Eti̇ka və gender: Sosi̇al-əxlaqi̇ davranişin təhli̇li̇ 33 Qadının sosiomədəni mühitdəki fəaliyyəti və statusu bir
çox hallarda bu gün kişiləri qane etmir və qadınların hüququ
pozulur. Cəmiyyətdə zorakılığa məruz qalan qadınların mü-
dafiəsiz qaldığı vaxtlar da az olmur. Yeri gəlmişkən xatır-
ladaq ki, qadınların incidilməsi, alçaldılıb təhqir edilməsi
dünyanın əksər ölkələrində təsadüf edilən kriminal səciyyəli
məqamlardır. Bəzi dövlətlərin müvafiq strukturları mövcud
problemlə bağlı tədbirlər planı həyata keçirsə də, diskrimi-
nasiya hallarına göz yuman ölkələr də vardır. BMT-nin 20
dekabr 1993-cü il tarixli “Qadına qarşı zorakılığın aradan
qaldırılması haqqında” Deklarasiyanın 4-cü maddəsində
göstərilir ki, dövlət təxirəsalınmadan mümkün olan bütün
siyasi vasitələrlə qadınlara münasibətdə hər cür zorakılığın
aradan qaldırılması üçün çıxış etməlidir (41: 138).
Zorakılığın aradan qaldırılması probleminə toxunarkən
qeyd etməliyik ki, bütün hərəkətlərin insani-etik həllinin
əsasında kompromislər dayanır. Bir sıra hallarda kompro-
misli əxlaqi seçmənin “məcburi vasitələr” deyilən vasitələrə
istinad etməsi də təqdir olunur ki, bu da düzgün metod de-
yildir. Motivin və hərəkətin mahiyyəti ona əsaslanır ki, əx-
laqın əsas məqsədi olan davranışın tənzimi korkoranəliyi
qəti şəkildə təkzib edir, xeyrə könüllü xidmət göstərir. Əs-
lində, fərd və cəmiyyət qarşısında özünü borclu hesab et-
mək, xeyirxah əməllərə can atmaq – davranışın birmənalı
xarakteristikası hesab oluna bilər. Adətən, elmi ədəbiyyat-
larda motivi əməlin əsası, niyyəti isə əxlaqi qərarın yekun
xarakteristikası kimi qiymətləndirirlər, çünki əxlaqi motiv
xaricində əməl yoxdur. Yeri gəlmişkən demək lazımdır ki,
davranışın yalnız motivlərə görə qiymətləndirilməsi fikri
də məhdud səciyyə daşıyır. Məsələ burasındadır ki, bəzən
