Am aliy m ashg'ulotlar va hisoblash grafik ishlari uchun

javob: 
d = 27 mm; a = 16,4 sm; Avert= 6,2 mm; A = 6,64 mm.
javo b :a :
4,33 MPa R = 57,8 
kN
Agor = 2,4 mm = 24
10"4 m.
25

---

15-misol. 16-rasmda tasvirlangan kron-shtcyn 
R kuchi bilan yuklangan. Ikkala sterjen 
po'latdan yasalgan. Ustki ster-jen ikkita 
shveller № 12 dan, pastkisi ikkita № 24 dan 
iborat. Cho'zilishga v o l qo'yilgan kuchlanish 
160 MPa, siqishga yo’l qo’yilgan kuchlanish -
100 MPa. Eng katta yo’l qo'yilgan nagruzka 
R ni va nagruzka qo’yilgan uzelning vertikal 
siljishini aniqlang. 
Javob: 
R=348 kN, A= 2,70 
mm
♦ --------------------
16-misol 
Ko’ndalang kesim A=lsm :
\
/
bo’lgan bir xil sterjenlarga P = 10 kN
• 
\
S ' S
/
У11*1 
osilgan. 
Sterjenlar 
elastik-lik
\
“ /
moduli E= IxlO5 MPa bir xil bo’lgan
V
/
1
m
materialdan yasalgan. 
Yuk osilgan
nuqtaning ko’chishini aniq-lang. Agar 
burchak a = 52u bo’lsa bu burchak 
* P 
17-rasm
qanday o’zgaradi?
misol - 17. 
Po’latdan tayyorlangan pog'onali brus 
F / = 
30 kN, F
2
= 
30 kN, F}
= 50 
kN
tashqi kuchlar bilan yuklangan ( 18
- rasm ). Pog’onali brus uchun ichki bo'ylama kuch 
N;
normal 
kuchlanish 
a
va absolyut uzayish 
A*
epyuralari qurilsin.
echish. 
Berilgan masala statik aniq yoki statik aniqmas sistema 
bo’lishidan qat'iy nazar bo’ylama ko’chishni topish tayanch nuqtadan 
boshlanishi kerak, chunki tayanch kesimdagi nuqtaning ko’chishi 
(д*а = 0) nolga teng. Shuning uchun. bo'ylama kuch 
N -
ni topishni ham 
sterjenning tayanch nuqtasidan boshlaymiz.
Pog'onali 
brusni muvozanat tenglamasidan noma lum reaktsiya 
kuchi f^-ni topamiz 
( 1 8 - rasm,
a ):
Y .y = В + F )~ F 2 - F t
= 0 va 
£ = 3 0 + 3 0 —5 0 = 1Kesish usulidan foydalanib sterjenning yuqori pog'onasidan iikran 
ikki qismga ajratamiz va pastki qismni 
tashlab yuboramiz. Ajratib 
qoldirilgan qismning kesilgan 
yuzasiga 
pastki tashlab yuborilgan 
qismning ta'sirini almashtiradigan 
N
kuchni qo’yamiz va muvozanat 
tenglamasini tuzamiz
'Z y = B - N ]
=0 
y o k i 
B = N }
=10
k N
26

---

IS
-
rasm. Pog'onali brusni yuklanish sxemasi va b o ’ylama kuch,
normal kuchlanish va bo 'ylama uzayish (N, a va A t ) epyuralari
Tekshirilayotgan pog'onaning uzunligi bo’ylab N1 kuch o'zgarmas 
bo’lib miqdor jihatdan reaktsiya kuchi V-ga teng. Kesimdagi normal
kuchlanishni topamiz: 
a \ =^
'°
10
4
kN
2
-
3
-Ю
6
' m
2
Sterjenning 
f
uzunligi bo’ylab to’liq ko'chishni topamiz
0
F.2A 
E2A '
buerda 
m.da o'zgaradi
Agar, 
bo’lsa 
A < i= 0
va 
y 1 = i m 
bo’lsa
a # 
10 
A(,=
------
12*10
Demak, brusning yuqori pog’onasida bo'ylama deformatsiya to’g’ri
л / 
10
. 
. 
1
-------
5
chiziqli qonuniyat bilan o ’zgarib noldan 
12 10 gacha ortib boradi.