlarını  qısaldaraq  ehramdan  çıxmalarına  izn 

verdi.  Yalnız  yanlarında  qurbanlıq  olan  kimsələrə  ehramdan  çıxmamalarını 

əmr  etdi.  (həcci  ümrəyə  çevirən  səhabələr)  Biz  cinsiyyət  üzvlərimizdən  məni 

axar  halda  Minaya  gedəcəyik  (bunlar  isə  ehrmlı  qalacaqlar)”  dedilər. 

Səhabələrin  bu  sözü  Peyəmbərə    çatdı:  “Həcc  aylarında  ümərinin  icazəli 

olduğunu  indi  bildiyim  kimi  ehrama  girərkən  də  bilmiş  olsaydım  qurbanlıq 

götürməzdim.  Yanımda  urbanlıq  olmasaydı  mən  də  sizin  kimi  ehramdan 

çıxardım”  deyə  buyurdu.  Aişə 



də  heyz  oldu.  Aişə 





bu  halında 

həccin  bütün  əhkamlarını  yerinə  yetirdi,  yalnız  Beyti  təvaf  etməkdən  başqa. 

Ravi: “Təmizləndikdən  sonra  təvaf  etdi  və:  “Yə Rəsulullah!  Sizlər  bir  həcc  və 

bir  ümrə  ilə  gedəcəksiniz,  mən  isə  bir  həcc  ilə”  dedim.  Peyğəmbər    Əbu 

Bəkrin    oğlu  AbdurRahmana:  “Aişə 



ilə  bərabər  Tənimə  qədər 



çıxmasını  əmr  et!  Beləcə  Aişə 



həcdən  sonra  Zil  Hiccə  ayının  içində  bir 



ümrə  də  etdi.  Suraka  İbn  Məlik  İbn  Cuşum  ,  Peyğəmbər    ilə  Aqabə 

Cəmərasına  daş  atarkən  qarşılaşdı.  Ya  Rəsulullah!  (Həcc  aylarında  ümrə 

etmək)  yalnız  sizlərəmi  aiddir?”  dedi.  Peyğəmər:  “Xeyr,  (yalnız  bizlərə  deyil) 

Qiyamətə  qədər  (bütün  hacılara)”  deyə  buyurdu.  (Buxari  1785,  Muslim  3002, 

1216/141) 

 


Yüklə 5,61 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   64




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin