Gecə Namazı Və Peyğəmbərin Gecə Neçə Rükət Qıldığı,
Vitrin Tək Rükət Olması Və Bir Rükət Qılınmasının Səhih
Olması
426. (Bir dəfə) Aişədən
: “Peyğəmbər ramazan ayında necə namaz
qılardı?” deyə soruşdular. O dedi: “Peyğəmbər nə ramazanda, nə də başqa
bir ayda (gecələr) on bir rükətdən artıq namaz qılmazdı, (əvvəlcə) dörd rükət
qılardı ki, bu rükətlərin (necə) gözəl və (nə qədər) uzun olduğu barədə heç
185
soruşma. Sonra (yenə) dörd rükət qılardı ki, bu rükətlərin (necə) gözəl və (nə
qədər) uzun olduğu barədə heç soruşma. Sonra da üç rükət qılardı.” Aişə
davam edib dedi: “Mən: “Ey Allahın elçisi, vitr namazını qılmamış yatırsan?”
deyə soruşdum. O buyurdu: “Ey Aişə, mənim gözlərim yatsa da, qəlbim
yatmır.” (Buxari 1147, 2013, Muslim 738/125, 1757)
427. Aişə
demişdir: “Peyğəmbər gecə on üç rükət namaz qılardı, vitr
namazı və sübh namazının sünnəti də buna daxil idi.” (Buxari 1140, Muslim
737/123, 1754)
428. (Bir dəfə) Aişədən
soruşdular: “Peyğəmbər gecə namazını necə
qılardı?” Dedi: “Gecənin əvvəlində yatar, axırında qalxıb namaz qılar, sonra
yenidən yatağına uzanardı. Müəzzin azan verdiyi zaman qalxar və lazım
gələrdisə qüsl edər, yoxsa dəstəmaz alıb (namaza) çıxardı.” (Buxari 1146,
Muslim 1762)
429. Məsruq rəvayət edir ki, mən Aişədən
: “Peyğəmbərin ən çox sevdiyi
əməl hansı (əməl) idi?” deyə soruşdum. O: “Davamlı olan (əməllər)” deyə
cavab verdi. Mən soruşdum: “(Peyğəmbər gecə namazını qılmaq üçün) nə
vaxt yuxudan oyanardı?” Dedi: “Xoruzun səsini eşidəndə durardı.” (Buxari
1132, 6461, Muslim 1764)
430. Aişə
Peyğəmbəri qəsd edib demişdir: “O, mənim yanımda yatmış
ikən səhər açılardı.” (Buxari, 1133)
186
431. Aişə
demişdir: “Peyğəmbər vitri gecənin müxtəlif saatlarında
qılırdı. Son vaxtlar isə bu namazı sübh çağına yaxın bir vaxtda qılardı.” (Buxari
996, Muslim 745/136, 1770)
Gecə Namazının İki-İki Qılınması Və Vitr Namazının İsə
Gecənin Sonunda Bir Rükət Qılınması
432. İbn Ömər rəvayət edir ki, bir nəfər Peyğəmbərdən gecə namazı
barəsində soruşdu. Peyğəmbər buyurdu: “Gecə namazı iki rükət-iki rükət
qılınır və əgər sizdən biriniz səhərin açılacağından ehtiyat etsə, qoy bir rükət
də qılsın. Bu onun qıldığı namazların (sayını) təkləşdirər.” (Buxari 990, Muslim
749/145, 1782)
433. İbn Ömər rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Elə edin ki, gecə
qıldığınız namazların axırıncısı vitr olsun!” (Buxari 998, Muslim 751/151, 1791)
Gecənin Axırı Dua Və Zikr Etməyə Rəğbətləndirmək Və O
Zaman Duaların Qəbul Olması
434. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Uca və Ulu
Rəbbimiz hər gecənin axır üçdə birində dünya səmasına enir və buyurur: “Kim
Mənə dua edir ki, Mən də onun duasını qəbul edim?! Kim Məndən diləyir ki,
Mən də ona dilədiyini verim?! Kim Məndən bağışlanma diləyir ki, Mən də onu
bağışlayım?!” (Buxari 1145, 7494, Muslim 758/168, 1808)
187
Ramazanda Təravih Namazlarına Rəğbətləndirmək
435. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Kim Ramazan
gecələrində imanla, mükafatını (yalnız Allahdan) umaraq nafilə namazları
qılsa, keçmiş günahları bağışlanar.” (Buxari 37, 2009, Muslim 759/173, 1815-
1816)
436. Aişə
rəvayət edir ki, Peyğəmbər bir gecəvə ya gecəin yarısı çıxdı
və məsciddə namaz qıldı. Bir qrup insanlar d onunla bərabər namaz qıldılar.
Səhər açılınca insanlar bunu öz aralarında danışdılar. Bu gecə isə daha çox
insan toplandılar və Peyğəmbərlə namaz qıldılar. Səhəri insanlar bu barədə
danışdılar və üçüncü gecə məsciddə insanlar sayı daha da artdı. Rəsulullah
çıxdı və insanlar d onun namazına uyaraq namaza durdular. Dördüncü gecə
artıq məscid insanların sayından dolmuşdu. Lakin Peyğəmbər onların
yanına çıxmadı. Sübh namazını qıldırmaq üçün çıxdı. Sübh namazından sonra
insanlara tərəf çönərək şəhadət gətirdi və buyurdu: “Əmmə Badu – Sonra:
“Sizin bu halınız mənə ərz olundu. (Qorxdum ki, bu cür davam etsə) gecə
namazı sizlərə fərz olar və sizlər də onu (davamiyyətli yerinə yetirməkdən)
aciz olarsınız”. (Buxari 924, Muslim 761/178, 1820)
Gecə Namazında Və Qiyamında Dua
188
437.
İbn Abbas demişdir: “(Bir dəfə mən xalam) Meymunənin
evində
gecələdim. Gecə vaxtı Peyğəmbər yuxudan oyanıb su başına çıxdı, sonra
üzünü və əllərini yuyub yenə uzanıb yatdı. (Bir müddətdən) sonra qalxıb su
tuluğuna yaxınlaşdı və onun ağzındakı ipi açıb suyu israf etmədən kamil
şəkildə dəstəmaz aldı və namaza durdu. Onu güddüyümü başa düşməsin
deyə, galxıb gərnəşdim, sonra dəstəmaz alıb namaz qılmaq üçün onun solunda
durdum. O, qulağımdan tutub məni sağ tərəfinə keçirdi. Peyğəmbər namazı
on üç rükətə tamamladı. Sonra uzanıb yatdı və xoruldamağa başladı.
(Ümumiyyətlə) o, yatarkən xoruldayardı. Sonra Bilal onu namaza çağırdı və o
qalxıb dəstəmaz almadan namaz qıldı və belə dua etdi: “Allahumməcəl Fi
Qalbi Nuran Və Fi Bəsəri Nuran Və Fi Səmi Nuran Və An Yəmini Nuran Və An
Yəsari Nuran Və Fövqi Nuran Və Təhti Nuran Və Əmami Nuran Və Xəlfi
Nuran Vəcəl Li Nuran - Allahım, qəlbimə nur saç! Gözümə nur saç və qula-
ğıma nur saç! Sağımdan və solumdan nur saç! Başımın üstündən və ayağımın
altından nur saç! Önümə və arxama nur saç! Mənim üçün nur saç! (Ravi İbn
Abbasdan) bu klimələrdən yeddisi sandıq içərisindədir. Sonra mən İbn
Abbasın oğullarından bir adama rast gəldim. Mənə bu kəlimələri öyrətdi:
“Asabi Və Ləhmi, Və Dəmi, Və Şəari, Və Bəşəri - Əsəbimi, Ətimi, Qanımı,
Saçımı və Dərimi və daha iki xisləti də zikr etdi”. (Buxari 6316, Muslim
763/181, 1824)
438. Abdullah İbn Abbas rəvayət edir ki, bir gecə o Peyğəmbərin zövcəsi,
xalası Meymunənin
evində qaldı. (İbn Abbas deyir ki,) mən yatağın
köndələninə uzandım, Peyğəmbər və onun zövcəsi isə yatağın uzununa
uzandılar. Peyğəmbər yatdı. Nəhayət, gecə yarısı yetişdikdə, (və ya bundan
bir az əvvəl yaxud bir az sonra yuxudan) oyandı və gözlərini ovxalayıb
yuxusunu dağıtdı. Sonra Ali İmran surəsinin son on ayəsini oxudu. Sonra
qalxıb (tavandan) asılmış köhnə cürdəyə yaxınlaşdı və kamil şəkildə dəstəmaz
aldı Sonra durub namaz qıldı. Mən də ayağa qalxıb onun etdiyi kimi etdim.
189
Sonra gedib onun yanında durdum. O, sağ əlini mənim başıma qoydu və sağ
qulağımdan tutub onu dartdı. Sonra iki rükət, sonra yenə iki rükət, sonra yenə
iki rükət, sonra yenə iki rükət, sonra yenə iki rükət, sonra yenə iki rükət, sonra
da bir rükət (namaz) qıldı. Sonra yerinə uzandı. Nəhayət, müəzzin onun
yanına gəldikdə qalxıb iki rükət xəfifcə namaz qıldı. Sonra gedib sübh
namazını qıldırdı. (Buxari 183, Muslim 763/182, 1825)
439. İbn Abbas gecə qılınan nafilə namazlarını nəzərdə tutub demişdir:
“Peyğəmbərin namazı on üç rükətdən ibarət idi.” (Buxari 1138, Muslim
764/194, 1839)
440. İbn Abbas rəvayət edir ki, Peyğəmbər gecə durub nafilə namazı qıl-
dıqda deyərdi: “Allahummə, Ləkəl-Həmdu Əntə Nurus-Səməvati Vəl-Ardi, Və
Ləkəl-Həmdu Əntə Qayyimus-Səməvati Vəl-Ardi, Və Ləkəl-Həmdu Əntə
Rabbus-Səməvati Vəl-Ardi Və Mən Fihinnə, Əntəl-Həqqu, Və Va'dukəl-Həqqu,
Və Liqaukə Həqqun, Və Qaulukə Həqqun, Vəl-Cənnətu Həqqun, Vən-Naru
Həqqun, Vən-Nəbiyyunə Həqqun, Və Muhəmmədun Səllallahu Aleyhi Və Səl-
ləm Həqqun, Vəs-Saatu Həqqun, Allahummə, Ləkə Əsləmtu, Və Bikə Aməntu,
Və Aleykə Təvəkkəltu Və Ileykə Ənəbtu, Və Bikə Xasəmtu, Və Ileykə Hakəmtu,
Fəğfir Li Mə Qaddəmtu Və Mə Əxxartu Və Mə Əsrərtu Və Mə Ə'ləntu, Əntəl-
Muqaddimu Və Əntəl-Muəxxiru Lə Ilahə Illə Ənt - Allahım, həmd yalnız
Sənədir. Sən göylərin, yerin Nurusan. Həmd yalnız Sənədir. Göylərin, yerin
Hamisi Sənsən. Həmd yalnız Sənədir. Sən göylərin, yerin və onlarda olanların
Rəbbisən. Həmd yalnız Sənədir. Sən Haqsan. Verdiyin vəd haqdır. Sənə
qovuşmaq haqdır. Dediyin söz haqdır. Cənnət haqdır. Cəhənnəm haqdır.
Peyğəmbərlər haqdır. Muhəmməd haqdır. (Qiyamət) Saatı haqdır. Allahım!
Sənə təslim oldum, Sənə iman gətirdim, Sənə təvəkkül etdim, tövbə edib Sənə
döndüm, Sənin uğrunda mübarizə apardım və Sənin hökmünə üz tutdum.
Əvvəl etdiyim, sonra edəcəyim, gizlin saxladığım və üzə çıxartdığım (pis)
əməllərimi bağışla! Əvvələ çəkən də Sənsən, təxirə salan da Sənsən. (İbadətə
layiq olan) məbud yalnız Sənsən və ya Səndən başqa ibadətə layiq haqq olan
məbud yoxdur”. (Buxari 7499, Muslim 769/199, 1844)
190
Gecə Namazında Qiraətin Uzadılmasının Müstəhəb Olması
441. Abdullah İbn Məsud demişdir: “Bir gecə mən Peyğəmbərlə birlikdə
namaz qıldım. O, qiyamı o qədər uzatdı ki, hətta, mən pis bir iş görmək
istədim.” Biz: “O nə iş idi?” deyə soruşduq. O dedi: “İstədim yerə oturum və
Peyğəmbəri ayaq üstə buraxım.” (Buxari 1135, Muslim 773/204, 1851).
Bütün Gecəni Sabaha Qədər Yatıb Qalan Kimsə Barəsində
Hədislər
442. Abdullah İbn Məsud rəvayət edir ki, Peyğəmbərin yanında səhərə
qədər (sübh namazını) yataraq oyanmayan bir kimsə barəsində söz açıldı.
Peyğəmbər: “Bu o kişidir ki, iki qulağına (qulağına) şeytan bövl etmişdir”.
(Buxari 3270, Müslim 774/105, 1853)
443. Əli İbn Əbu Talib demişdir: “Bir dəfə gecə Peyğəmbər mənim və
Peyğəmbərin qızı Fatimənin yanına gəlib dedi: “Siz namaz qılmırsınızmı?”
Mən dedim: “Ya Rəsulullah, bizim canımız Allahın Əlindədir. Əgər O, bizi
oyatmaq istəsə, oyadar.” Belə deyəndə o, mənə heç bir söz deməyib çıxıb getdi.
Sonra mən onun dönüb gedərkən ombasına vura-vura: “İnsan necə də çox
mübahisə edərmiş!”. (əl-Kəhf 54). dediyini eşitdim.” (Buxari 1127, 7347, 7465,
Müslim 775/206, 1854)
191
444. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Sizlərdən biri
yatdığı zaman şeytan onun boynunun ardına üç düyün vurur və hər düyün
vurduqca: “Gecə uzundur, yat!”– (deyir). Əgər o kimsə oyanıb Allahı zikr etsə,
düyünlərdən biri açılar, dəstəmaz alsa, ikincisi açılar, namaz qılsa, üçüncüsü
açılar və beləliklə də o adam səhər gümrah və əhvali-ruhiyyəsi yaxşı olduğu
halda yuxudan oyanar. Əks halda isə o, əhvali-ruhiyyəsi çox pis, özü də əzgin
halda yuxudan oyanar. (Buxari 1142, 3269, Müslim 776/207, 1855,
Nafilə Namazlarının Evdə Qılınmasının Müstəhəb Olması
Və Məsciddə Qılınmasının İcazəli Olması
445. İbn Ömər rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Namazlarınızın bir
qismini öz evlərinizdə qılın, onları qəbirlərə çevirməyin.” (Buxari 432, 1187,
Muslim 777/208, 1856, 1857)
446. Əbu Musa rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Rəbbini yad edənlə
yad etməyən kimsənin misalı diri ilə ölünün misalına bənzəyir.” (Buxari 6407,
Muslim 779/211, 1859)
447. Zeyd İbn Sabit rəvayət edir ki, Peyğəmbər ramazan ayında özü üçün
hücrə düzəltdi (həsrdən çadır) və bir neçə gecə orada namaz qıldı.
Əshabələrindən bir qismi ona qoşulub bu namazı qılmağa başladı. O, bunu
192
biləndə (evində) oturub (namaza çıxmadı). Sonra onların yanına gəlib dedi:
“Mən sizin nə etdiyinizi başa düşürəm. Ancaq ey insanlar, öz evlərinizdə
namaz qılın. Çünki fərz namazlarından başqa ən fəzilətli namaz insanın öz
evində qıldığı namazdır.” (Buxari 731, Muslim 781/213, 1861)
Namazda Yuxulayan, Quran Oxumaqdan, Dua Etməkdən
Aciz Qalana, Bu Hal Ondan Gedənə Qədər Yatmasının Və
Ya Oturmasının Əmr Edilməsi
448. Ənəs İbn Malik demişdir: “(Bir dəfə) Peyğəmbər (məscidə) daxil olub,
iki dirək arasında çəkilmiş bir ip gördü və: “Bu nə ipdir” deyə soruşdu.
(Oradakılar): “Bu, Zeynəbin ipidir, (namaz qılıb) yorulduqda, ondan tutur”
dedilər. Peyğəmbər: “Yox, açın onu! Biriniz özünü gümrah hiss etdikcə
namazını qılsın, yorulduqda isə otursun.” (Buxari 1150, Muslim 784/219, 1867)
449. Aişə
rəvayət edir ki, yanında bir qadın olarkən Peyğəmbər içəri
daxil olub: “Bu kimdir?” deyə soruşdu. (Aişə): “Filankəsdir” deyib, onun
namaz qılmağından danışdı. Peyğəmbər: “Bəsdir, siz bacardığınızı yerinə ye-
tirməlisiniz. Vallahi, siz usanmadıqca, Allah usanmaz.” Aişə: “Allah üçün
ibadətlərin ən sevimlisi o əməldir ki, insan onu davamlı yerinə yetirir.” (Buxari
43, Muslim 785/221, 1870)
450. Aişə
rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Sizdən biriniz namaz
qılarkən mürgüləyərsə, qoy yuxusu dağılıb gedincəyədək yatsın. Çünki o,
yuxuladığı halda namaz qıldığı zaman ola bilər ki, heç özü də bilmədən
193
bağışlanma diləmək əvəzinə özünü söysün.” (Buxari 212, Muslim 786/222,
1871)
Quranı Yadda Saxlamağın Əmri, Filan Ayəni Unutdum
Deməyin Məkruh Olması Və Ayə Mənə Unutduruldu
Deməyin İcazəli Olması
451. Aişə
rəvayət edir ki, Peyğəmbər gecə ikən məsciddə Quran
oxuyan bir kimsənin səsini eşitdi və: “Allah o kimsəyə rəhm etsin! O, mənə
(unutdurulması səbəbilə) düşürdüyüm filan filan surədəki ayətləri xatırlatdı”.
(Buxari 5037, 5038, 5042, Muslim 1873, 1874)
452. İbn Ömər rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Quranı əzbərdən
bilən adam dəvələrini buxovda saxlayan kimsəyə bənzəyir. Əgər bu adam
onları bu vəziyyətdə saxlasa, onları daim özündə saxlamış olar, yox, əgər başlı-
başına buraxarsa, onlar qaçıb gedərlər.” (Buxari 5031, 789/226, 1875)
453. Abdullah İbn Məsud rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Birinizin:
“Filan və filan ayəni unutmuşam” deməsi necə də pisdir! Əksinə, bu ona
unutdurulmuşdur. Elə isə Quranı (təkrar-təkrar) öyrənməyə davam edin! Çün-
ki Quran, kəndirdən qırılıb qaçan heyvandan da tez, insanların qəlbini tərk
edir.” (Buxari 5032, Muslim 1877, 790/298
194
454. Əbu Musa rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Quranı daim
oxuyun! Canım Əlində olan Allaha and olsun ki, o, kəndirdən açılıb qaçan
dəvədən daha tez (sahibini) tərk edir.” (Buxari 5033, Muslim 1880, 791/231)
Quran Oxuduqda Səsin Gözəlləşdirilməsinin Müstəhəb
Olması
455. Əbu Hureyrə rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Allah,
Peyğəmbərə Quranı Təğənni (avaz) ilə oxuması qarşılığında heç bir şey üçün
mükafat verməmişdir”. (Buxari 5023, Muslim 1883, 1885, 792/233,234).
456. Əbu Musa rəvayət edir ki, Peyğəmbər ona belə demişdir: “Ey Əbu
Musa, sənə Davudun
məlahətli səsi kimi məlahətli bir səs bəxş edilmişdir!”
(Buxari 5048 Muslim 1888, 793/236)
Məkkənin Fəthi Günü Peyğəmbərin Fəth Surəsini
Oxumağının Zikri
457. Abdullah İbn Müğəffəl demişdir: “Məkkənin fəthi günü mən
Peyğəmbərin dəvəsinin üstündə oturub zəngulə
40
vuraraq “əl-Fəth” surəsini
40
Zəngulə - iki qonşu tonun tez təkrarından əmələ gələn titrək səs. Digər hədisdə Müaviyə İbn Qurra bu
hədisi rəvayət etdikdə Şöbə ondan soruşmuşdur ki: “Abdullah İbn Müğəffəl zənguləni necə vurardı?”.
Müaviyə də bunu səsləndirib demişdir: “ə-ə-ə” üç kərə.” Səhih Buxari 7540, Alimlər Peyğəmbərin Quran
oxuyarkən əsla zəngulə vurmadığını, bu hədisdə isə, dəvənin üstündə olduğundan avazla oxuduğu ayələrin
bu cür səsləndiyini demişlər.
195
oxuduğunu gördüm. Əgər camaat başıma yığılmasaydı mən də Quranı onun
kimi zəngulə vuraraq oxuyardım”. (Buxari 4281, Muslim 1889, 1890,
794/237,238)
Quran Oxuyana Sükunətin Nazil Olması
458. Bəra İbn Azib rəvayət edir ki, (bir dəfə əshabələrdən) biri “əl-Kəhf”
surəsini oxudu. Bu vaxt həyətdə olan at (təşviş içində) vurnuxmağa başladı.
Adam salamları verib (namazı bitirdikdə) baxdı ki, başının üstünü duman və
ya bulud alıb. O bu hadisəni Peyğəmbərə danışdı və Peyğəmbər dedi:
“Oxumağına davam et, ey filankəs! Çünki o, Qurana görə nazil olmuş
sükunətdir (mələklər)” (Buxari 3614, Muslim 1893, 795/241)
459. (Bir dəfə) gecə Useyd İbn Hudeyr “əl-Bəqərə” surəsini oxuyurdu, atı da
onun yanında yerə bağlanılmışdı. Birdən at təşvişə düşüb şahə qalxdı. (Bunu
görəndə) Useyd susdu, at da sakitləşdi. Sonra o, oxumağına davam elədi və at
yenə təşvişə düşüb şahə qalxdı. O susdu, at da sakitləşdi. Sonra o, yenidən
oxumağa başladı və at yenə də həyəcanlanıb şahə qalxdı. Bundan sonra o, daha
oxumadı. Həmin vaxt (Useydin) oğlu Yəhya atın yaxınlığında idi və o, qorxdu
ki, at onu tapdalayar. Useyd uşağı yanına çəkdikdən sonra başını göyə
qaldırdı, lakin aydın bir şey görə bilmədi. Səhəri gün o, bu hadisəni
Peyğəmbərə danışdı. Peyğəmbər (ona): “Oxu, ey İbn Hudeyr! Oxu, ey İbn
Hudeyr!” deyə buyurdu. Useyd: “Ey Allahın elçisi! Yəhya atın yanında idi və
mən qorxdum ki, at onu tapdalayar. Odur ki, başımı qaldırıb ona tərəf getdim.
Sonra başımı göyə qaldırıb buluda oxşar bir şey, içərisində də qəndillərə (çıraq)
bənzər şeylər gördüm. Sonra onlar yox olub getdilər.” Peyğəmbər: “Bilirsənmi o
196
nə idi?” Useyd: “Xeyr!” deyə cavab verdi. Peyğəmbər: “Bu, mələklər idi, sənin
səsinə yaxınlaşmışdılar. Əgər sən oxumağına davam etsəydin, səhər tezdən
hamı onları görərdi və onlar insanlardan gizlənməzdilər.” (Buxari 5018,
Muslim 1895, 796/242)
Quran Hafizinin Fəziləti
460. Əbu Musa əl-Əşari rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: «Quran
oxuyan mömin iyi və dadı şirin olan limon Utruccu kimidir. Quran oxumayan
mömin isə dadı olub, iyi olmayan xurma kimidir. Quran oxuyan münafiq iyi
xoş, lakin dadı acı olan reyhan kimidir. Quran oxumayan münafiq isə iyi
olmayan, lakin dadı acı olan Hənzələ (qarpıza bənzər tərəvəz) kimidir».
(Buxari 5427, 5059, Muslim 1896, 797/243)
Dostları ilə paylaş: |