Andijon davlat universiteti pedagogika fakulteti



Yüklə 325,93 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə8/10
tarix28.12.2021
ölçüsü325,93 Kb.
#48217
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
xayol va muammoli vaziyat

 

Xayolning realligi. 

  

Xayol  jarayonlaridagi  voqelik  o’zgargan  tarzda  aks  ettiriladi.  Bunda  xayol  yaratayotgan 



obrazlar voqelikka mos kelishi, voqelikni to’g’ri aks ettirishi mumkin va bu voqelikka mos kelmasligi 

ham mumkin. voqelikni to’g’ri aks ettirgan obrazlar real obrazlar deb aytiladi. 

Xayol  yaratgan  obrazlar  turmushda  gavdalantirilgan  va  gavdalantirilayotgan  taqdirda, 

turmush  shu  obrazlarga  muvofiq  qayta  ko’rilayotganida,  yangi  boyliklar  yaratilayotganida 

bunday xayol ham real xayol bo’ladi. 

Odamning kosmosga uchishi yaqin-yaqingacha ham ruyobga chiqmaydigan  orzu,  deb  hisoblanib 

kelgan  edi,  endilikda  esa  kosmonavtlari  kosmosda  bir  necha  o’n  million  kilometr  masofani 

bosib  o’tdilar.  Endi  biz  Oyga,  Marsga,  Veneraga,  Koinotning  boshqa  planetalariga  uchishni 

orzu qilmoqdamiz. Bu orzu ham real orzudir. Bu orzu ham amalga oshiriladi. 

 Binobarin,  agar  xayolda  yaratilgan  obrazlar  amalga  oshirilishi  mumkin  bo’lsa  va  haqiqatan 

amalga  oshirilayotgan  bo’lsa,  bunday  obrazlarni  yaratib  bergan  xayolni  real  xayol  deb 

aytamiz.  Texnikaning,  san’atning  hamma  turlari  mana  shunday  real  xayol  mahsullaridir. 

Maktab  o’quvchisining  «kelgusida  qahramon  bo’laman»  degan  orzusi  va  shu  orzuning 

xaqiqatan  amalga  oshirilganligi  mana  shunday  real  orzudir.  Kuchli  real  xayol  ilmiy 

bashoratning,  fan  istiqbolini  oldindan  ko’rishning  eng  muhim  tarkibiy  bo’laklaridan  biridir. 

Masalan,  K. E.  TSiolkovskiy  mana  shunday  juda  kuchli  real xayol qilish quvvatiga ega edi. Bu 

haqda Yu. A. Gagarin quyidagilarni yozadi: «SHuni aytishni mumkinki, TSiolkovskiy o’zining 

«Erdan tashqarida» degan kitobida men o’zim uchgan vaqtda ko’rgan narsalarning hammasini 

juda ravshan tasavvur qilgan. Kosmosga ko’tarilgan insonning ko’zi oldida gavdalangan olamni 

TSiolkovskiy hammadan ko’ra ravshanroq tasavvur qilgan edi». 




17 

 

Xayolning  realligi  odamning  tajribasiga,  uning  bilimlariga,  undagi  tanqidiy  tafakkurning  qay 



darajada  o’sganligiga  va  odamning  turmush  tajribasi  bilan  qay  darajada  aloqasi  borligiga 

bog’liqdir. 

Xayolda yaratilayotgan obrazlar amalda ruyobga chiqarilmaydigan bo’lsa yoki bu obrazlarni 

amalga  oshirish  keraksiz,  bema’ni  bir  narsa  bo’lsa,  bunday  xayol  real  xayol  bo’lmaydi. 

Xayoli mana shunday real bo’lmagan kishilarni «quruq xayolparast» «fantazyor», deb aytadilar. 

P u c h   fantaziyachilar  xayolparastlar  ko’pincha  shaxsiy  tajribasi  oz,  bilimi  kam,  tanqidiy 

tafakkuri o’smagan, irodasi kuchsiz, turmush tajribasi bilan tuzuk bog’lanmagan kishilardir. 

Bular  g’ayrati  yo’q,  lapashang  kishilardir.  Ularning  fantaziyasi  hech  bir  narsa  bilan 

chegaralanmaydi, hech bir narsa bilan nazorat qilinmaydi, shuning uchun ham ular juda g’alati, 

aqlga sig’maydigan va amalga oshmaydigan obrazlar yaratishlari mumkin. 




Yüklə 325,93 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin