Amaliy dasturlash paketlari. Mathcad dasturi interfeysi. Matematik ifodalar. Grafika

 
4.15-rasm. Chiziqli dasturlash masalasini echish. 
 
4.11.Matritsalar ustida amallar 
Matematik masalalarni echishda Matchadning хizmati matritsalar ustida amallar bajarishda 
yaqqol ko’rinadi. Matritsalar katta bo’lganda bu amallarni bajarish ancha murakkab bo’lib, 
kompyuterda Matchadda dastur tuzishni talab etadi. Matchad tizimida bunday ishlarni tez va 
yaqqol ko’rinishda amalga oshirsa bo’ladi. 
Matritsani tuzish. Matritsa yoki vektorni quyidagi proцedura yordamida aniqlash 
mumkin: 
1. Matritsa nomini va (:=) yuborish operatorini kiritish. 
2. Matematika panelidan Vector and Matrix Toolbar (Matritsa va vektor paneli) tugmachasi 
bosiladi. Keyin Matrix or Vector (Matritsa va vektor) tugmasi bosiladi, natijada Matrix (Matritsa) 
paneli ochiladi. Ochilgan muloqot oynasidan ustun va satr sonlari kiritilib Ok tugmasi bosiladi. Bu 
holda ekranda matritsa shabloni paydo bo’ladi. 
3. Har bir joy sonlar bilan to’ldiriladi, ya’ni matritsa elementlari kiritiladi. 

---

SHablon yordamida 100 dan ortiq elementga ega bo’lgan matritsani kiritish mumkin. Vektor – bu 
bir ustunli matritsa deb qabul qilinadi. Har qanday matiцa elementi matritsa nomi bilan uning ikki 
indeksi orqali aniqlanadi. Birinchi indeks qator nomerini, ikkinchi indeks – ustun nomerini 
bildiradi.Indekslarni kiritish uchun matematika vositalar paneldan Matrix panelini ochib, u erdan 
Vector and Matrix Toolbar, keyin Subscript (Pastki indeks) bosiladi. Klaviaturadan buni [ 
(ochuvchi kvadrat qavs) yordamida bajarsa ham bo’ladi. Massiv elementi numeri 0, 1 yoki 
istalgan sondan boshlanishi mumkin (musbat yoki manfiy). Massiv elementi numeri boshqarish 
uchun maхsus ORIGIN nomli o’zgaruvchi ishlatiladi. Avtomatik 0 uchun ORIGIN=0 deb 
yoziladi. Bunda massiv elementlari nomeri nuldan boshlanadi. Agar nuldan boshqa sondan 
boshlansa unda ORIGIN dan keyin ikki nuqta qo’yiladi, masalan ORIGIN:=1.
4.18-rasmda D matritsaning pastki indekslardan foydalanib, elementlarini topish 
ko’rsatilgan. ORIGIN=0 bo’lgani uchun avtomatik ravishda birinchi element 10 ga teng.