ochiq fikr yuritishga yordam beradigan pedagogik strategiya – tarmoqlarga ma‘lum
bir mavzuni chuqur o‗rganishdan avval o‗quvchilarning fikrlash faoliyatini
jadallashtirish hamda kengaytirish uchun xizmat qilishi mumkin. Doskaga ochqich
Shundan so‗ng o‗quvchilar kim borganini, qayerga, kim bilan, qachon, nima
Abdullayeva M. O‗zbek tili va adabiyotini o‗qitish texnologiyalari va loyihalashtirish . Ma‘ruzalar matni. – T.,
52
desa, boshqasi o‗tgan haftada, yana biri biz deb aytganda, birisi ustozimiz bilan
deb aytadi, o‗z-o‗zidan gap va uning bo‗laklari hosil bo‗ladi va eng muhimi, uni
o‗quvchilarning o‗zi shakllantiradilar. Keyingi bosqichda o‗qituvchi har bir
o‗quvchiga gapda ―kesim‖ bo‗la oluvchi so‗z aytib chiqadi, qisqa vaqt ichida ular
o‗zlari tuzgan gaplarni o‗qib beradilar.
Bu topshiriq uncha murakkab bo‗lmaganligi bois individual va guruh bo‗lib
bajarishlari mumkin. O‗quvchilar ushbu so‗z bilan bog‗liq xayolga kelgan so‗z va
jumlalarni uni atrofiga yoza boshlaydilar.
So‗zlarni yozish jarayoni o‗qituvchi tomonidan belgilangan vaqt tugaguncha
yoki barcha so‗z va g‗oyalar tugaguncha davom etadi.
“Menga sendagi … yoqadi” metodi. Ega mavzusidagi ma‘lumotlar bilan
endi tanishayotganda o‗quvchilar bir-birlari bilan yanada yaqinroq tanishishlari,
Toshkent
Chiroyli
O‘qidim
Xursand bo‘ldim
Futbol o‘ynadik
olib keldi
buvim
Kecha
qishloqdan
ko‘p
mening
mevalar
53
do‗stona munosabatda bo‗lishlari, o‗zaro fikr almashishlari va bir-birlarining ijobiy
xususiyatlarini o‗rganishlariga imkon beruvchi ―Menga sendagi … yoqadi‖
metodini qo‗llash mumkin bo‗ladi. O‗yin qoidasi juda qulay: o‗quvchilar aylana
shaklda joylashadilar va o‗z qarshisida turgan o‗quvchining qaysi xususiyati
yoqishi haqida aytadilar. Bu jarayonda o‗quvchilar mavzular yuzasidan o‗rganilgan
sifatlarni mustahkamlaydilar va ulardan fikr bildirish davomida unumli
foydalanadilar. Masalan:
Menga sendagi
……………
yoqadi
O‗quvchilar: xushmuomalalik, faollik, mehnatkashlik, samimiylik, sodiqlik,
chiroy, sadoqat, kamtarlik…kabi davom ettiradilar. Ushbu metodni gapning
qolgan boshqa bo‗laklari bilan ham qo‗llasa bo‗ladi: ―Menga …. olib kel‖, ―Biz….
boramiz‖, ―Sen… borasanmi?‖, ―Men …. sovg‗a olishni xohlayman‖ kabi. Ushbu
topshiriqlar ikki guruhga bo‗lgan holda bajarilib, shartga ko‗ra guruh a‘zolaridan
biri buyruq beradi, savol beradi, xabar beradi yoki o‗z istagini bayon qiladi. Bu
topshiriqlar o‗quvchilarning tinglab tushunish va gapirish kompetensiyalarini
rivojlantiradi.
“Hamkorlik kvadrati” metodi. O‗quvchilarda guruh bo‗lib ishlash
ko‗nikmalarini shakllantiruvchi ―Hamkorlik kvadrati‖ metodidan ham bizga
daxldor mavzuda qo‗llash mumkin: So‗zlarni o‗rniga qo‗yib gaplar hosil qiling,
Dostları ilə paylaş: