Eti̇ka və gender: Sosi̇al-əxlaqi̇ davranişin təhli̇li̇ 51 Aparılan müşahidələr göstərir ki, ümumiyyətlə, qadın-
lar əksər hallarda qənaətçilliyə daha meyllidirlər. Bu isə bir
növ “qanunauyğun” hesab olunmalıdır. Məsələn, Azərbay-
can ailəsində ev-ailə qayğılarının böyük yükü qadının çiy-
ninə düşür. Kişilərin əksər hissəsinin istehsalatın müxtəlif
sahələrində çalışması qadınların ailə daxilində fəaliyyətinin
genişlənməsinə səbəb olur. Görünür, elə bu səbəbdəndir ki,
qadınlar öz övladlarının gələcəyi, xalq arasında deyildiyi
kimi, “pis gün” haqqında fikirləşməli olurlar. Azərbaycan
ailəsində qadınlar öz övladlarının hələ lap körpəlik çağla-
rından onların gələcək həyatı üçün hazırlıq görürlər. Bir çox
hallarda analar toy-nişan üçün erkən “axtarışlar” aparır, qə-
naətçillik edirlər.
Hər bir hərəkətin, əməlin əsaslandırılıb mötivləşdiril-
məsi mümkündür. Adətən, motivi davranışın əxlaqi cəhət-
dən, dərk edilmiş niyyəti kimi səciyyələndirirlər. Motivlə
hərəkətin vəhdəti, ayrıca lokal davranış aktında deyil, “dav-
ranış xətti” adlanan sistemə daxil edilən əməllərin məcmu-
sunda aşkarlanır. Etik-psixoloji nöqteyi-nəzərdən insanın
bütövlükdə götürülmüş “davranış xətti”ndə mühüm, əsas,
həlledici əməllər mövcuddur. Biz tarixdə buna aid yüzlər-
lə, minlərlə misal göstərə bilərik. Xüsusən, Azərbaycan
qadınlarının timsalında şəxsi şücaət və qəhrəmanlığa ör-
nək ola biləcək məqamlar az deyildir. Elə təkcə son illər-
də, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi zamanı düşmənə
qarşı mərdliklə vuruşan, döyüş xarüqələri göstərən, kənd
təsərrüfatı və sənayedə kişilərlə çiyin-çiyinə çalışan, öv-
lad böyüdən, gecə-gündüz zəhmət çəkib özünü və ailəsini
dolandıran qadınların əməli yüksək əxlaq və davranış nü-
munələri kimi dəyərləndirilə bilər. Bununla belə, cəmiyyə-
