Sümüklərin böyüməsi 18-25 yaşa qədər davam edir və 2 növ olur: 1)eninə böyümə--sümüküstülüyün kambial (sümükyaradıcı) qatındakı osteoblastların hesabına;
2)uzununa böyümə--epifizlə diafiz arasındakı qığırdağın hesabına.
Sümüklərin inkişafı. Sümüklə orta rüşeym vərəqədən (mezenximadan) inkişaf edir. 2 aya qədər sümüklə-rin sərhədi ayırd olunmur zar və ya mezenximatoz skelet adlanır. 2 ayın əvvəlində mezenximadan ara qığırdağ maddə ifraz olunur və qığırdaq skelet meydana gəlir. 2-ci ayın yarısında qığırdaq toxuma sümük toxuma ilə əvəz olunmaya başlanır. Beləliklə, sümüklər öz inkişafında 3 dövr keçir: zar, qığırdağ və skelet.
Bəzi sümüklər : kəllə qapağın sümükləri, üz kəlləsi sümükləri, əsas sümüyün və körpücüyün orta hissələri zar-dan sümük mərhələsinə keçir—belə sümüklər endesmal (birləşdirici toxuma) adlanır.
Qığırdağ yerində əmələ gələn sümüklər: qalan kəllə sümükləri, ətrafların və gövdənin sümükləri—xondral ske-let adlanır.
Sümük toxuması sümükyaradan hüceyrələrdən (osteoblastlardan) əmələ gəlir. Bu hüceyrələr cəmləşərək atma-lar buraxır. Atmalar arası Ca və K duzları ilə bərkidilir. Sümüyün üstündəki birləşdirici toxuma isə sümükləşmə-yib sümüküstülüyünü əmələ gətirir.
Dostları ilə paylaş: |