Fototiristorlar asosidagi fotopriyomniklar. [ Fototiristor – yarimo’tlazgichli nurlanish qabul qilgich, qaysiki asbob almashtirgich xususiyatini ta’minlaydi. Asbob to’rtqatlamli p-n-p-n strukturadan iborat bo'lib, mos ravshda – uchta p- n- o’tishni o’rta qismi kollektor, ikki chetkisi- emitter deyiladi (2.5.8 – rasm). Tashqi sohalar emitter, ichki sohalarni bazalar deuiladi. Tiristor shunday ulanadiki, kolelektor o’tish teskari, ikkiala emitterlar to’g’ri yo’nalishda ulanadi.[23]
5.8 – rasm.Fototiristorning konstruksion tuzilishi (a) va VAX si (b).
Bir turg'un holatdan boshqasiga o'tish sakrashlar bilan yuz beradi (asbob VAXni manfiy qarshilik qismida turg’un emas) (2.5.8 b rasm) , qachonki
boshqaruvchi elektroddagi yoritilganlik ma’lum chegaraviy qiymatidan oshganda yuz beradi. Bu o’tishda tiristor qarshiligi va undagi tok 106 – 107 marta o’zgaradi: yopiq holda taxminan108 Om dan ochiq 10-1 Om gacha bo’ladi. Shunday qilib, fototiristor tok va quvvat bo’yicha juda yuqori kuchaytirish koeffisientiga ega.
Fototiristorda nurlanish ikkiala bazalari tomonidan yutiladi: yoritilishni oshishi bilan emitterladda toklar oshadi, natijada ulanish holatiga o’tish uchun zaruriy musbat va manfiy zaryadlarni to’planishi yuz beradi.[24]
Yoritilishni o’sishi bilan almashinish kuchlanishi kamayadi. Shunday qilib, tiristorni uchinchi chiqichiga tushayotgan yorug’lik boshqaruvchi elektr signal vazifasini bajaradi va kontaktsiz usulda tok bilan turli elektr zanjirlarini boshqarish imkonini beradi.
Fototiristorni o’chirish uchun undan chiqish kuchlanishini olish mumkin, buni o’zgaruchan tok zanjiriga almashtirish bilan amalga oshiriladi.
Fototiristorni bosh afzalligi VAX si S – turdagi fotoqabulqilgichlar sifatida ichki fototokni kuchayishi hisoblanib, fotosezgirlikni ancha oshirib yuboradi. Fototiristorlar fototranzistorlarga nisbatan tezkorligi ancha yuqori (10 – 30 mks).
Fototiristorlar “kuchli” optoelektronikada katta toklar bilan boshqarish uchun qo’llaniladi.
6.1 – rasm. Optronlarni tipik konstruksiyalari.
