Vitamin yetishmovchiligi sabablari. Quyidagi omillar vitamin yetishmasligiga olib keladi:
1. Noto’g’ri ovqatlanish:
- vitaminlar yetarli bo'lmagan miqdorda va umuman yo'q bo'lgan mahsulotlardan doimo foydalanish;
- to'yib ovqatlanmaslik. Ochlik parhezlariga rioya qilish va vazn yo'qotishning boshqa "xalq" usullari ko'pincha gipovitaminozni keltirib chiqaradi;
- ortiqcha shakar iste'mol qilish;
- oziq-ovqat tarkibidagi vitaminlarni buzadigan pishirish yoki saqlash sharoitlari. Ratsionda yangi meva va sabzavotlar bo'lishi kerak;
2. Ovqat hazm qilish buzilishi, xususan:
- vitaminlarni assimilyatsiya qilish mexanizmlaridagi nuqsonlar;
- disbakterioz - ichakdagi normal mikrofloraning buzilishi (masalan, yuqumli kasallik yoki antibiotik terapiyasi natijasida);
- patogen mikroflorani faollashtirish;
- ichak parazitlari;
3. Vujudga umumiy ta'sir qiluvchi va immunitetni bostiruvchi omillar. Bu birinchi navbatda:
- atrof-muhitning noqulay sharoitlari (radiatsiya fonining ortishi, og'ir metallar, pestitsidlar va boshqa o'ta zaharli moddalarni iste'mol qilish);
- spirtli ichimliklarni suiiste'mol qilish;
- chekish;
4. Kompensatsiyalanmagan vitaminlarga bo'lgan ehtiyoj. Vujudga odatdagidan ko'proq vitamin kerak bo’lishi:
- homiladorlik va emizish;
- stress;
- jiddiy jismoniy kuch;
- past haroratlarda ishlash va hokazo.
Gipervitaminoz-Vitaminlarning ortib ketishi.
Gipovitaminoz va avitaminozni davolash tanadagi yetishmayotgan vitaminni to'ldirishga qaratilgan. Avitaminozni davolashdan oldin albatta laborator tahlillarni topshirish kerak. O’zboshimcha vitaminlarning ko’p miqdordagi qabuli gipervitaminozga olib kelishi mumkin.
Tanadagi vitaminlarning ko'pligi - gipervitaminoz ham xavfli holat bo'lib, turli xil tartibsizliklarga va buzilishlarga olib kelishi mumkin. Gipervitaminoz, ya’ni vitaminlarning haddan tashqari ortiqchasi bolaning tanasi uchun juda xavflidir. Gipervitaminozning ikki shakli mavjud: o‘tkir (bir vaqtning o‘zida qabul qilingan vitaminlarning haddan tashqari katta dozasi bilan zaharlanish) va surunkali (ortiqcha miqdorda uzoq muddatli foydalanish).
