Eti̇ka və gender: Sosi̇al-əxlaqi̇ davranişin təhli̇li̇ 49 yan keçməmişdir. Deyildiyi kimi torpaqlarının iyirmi fai-
zini itirmiş, əhalisinin bir milyonu qaçqınlıq taleyi yaşayan
Azərbaycan vətəndaşları çadır və vaqonlarda yaşamağa
məhkum olmuşdur. Yeni, dözülməz həyat tərzi ailələrin hə-
yatında ağır izlər qoymuşdur. Belə ki, əsrlər boyu forma-
laşmış ər-arvad, qadın-kişi, övlad-valideyn münasibətləri
yeni keyfiyyət dəyişikliklərinə məruz qalmışdır. Yeni həyat
tərzinin gətirdiyi yeni “davranış” normaları istər-istəməz
tarixən oturuşmuş, möhkəmlənmiş gender münasibətlərin-
də özünün yeni çalarları ilə əks olunur. Axı, hər bir davranış
xətti özündə davranışlar “piramidasının” müxtəlif element-
lərini qoruyub yaşadır. Davranış insanı mühitlə, cəmiyyət-
lə bağlayan mühüm amillərdən biridir. Məhz buna görə də
davranışın sosial mahiyyətindən söhbət açarkən onu cəmiy-
yətdən təcrid olunmuş hadisə kimi təqdim etmək düzgün
deyildir. Cəmiyyətin bütün üzvləri, o cümlədən qadınların
taleyi cəmiyyətin taleyi ilə qırılmaz tellərlə bağlıdır. Cə-
miyyətin inkişafında isə, yaxşı məlumdur ki, ictimai mü-
nasibətlərin mövcud tiplərinin bir-birini əvəz etməsi əsaslı
rol oynayır. Əlbəttə əxlaq haqqında danışarkən, heç də hər
genderin özünəməxsus “əxlaq kodeksinə” malik olduğunu
iddia etmək olmaz. Kişi və qadın əxlaqı eyni müstəvidə
formalaşdığı üçün onların mahiyyəti də eynidir, lakin hər
iki genderə aid olan əxlaqi amillərin nisbi müstəqilliyinin
mövcudluğu da inkaredilməzdir. Əxlaqın müxtəlif funk-
siyaları davranışın tənzim edilməsində qeyri-bərabər rol
oynayaraq, adətən qarşılıqlı surətdə kəsişir. Psixologiya və
etikadan yaxşı məlumdur ki, əxlaqın dərketmə funksiyası
davranışın tənzimetmə funksiyasına, başqa sözlə desək,
qiymətləndirmə, imperativ funksiyasına tabe edilir. Məhz
