Azərbaycanda anatomiyanın inkişafı.
Hələ ibtidai icma guruluşu dövründə Azərbaycanda daxili organlar, ayrı-ayrı hissələri haggında müəyyən səthi məlumat- lar olub. Yeni eranın 1 minilliyində azərbaycan alimi İSA-ur-RİGİ “Tibb” adlı kitab yazıb, burada anatomiyaya geniş yer verib. Məşhur həkim, anatom, fiziolog ÖMƏR OSMANOGLU 10-cu əsrdə yaşamışdır. O, insan meyiti yarmış, anatomiyaya dair geniş məlumatlar toplamışdır. Şamaxıda ilk dəfə olarag Tibb Akademiyası yaratmışdır. Azərbaycanlı alim MƏNSUR ibn YUSİF ibn İJYAS 1235-ci ildə yazdığı “Tibb” adlı kitabda organizmin guruluşu haggında şərhlər vermişdir. Nazçıvanın məşhur həkimi İBRSAHİM- ibn-ZEYNALABİDİNdə insan organizmin guruluşuna marag göstərib.
19-cu əsrdə Cənubi Azərbaycanda anatomiyanı əsaslı öyrənənlərin biridə MİRZƏ MƏHƏMMƏD TƏBRİZİ olub. O, bacarıglı həkim, anayom. ədəbiyyatşünas kimi tanınıb və İranda Həkimbaşı təyin olunub. “Geniş anatomiya” adlı 3 kitabdan ibarət əsər yazmışdır. Cənubi Azərbaycanda anatomiyanı meyit üzərində ilk dəfə o öyrənmişdir. O, latın terminlərdən də başga, ərəb və fars terminlərdən istifadə etmişdir.
1918 –ci il mayın 28-də Azərbaycanda ilk demokratik dövlət yaranıb və 1919-cu ildə BDU-in əsası goyulub. Universitetin tibb fakultəsində anatomiya kafedrası yaradılıb. 1937-ci ildən 1973-cü ilə gədər kafedraya Azərbaycanda anatomiya elminin banisi professor KAMİL ƏBDÜL-SALAM oğlu BALAKİŞİYEV rəhbərlik edir. O, ana dilində tibbi və anatomik terminlərin ilk yaradıcısı, anatomik muzeyin təskilatçısı, 4 cildli original dərsliyin (İnsan anatomiyası), çoxlu sayda əsərlərin müəllifidir. Sonra anatomiya kafedrasında prof. Belenkaya, Sultanov, Hacıyev, Abdullayev, Əsgərov, V.Şadlinski anatomiya elmində müxtəlif işiərlə fərglənmişlər.
Dostları ilə paylaş: |