|
Fiziologiyanın və patologiyanın inkişaf tarixi.
Anatoniyanın və başga tibb elmlərinin inkişafı fiziologiyanın inkişafına təkan vermişdir. İlkin fizioloji fikirlər Hippokrat, Ərəstun, Galen tərəfindən verilmişdir. Lakin onların fikirləri təcrübələrə əsaslanmırdı. Fiziologiyanın atası 17-ci əsrdə yaşa- yan ingilis həkimi HARVEY sayılır. O, gan dövranını kəşf etmişdir. İtalyan alimi MALPİGİ ilk dəfə fizioloji kəşflər üçün mikroskop işlədib. XVII-ci əsrdə LAVUAZYE oksigeni kəşf etmiş və tənəffüsslə həzm arasındakı əlagənin olduğunu sübut etmişdir. XIX-cu əsrin böyük fiziologları SEÇENOV və PAVLOVdur. Seçenov beyində tormozlanma prosesini kəşf etmiş və 1862-ci ildə “Baş refleksləri” kitabını yazmışdır. XX-çi əsrdə fiziologiyanın ən böyük nailiyyətlərindən biri Pavlovun yaratdığı ali sinir fəaliyyəti təlimidir. Bu təlimin əsasında iki signal sistemi haggında nəzəriyyə yaradıldı.
XIX-cu əsrin əvvəllərində kimya, biologiya, fiziologiya, cərrahlığ və terapiyanın inkişafı patologiyanın bir elm kimi inkişafına kömək etmişdir. Rusiyada ilk patologiya kafedrası 1849-cu ildə Moskva universitetində POLUNİN tərəfindən yaradılmışdır.
Azərbaycanda fiziologiya və patologiya elmləri əsasən XX-ci əsrdə inkişafa başlamışdır. 1930-cu ildə ATU yaradılmış və burada anatomiya, fiziologiya, patanatomiya, patfiziologiya kafedraları açılmışdır. Vətən alimlərindən A.GARAYEV, G.GƏHRƏMANOV fiziologiya sahəsində böyük xidmətləri olmuşdur.
Dostları ilə paylaş: |
