Asilbek Salohiddinov

ELEMENTNING MASSA ULUSHI

ω – massa ulush n – atomlar soni

A_r(E) – elementning nisiy atom massasi
Mr – molekulaning nisbiy molekular massasi
Misol - 1: CO₂ molekulasidagi uglarod (C) atomining massa ulushini aniqlang.
Yechish:
yoki
^{Boshqa usul: M}r^(CO2^{) 44 100%}
Ar (C) 12 x% x=12*100/44=27.3%


Misol-2: Amiak (NH₃) molekulasidagi vodorodning massa ulushini aniqlang.
Yechish:

MASSA ULUSHLARINI BILGAN HOLDA MOLEKULA FORMULASINI ANIQLASH.

Misol-1: Tarkibida 40%Ca, 12%C va 48% O bo’lgan modda formulasini toping:
Yechish:

3. 
   chiqqan natijalarni eng kichigaga bo’lamiz, bu yerda ech kichik son 1, barcha sonlarni birga bo’lsak natija o’zgarmaydi. x:y:z=1:1:3
   
4. 
   ^{formulani yozamiz: CaCO}3
   

Misol-2: Uch valentlik elementning kislorodli birikmasidagi metallning massa ulushi 47,06% ni tashkil qilsa metall nomini aniqlang.

Yechish: _{III II}
Uch valentlik metall oksidini yozamiz. Me₂O₃
Oksidning Mr=102 ga teng, undan ma’lum 3 ta kislorod massasini aniqlaymiz, shunda 2 mol metallning massasi qoladi.
102–(16∙3)=54
Ikki mol metallni massasi 54 bo’lsa, bir moli 54/2= 27 teng. Bu alyuminiy ekan.

MODDA MIQDORI. MOL

Mol modda miqdori o‘lchami, yoki 0,012 kg (12g) uglerodda atomlar soniga teng zarralar (atom, molekula va boshqa zarralar) tutuvchi modda miqdori, yoki tarkibida 6,02∙10²³ molekula, atom yoki boshqa zarrachalar bo‘lgan modda miqdoridir.
Uglerodning bitta atomini osalyut massasi 1.993∙10^–26 kg edi, uning nisbiy atom massasi esa 12 gr (0.012 kg). Biz 12 gr uglerodni nechta uglerod atomi hosil qilishini hisoblab topib ko’ramiz.

𝑢𝑔𝑙𝑒𝑟𝑜𝑑 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎𝑠𝑖 (𝐴𝑟)

𝑏𝑖𝑟 𝑎𝑡𝑜𝑚𝑖𝑛𝑖 (𝑜𝑏𝑠𝑎𝑙𝑦𝑢𝑡)𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎𝑠𝑖
Hulosa:
0.012 𝑘𝑔
⁼ 1.993 ∙ 10⁻²⁶𝑘𝑔
= 6.02 ∙ 10⁻²³ 𝑑𝑜𝑛𝑎

→1 mol modda 6,02∙10²³ dona zarrachalardan tashkil topadi
→1 mol moddaning massasi uning nisbiy atom massasi deyiladi
→1 mol molekulaning massasi uning molekular massasi deyiladi
→6,02∙10²³ dona molekulaning massasi uning molekular massasi
→6,02∙10²³ dona atomning massasi uning atom massasi deyiladi