Xo’jalik muomalalari, aktivlarva passivlarning pul bahosi. Barcha xo’jalik muomalalari, aktivlar va passivlar yagona pul birligida baholanishi kerak. Bu korxona mulkini, uning majburiyatlarini baholash, har xil iqtisodiy qarorlar qabul qilish uchun boshqa sub’ektlar faoliyatining o’xshash ko’rsatkichlari bilan taqqoslash uchun zarurdir.
O’zbekiston Respublikasida so’m va uning tarkibiy qismi – tiyin pul o’lchovi bo’lib hisoblanadi.
Ayni vaqtda, agar resurslar, majburiyatlar va kapital chet el valyutasi ekvivalentida sotib olingan yoki kiritilgan bo’lsa, u holda tahliliy hisobda chet el valyutasi hisobini yuritish uchun zarur.
Ishonchlilik. Axborotda jiddiy yoki oldindan o’ylab kiritilgan xatolar bo’lmasa va foydalanuvchilar unga ishonsalar, u ishonchli hisoblanadi. Xo’jalik muomalalari ishonchliligini birlamchi hisob hujjatlari tasdiqlaydi.
Moliyaviy hisobotlar hamda hisob registrlaridagi ma’lumotlarning ishonchliligi uchun javobgarlik hisobot shakllari va boshqa moliyaviy ma’lumotlarni tuzgan va imzolagan shaxslar zimmasiga yuklanadi.
Ehtiyotkorlik. Ehtiyotkorlik tamoyili moliyaviy hisobotda aktivlar va daromadlarning orttirilgan bahosi hamda majburiyatlar yoki xarajatlarning bahosini pasaytirib ko’rsatilishiga yo’l qo’ymaslikni anglatadi. Ushbu tamoyilni qo’llash yashirin zahiralarni hosil qilish yoki orttirilganligini ta’minlash aktivlar va daromadlarni, majburiyatlar va xarajatlarni ataylab pasaytirib yoki orttirib ko’rsatish huquqini bermaydi.
Mazmunning shakldan ustunligi. Bu tamoyil, agar axborot ishonchli bo’lsada, lekin yuridik jihatdan noto’g’ri shaklda taqdim etilgan bo’lsa va qaror qabul qilish uchun zarur bo’ladigan barcha ma’lumotlarni o’zida aks ettirsagina qo’llaniladi. Bunday hujjat ma’lumotlar qanday shaklda taqdim etilishidan qat’iy nazar hisobga olinishi kerak.
