Analitik kimyo va laboratoriya ishi texnikasi
- §. Analitik kimyoning tekshirish usullari
Yüklə 50,57 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
3- §. Analitik kimyoning tekshirish usullari
Analitik kimyo analizdagi maqsad va uni hal qilish usullari- ga qarab ikkita yirik qismga: sifat analizi va miqdor analizlariga bo‘linadi. 7 Modda tarkibiga qanday element yoki ionlar kirishini aniqlash sifat analizining vazifasidir. Sifat analizida faqat biror tashqi ef- fekt, ya’ni reaksiyaning haqiqatda borayotganligini ko‘rsatuvchi ma’lum bir o‘zgarishlar bilan boradigan reaksiyalardan foydala- niladi. Miqdoriy analizning vazifasi esa tekshirilayotgan modda tar- kibini tashkil etgan element yoki ionlar miqdorini aniqlashdan iborat. Sifat analiz, odatda, miqdoriy analizdan oldin o‘rganiladi. Tekshirilayotgan moddaning oldindan ma’lum bo‘lgan birorta tarkibiy qismining foiz miqdorini aniqlash zarur bo‘lganda ham sifat analizdan foydalaniladi. Bunday qilishga sabab shuki, tekshirilayotgan moddada qanday elementlar yoki ionlar borligini bilib olinganidan so‘ng, shu moddaning tarkibiy qismlarini miqdoriy jihatdan aniqlashning eng muvofiq usullarini tanlab olish mumkin. Ikkinchi tomondan, sifat reaksiyalari tekshirilayotgan modda- dagi ba’zi komponentlarning miqdori, ya’ni ularning oz yoki ko‘pligi haqida fikr yuritishga imkon beradi. Analitik kimyoga oid masalalarni har xil kimyoviy, fizikaviy va fizik-kimyoviy usullar bilan hal qilish mumkin. Quyidagi 2-rasmda analitik kimyoning tekshirish usullari va ularning sinflanishi keltirilgan. Analizning fizikaviy usullari moddaning kimyoviy tarkibi bilan uning ayrim fizikaviy xossalari o‘rtasidagi bog‘lanishlar - dan foydalanishga asoslangan. Fizikaviy analiz usullariga spek- tral analiz, luminessent analiz, rentgenstruktura analiz hamda mass-spektrometrik analizlar kiradi. 1. Spektral analizda moddani gorelka alangasiga, elektr yoyi va hokazolarga kiritib, sodir bo‘ladigan nurlanish spektri tekshiriladi. Bu usul juda sezgir va 10 -6 -10 -8 g miqdordagi elementlarni aniqlashga yordam beradi. 2. Luminessent analiz luminessensiyaga, ya’ni tekshirilayotgan obyektni ultrabinafsha yoki korpuskular nurlar bilan yoritilganda nurlanishining kuzatilishiga asoslangan. 8 SIFAT ANALIZI Analitik kimyoning analiz usullari MIQDOR ANALIZI Kimyoviy usul Fizik-kimyoviy usul Fizikaviy usul Rentgenstruk- tura analiz Mass-spektro- metrik analiz Ho‘l usul Quruq usul Spektral analiz Kolori- metrik analiz Xromoto- grafik analiz Lumines- sent analiz 2-rasm. Yüklə 50,57 Kb. Dostları ilə paylaş:
|