Andijon davlat pedagogika instituti



Yüklə 1,21 Mb.
səhifə72/121
tarix07.06.2023
ölçüsü1,21 Mb.
#126335
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   121
757575 МАЖМУА ГЕОСИЁСАТ 2022

Siyosiy geografiya - Ratsel tomonidan ilgari surilgan atama hisoblanib, CHellen tomonidan nomlangandan keyin ochig‘i «geosiyosat» deb nomlanadigan bo‘ldi.

  • Sotsiopolitika - CHellen tomonidan ilgari surilgan atama bulib, davlat faoliyatining ijtimoiy jihatlarini o‘rganish ma’nosini bildiradi.

  • Suv (yoki Dengiz) – talassokratiyani ifodalovchi maxsus atama bo‘lib, SHmitt (das Meer) va Mexen (Sea, Sea Power)lar tomonidan ayniqsa keng rivojlantirilgan.

  • Tarix intihosi – Fukuyama tomonidan ilgari surilgan g‘oya. Liberal-demokratik mafkura va talassokratiyaning butun sayyora miqyosida g‘alabasini ifoda etadi.

  • «Tarixning jug‘rofiy o‘qi» (o‘q maydon yoki heartland) – Makkinder tomonidan ishlab chiqilgan atama bo‘lib, atrofida tarixiy taraqqiyotning hududiy dinamikasi ro‘y beradigan Evroosiyoning ichki hududlarini ifoda etadi. Rossiya hududiga to‘g‘ri keladi.

  • Tashqi yarim oy (yoki orol yarim oyi) – Makander atamasi bo‘lib, talassokratik ta’sir doirasiga kiruvchi hududlar birligini ifoda etadi. «Dengiz hayoti»ga intiluvchi orollar va qit’aning ayrim (asosan qirqoq hududlardan iborat) qismlari. Strategik jihatdan atlantizmga to‘liq bo‘ysunuvchi hududlar.

  • CHegara – geosiyosatda ikki turdagi chiziq-chegara va belbog‘-chegaralar ajratiladi. CHiziq-chegara dengiz chegarasini anglatsa, belbog‘-chegara quruqlikdagi chegarani anglatadi. Sayyoraviy miqyosda harakat qilishni o‘z oldiga qo‘ygan geosiyosiy blok asosiy vazifasi o‘ziga tegishli chiziq-chegarani maksimal darajada kengaytirgan holda raqibinikini imkon qadar toraytirishga harakat qilishdan iborat.

  • SHarq – Ikkinchi Dunyoni ifodalovchi atama.

  • SHimol – afsonaviy jug‘rofiyada idel tartibda ruh ramzi hisoblanadi. Zamonaviy geosiyosatda esa boy shimol tushunchasiga sinonim bo‘lib, atlantizm va liberalizmga mos keladi.

  • YAgona dunyo (One World – ingl.) – Mondializmga qarang.


  • Yüklə 1,21 Mb.

    Dostları ilə paylaş:
  • 1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   121




    Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2025
    rəhbərliyinə müraciət

    gir | qeydiyyatdan keç
        Ana səhifə


    yükləyin