Atalar deyir

969. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qolun yuğar kişioğlun qanına, qan içib qanmaz durar bu evrə

n, mal 

yığnasan kəsit yoxsa işində, malın bilə

n yerg

ə

 utar bu 

evr

ə

n. 

(k

ə

sit: z

ə

kat). 

(işlənmiş

. maxtumqulu). 

qonağ gə

ldi, küt

ə

l qaç. (yersiz g

ə

ldi, yerli qaç). 

qonağ nə

f

əs kimidir, girib çıxmasa xə

f

ə

l

ə

r. 

qonağ oldun üç gün, üç gündə

n son köçgün. 

qonağ umduğun yox, tapdığın yeyə

r. 

qonağa aş qoy, iki əlin boş qoy

. 

(qonağa iş buyurm

a). 

qonağa gə

l deyibl

ə

r, qal ki yox. 

qonağa ümüd olan, öz evində

 qonaq q

ə

d

ə

rdi. 

qonağa verdiyin ver, haçar vermə

. 

qonağı erməni olanın

. !!!!. 

qonaxlıq süfrəsi çün götürüldü, qonaxla hamısı evdə

n sürüldü. 

qonaq az oturur, çox görür. 

qonaq başı sezrəgi yeğ

. 

qonaq birinci gün güldü, ikinci gün küldü, üçüncü gün küllük 

(küllüy

ə

 

atılmalıdır)

. 

qonaq çarşavı kimi, hə

r g

ə

l

ənin altına döşə

nir. 

qonaq g

ə

l

ər eşikdən, rızqı düşməz deşikdə

n. 

970. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qonaq g

ə

ls

ə

 

qarşına çıx qonaqla, kə

ndin özün bu evr

ə

nd

ə

 qonaqsan. 

qonaq girir eş

ikd

ən, qonaqçı qaç deşikdə

n. 

(

eşikdə

n: 

qapıdan)

. 

qonaq girm

ə

d

ən, çıxış yolun açıq qoy

. (

çıxış yolun yaxın qoy)

. 

qonaq il

ə

 

qonaqçı, eşşə

k il

ə

 

eşşə

kçi dil tapar. 

qonaq qonaqa yer verm

əz, qonaqçı heç birinə

. 

qonaq qonaqa yer verm

əz, qonaqçı heç birinə

. 

qonaq n

ə

f

əs kimidir, girib çıxmasa xə

f

ə

l

ə

r. 

qonaq oldun, 

əşgi 

(

insaflı

) 

ol, eşşə

k yox. 

qonaq tapdığın yiyər, umduğun yox

. 

qonaq umduğun yox, bitiğin yeyə

r. 

qonaq umduğun yox, tapdığın yiyə

r. 

qonaq üçün ev yapma, yadın üçün öz atma

. 

(

yadın

: yad olan). (öz: içd

ə

n 

olan). 

qonaq yedi qazı, öpdü gülnazı, keçdi arazı, genə

 

narazı

. 

qonaqçı kimi evini, ölə

c

ək kimi, içini arıt

. 

qonaqlıq üçü, köç günü

. (

qonaq üç gün olur). 

qonana q

ə

d

ər qonaq utanar, qanandan sonra qonağçı

. 

qoncaq 

(

m

ə

nzili

) 

uzaq, eşşə

k çolaq. 

qonduk yurdun d

ə

y

ə

ri, köçtük yurtta b

ə

ll

ə

nir 

(

bilinir

). 

971. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qonşu atır, qonşu tutur

. 

qonşu damdan düşə

r, 

qutsuzun boynu sınar

. (

qutsuzun

: 

şansısızın)

. 

qonşu dövlətli olsa kor qızı ə

r

ə

 ged

ə

r. 

qonşu əğri (

oğru

) olmasa, bağ çə

p

əri, qoy damqanı neylə

y

ə

r. 

qonşu ilə

 dosluq el

ə

yib, ç

ə

p

ə

ri götürm

ə

. 

qonşu iti qonşuya hürməz, qonşu var it kimi hürə

r. 

qonşu qonşunu sıxışdırsa, yadlar yurtda xanlıq edə

r. 

qonşu qonşunun külü dilə

ngi. (

dil

ə

ngi: yoxsun. möhtac

). 

Qonşu qonşuya baxar, özünü oda yaxar

. (Ara Gündüz). 

qonşu payıynan doyan, öz çö

r

ə

yin, irg

ə

n

ə

 irg

ə

n

ə

 yey

ə

r. 

qonşu payıynan qarın doymaz, çüçə

 

qızından arvad olmaz

. 

qonşu tavuğun qaz görən, onun qarısın qız görə

r. 

{(

bağçam dolu almadı)

, 

qonşuda alma bitə

r, nisgili biz

ə

 

düşə

r}. 

qonşu üçün ev satılır, ev alınmır

. 

qonşuda heyva diş qamaşdırar

. 

qonşuda qadın, qız görünər qonşuya

. 

qonşuda qadın, qız görünər qonşuya

. 

(qonşunun toyuğu qonşuya qaz 

görün

ə

r). 

(

qonşunun dul arvadı, kişinin gözünə

 

qız görünə

r). 

qonşuda qadın, qonşu gözünə, qız görünə

r. 

972. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qonşuda ocaq yanar, tüsdüsü bizdən çıxar

. 

qonş

uda ocaq yanar, tüsdüsü bizd

ən çıxar

. 

(qonşuda pişə

r, burda bürür

ə

r). 

qonşuda pilov pişə

r, biz

ə

d

ə

 

iyi düşə

r

. 

qonşuda pişer, bize pay düşer 

(qonşuya baxıb, yerin al)

. 

qonşuya baxıb, yerin 

al. 

qonşuya baxıb, aldığına, yer seç

. vardan, itik (z

ə

r

ə

r) 

yoxdur. pu

l ağırlıq elə

m

ə

z. 

qada qudanın (qohum aqrabanın) 

varlı olduğundan, çalba (ziyan) gə

lm

ə

z). 

qonşuda pişə

r, burda bürür

ə

r. 

qonşuda tavığ qaz görünər, qonşu qarısı qız görünə

r. 

Qonşudan qız almaram, uşaq olanda üst

-

başını açıq görmüşə

m. (Ara 

Gündüz). 

qonşudan qonşuya heç nə

 

ulaşmazsada 

(

çatmasada

), 

duvar ulaşır

. 

Qonşudan uman şamsız qalar

. (Araz Gunduz). 

qonşudan umma umuq, evində

 olsun umut. 

qonşularla barışın, yartışlara qarışın, oraq çəkiş sınmasın

. 

qonşularla danışmağın bilə

n devl

ə

t seçimi, h

ə

r el

ə

 

düşmə

z. 

Qonşum qonşu olsa, kor qızım ə

r

ə

 ged

ə

r. (Ara Gündüz). 

Qonşum sağ olsun, ocağından od vermə

sin. 

(Mehriban Az). 

Qonşun pisdir köç qurtar

. 

(Ara Gündüz). 

973. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qonşunğ

 

kor bolsa, gözünğüni yum

. 

(qonşunun qılan işin gördünsə

, gözüvü 

qay, çevir, ağzıvı qapat)

. 

{qonşun

 s

ə

ni görm

əz sanırsa (sə

nin 

görmüş olduğuvun farkına varmırsa)

, s

ə

nd

ə

 onu görm

ə

zd

ə

n 

g

ə

l}. 

(qonşun sə

nd

ən qıraq bir iş yapırsa, onu heç yanda açığa 

vurma). 

(qonşunun sə

n

ə

 olan güv

ə

ncin d

əğə

rl

ə

). 

qonşunu, evi tikə

n

ə

c

ə

n tap. 

qonşunun dəğə

ri, köç

ə

nd

ə

n son, arv

adın ki ölə

nd

ə

n son, pulun d

əğə

ri 

ə

ld

ən çıxandan son bə

ll

ə

nir. 

qonşunun dul arvadı, qonşunun gözünə

 

qız görünə

r

. 

qonşunun gülüdə

 var, külüd

ə

. 

qonşunun itin qaşıyan, ısrınar (

qapılar

). 

qonşunun nəyi eşidə

r, s

ənin quyuva düşdügü daşdan

. 

qonşunun payına uman qarnı dolu yatar, ac oyanar

. 

qonşunun toyuğu qonşuya qaz görünər, qonşunun gəlini, qonşuya qız 

görün

ə

r. (

Kordus

). 

qonşunun toyuğu, qonşuya qaz görünə

r. 

qonşusu ey, kor qızı ə

rd

ə

. 

(ey: 

iyi, yaxcı olanın)

. 

(qonşusu yaxcının, kor qızı 

ə

rd

ə

). 

qonşusu yaxcı olanın, kor qızı evdə

 qalmaz. 

qonşuva baxıb dayanma, qonşuva baxıb oturma

. 

974. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qonşuya ə

l uzatsan 

əlin qırılar, ayaq versən kökün, baş versən başın 

üzül

ə

r. -k

ə

ndiv

ə

 güv

ə

n. 

qonşuya olsa umuq, evdə

n qalanmaz umut. 

qonşuya olsa umuq, evdə

n qalanmaz umut. 

qonşuya sal

an, yersiz qalar. 

qonuşmaq işi, kişinin işi

. 

qopalar baxdım alanmaz necə

 

olmuş önünü, yaşadınsa yaşadın, durcaq 

ölümdür sırada

. 

qopdu bir xoşluq içimdə

 görkünü görq

ə

c gözüm, bu g

ə

l

ən elçi salıq edqə

c 

m

ə

n

ə

 ol görküd

ə

n. 

(görkünü: göz

ə

lligini). (

salıq edqə

c: 

x

ə

b

ə

r verq

ə

c). 

qopun qopsa. -d

ə

rya qurur, sular ç

əkilir, ay gün tutulur, ıldız tökülür, yekə

 

dağlar ərir, yer göy yıxılır

. 

(qopun qopsa: qiyam

ə

t olsa). 

qor sıtar, his

 

boğar

. (

sıtar

: 

ısıdar

). (his: tüstü

). 

qoraqsızı börü basar, quraqsızı tülkü

. 

(

qoraqsızı

: 

yaraqsızı)

. {

quraqsızı

: 

k

ə

l

ə

ksizi. k

ə

l

ə

k bilm

ə

y

ə

ni. 

iş eş başarmazı

. (

eş

: k

ə

l

ə

k)}. 

qoral işlə

r, 

əl öğünər, qılıc işlər, qol öğünə

r, k

ə

ll

ə

 

işlə

r, el sevin

ə

r. 

(qoral: 

arac). 

qoran göz

ə

 

çöp düşər, açıq ağza pox

. (

qoran: qorunan). (bok: pox

). 

975. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qordan qorkan, d

ə

mirçi olmaz. 

qorx ondanki savurduğu küldə

n, 

ə

kdiyi güld

ən danışmıya

. 

qorxa qorxa yaşamdan, ölüm göylə

r vergisi. (

qorxa qorxa: kölg

ə

li göz). 

qorxağa min ölüm var, qormaza bir

. 

qorxağı qovsan, batır olar

. 

qorxağın ayağı altında, yer də

 

ə

s

ə

r. 

qorxağın gözü böyük, axmağın sözü böyük

. 

(

qorxağın gözü yekə, axmağın 

sözü yek

ə

). 

qorxağın gözü böyük, azmağın sözü böyük

. 

qorxaqı qoğsan ya batar ya batırar

. 

qorxaqla qorxaq, qoxmadan görüşür

. 

qorxaqlığın bilmə

y

ən kişi ürə

kli olur. (

ür

ə

kli: c

ə

sur

). 

qorxan sevm

ə

kd

ə

n, gücsüz görünm

ə

kd

ə

n, 

ə

l götür 

ə

l götürm

ə

kd

ən, yazın 

böyl

ə

. (

ə

l götür 

ə

l götürm

ə

kd

ə

n: t

ə

rk ed t

ə

rk edm

ə

yi, poxun 

ye, 

ə

l götür pox yedim dem

ə

kd

ə

n). 

qorxan, qoşa görə

r. 

qorxan, vurular. 

qorxana qoç, qorxmaza quş görünür

. 

qorxanda ölür, qorxmayanda. 

976. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qorxanın gözü qoşa görür

. 

qorxma qışdan, yaz gəliri qabağdan

. 

qorxmadıq qorxuzar, ürkmə

dik ürküz

ə

r

. (

qorxmadıq

: qorxmayan) (ürkm

ə

dik: 

ürkm

ə

y

ə

n). 

qorxmağı boğamıyan, qorxuya boğular

. 

qorxmaq. -

oğurluqla qorxmaq, qə

hb

ə

likl

ə

 utanmaq tutmaz. 

qorxmayıb yaşıyan bir ölür, qorxu

b sürün

ə

n min ölür. 

qorxmaz bir k

ə

r

ə

 ölür, qoraxaq min k

ə

r

ə

. (

k

əndivi topla sözü daşla, işi başla)

. 

(k

əndivi topla sözü ötür, işi tut)

. 

qorxmaz bunlar birind

ə

n. -

ölü siçan pişikdə

n, ölü qoyun börütd

ə

n, ölü 

eşşə

k soyuqdan, d

ə

rtd

ə

n 

bıqmış ölümdə

n, d

əliqanlı 

qanından

. 

(börütd

ə

n: qurttan

). 

qorxmaz iyid, yaş almaz, ağrıyan baş, qocalmaz

. 

(d

əli qanlı qaya (bə

liya) 

düşər, qada quda axdaran baş tez ölə

r). (

yaş almaz

: çox 

yaşamaz)

. 

(bu söz, kişini, işdən qaçınmağa, qorxmağa değil, 

iki k

əz düşünmə

y

ə

 

çağırır)

. 

qorxmuş

 

kişi qoç başını qoş görə

t. 

qorxmuş kişiye qoyun başı qoş görünür

. 

qorxu bil

ə

n qorunar. 

(qorxu bil

ə

n

: 

risqi gör

ə

n). 

qorxu bilm

əz yaşam dadmaz

. 

(qorxu: risk). (ölümd

ən qorxan yaşamın)

. 

977. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qorxu bükütür, umut uçutur!. 

(bükütur: m

ə

hkum edir) (uçutur: götürür. 

qu

rtarır)

. 

qorxu çoxu 

əlayağı bağlayar, qorxu yoxsa sağca duyu yanılar

. 

qorxu dağları, gözlür

. (

h

ə

l

ə

 

olmasınlar, xə

t

ə

rl

ər qabaqdadır)

. 

qorxu görm

ə

z qorunmaz. 

(qorxu: risk). 

qorxu gücü bel bük

ə

r, 

qoymaz tovan uçmağa

. (

tovan: güc). 

(qorxunu tanı, 

qorxunu yen). 

qorxu qaçırdar, ölüm yaxalar

. 

qorxu, kişini yıxar, yanğu qududar

. (

yanğu

: 

yağnu

. 

yağınu

. 

düşmanı)

. 

qorxu, ölümü tanıyırsa, ölüm qorxu tanımaz

. 

qorxudan, qorxunc n

ə

rs

ə

 yoxdur. 

qorxulu baş sağlamsada, boş olar, bilikli baş qorunmuşsa sağ olar

. 

qorxulu gözd

ə, dağlarda titrə

y

ə

r. 

qorxun olsa sevm

ə

kd

ə

n, sevilm

ə

yin b

ə

kl

ə

nm

əz, çabanmasan yaşamda, 

qutluq ona 

ə

kl

ə

nm

ə

z. 

(gülüş ona ə

kl

ə

nm

ə

z). 

qorxun yoxsa pişikdə

n, n

ə

 

baxırsan deşikdə

n? (araz gündüz). 

qorxunc sonu olmaq, sonsuz qorxudan yeğdir

. 

qorxunu en

ən, sınır bil

m

ə

z. 

(en

ə

n: üst

ə

l

ə

y

ə

n). 

qorxursan, dem

ə

, dedin, qorxma. 

978. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qorxusan sevm

ə

, sevirsin qorxma. (

urğan sevinc almış canım, ürpək canım 

n

ə

r

ə

 

qaçım

. (

urğan

: 

yıxıcı

. 

ev yıxan)

. (ürp

ə

k: ürkük. qorxuya 

düşmüş

. tükl

əri dik durmuş)

. 

qorxusu var bıraxsın, tutursa ə

l 

ə

lind

ə

n, gileylidir qaynana güveyind

ə

n 

g

ə

lind

ə

n. 

(güveyind

ə

n: kür

ə

k

ə

nd

ə

n). 

qorxusu yox tanrıdan, ıraq olqıl qatından

. 

(

qatından

: 

yanından

. 

qulluğundan

. 

xidm

ə

tind

ə

n). 

qorxusu yox tanrıdan, ıraq olqıl qatından

. 

(

qatından

: 

yanından

. 

qulluğundan

. 

xidm

ə

tind

ə

n). 

qor

xusundan ağlını yavalır

. 

qorxuya qapıl, gorunda gizin

. 

(qorxuya alınan, gorunda gizlə

nm

əlidir, ölmüş 

sayılır)

. 

qorxuz olmasın ölümdə

n. 

ölüm, yaşamın yoxluğu, olumun ulamıdır

. 

(olumun: 

varlığın)

. (

ulamıdır

: d

əvamıdır

). 

qorsun olub, od qorunca, kül olub, köz qora. 

(qorsun: qocaq. 

qoğcaq

. 

qorcaq: qor, od, at

əş qoyulan yer, qab

. manqal). 

qoru g

ə

z

ə

yi d

ə

rmanda, sözüvü dem

ə

 h

ə

r yanda. 

(g

ə

z

ə

yi: 

sırayı) 

(d

ə

rmanda: d

ə

girmanda) ). (g

ə

z

ə

ki olmayan d

əgirmana 'eşə

n 

soxdu d

ərmanı' deyilir

. elara 'h

ə

s

ə

n soxdu d

ərmanı' deyi

lir). 

qoruma s

ə

n 'qorxam' 

(

qorxaram

) 

dey

ə

nd

ə

n. qoru s

ə

n ''qoxmam'' dey

ə

nd

ə

n. 

979. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

qorumaq üçün topraqla daş, güclü istə

k, güv

ənli baş!

. 

qorunan sevgi gülüşə

r, sevgili yol üsd

ə

 

düşə

r. 

. (

gülüşə

r: 

açılıb güllə

n

ə

r). 

(g

ə

z

ən ayağa daş dəğə

r). 

qorunmasa dil ağızda tə

nind

əki baş ə

zil

ə

r. 

qorunmayan k

ə

sir gör

ə

r. (