Anatomiye giRİŞ

Kalbin Uyarı ve İletim Sistemi 
 
Kalp boşluklarının belirli bir düzen içinde, ritmik olarak daralıp genişlemesi organın 
innervasyonunu sağlayan autonom sinir sistemi sayesinde olur. Ancak herhangi bir nedenle bu 
sistemin etkisinden uzak kalsa da kalbin kendi kendine bir süre daha çalıştığı bilinmektedir. Bu 
durum kalbin kendine özgü bazı uyarı merkezleri ile bu uyarıları kalp kasına (myocardium) ileten 
bir sisteme sahip olduğunu gösterir. Ka1bin ritmik konttaksiyonlarına neden olan uyarı 
merkezlerine düğüm, nodus adı  verilir. Kalp başlıca iki uyan merkezine sahiptir. Düğümler 
halinde bulunan bu merkezler nodus sinuatrialis (Keith-flack düğümü) ve nodus 
atrioventricularis'tir (Tawara-Aschof düğümü). Nodus sinuatrialis v. cava süperior’un 
(cranialis'in) atrium dextrum'a açıldığı yerde, ya da ostium v. cavae cranialis'in atrium dextrum 
duvarına geçidinde bulunur. Nodus artioventricularis ise septum interventriculare'nin septum 
interatriale'ye geçidinde, ostium aortae'deki valvula semilunaris septalis'in kaidesinde yer alır. 
Nodus sinuatrialis'te meydana gelen uyarı nodus atrioventricularis'e ulaşır. Buraya ulaşan 
uyarıların kalp kasına iletilmesi ise His hüzmeleri (demetleri) adı verilen özelliklere sahip lifler 
aracılığı ile olur. His hüzmeleri nodus atrioventricularis'ten başlangıç aldıktan sonra septum 
interventriculare'nin kas kitlesi içerisinde sağ ve sol olmak üzere iki dala (crus dextrum, crus 
 
83

---

sinistrum) ayrılır. Sağ dal (crus dextrum) septum interventriculare'nin sağ ventriculus'a dönük 
yüzünde apex cordis'e doğru seyreder ve m. papillaris'e gider. Böylece myocardium'un kas lifleri 
ile bağlantı sağlanmış olur. His hüzmelerinin en uç ya da en son iplikleri daha incedir. Bu iplikler 
purkinje iplikleridir. Crus dextrum ve crus sinistrum'un son dalları Purkije iplikleri adıyla 
subendocardial olarak yayılarak son bulurlar.