Axborot texnologiyalari va jarayonlarni matematik modellashtirish

Formatli kiritish – scanf.

Scanf funksiyasi iostream.h modulida joylashgan bo’lib, umumiy ko’rinishi qo’yidagichadir:
Scanf(control, arg1, arg2,…)
Funksiya standart oqimdan simvollarni o’qib boshqaruvchi qator asosida formatlab mos parametrlarga yozib qo`yadi. Parametr ko’rsatkich bo’lishi lozim.
Oddiy simvollar (% dan tashqari) kiritish oqimidagi navbatdagi simvollar bilan mos kelishi lozim;
% simvolidan boshlanuvchi spetsifikatsiya simvollari;
% simvolidan boshlanuvchi qiymat berishni ta'qiqlovchi * simvoli;
% simvolidan boshlanuvchi maydon maksimal uzunligini ko’rsatuvchi son; Quyidagi spetsifikatsiya simvollarini ishlatish mumkin:
d – o`nli butun son kutilmoqda.
o – 0 bilan boshlangan yoki boshlanmagan sakkizlik son kutilmoqda. x – 0x belgili eki belgisiz o’n oltilik son kutilmoqda.
h – o’nlik son kutilmoqda. c – bitta simvol kutilmoqda. s – satr kutilmoqda.
f - float tipidagi son kutilmoqda. Kiritilayotgan sonning butun raqamlari va nuqtadan so’ng kasr raqamlari soni va E yoki e belgisidan so’ng mantissa raqamlari soni ko’rsatilishi mumkin.

Fayllar. Oqimli kiritish va chiqarish.

C++ tilining asosiy xususiyatlaridan biri oldindan rejalashtirilgan fayllar strukturasi yo`qligidir. Hamma fayllar, baytlar ketma-ketligi deb ko’riladi. U N I X operatsion sistemasida har bir qurilmaga «Maxsus fayl» mos keladi, shuning uchun C++ bibliotekasidagi funksiyalar fayllar bilan ham, qurilmalar bilan ham ma'lumot almashinishi uchun foydalaniladi. C++ tili bibliotekasida kiritish – chiqarish, quyi darajadagi kiritish, chiqarish va portlar uchun kiritish – chiqarish, oqimli daraja tizim xususiyatlariga bog’liq bo`lishi uchun bu yerda qaralmaydi.
Oqimli chiqarish va kiritishda ma'lumotlar bilan almashish baytma-bat amalga oshiriladi. Lekin tashqi xotira qurilmalari bilan almashish oldidan belgilangan ma'lumotlar bloki orqali amalga oshiriladi. Odatda u blokning minimal hajmi 512 yoki 1024 baytga teng bo’ladi. Diskga o’qilishda ma'lumotlar operatsion qatordagi buferi yoziladi, so’ngra baytma bayt buferga yig’iladi va diskka har bir murojaat qilinganda yagona blok sifatida uzatiladi. Shuning uchun ma'lumot almashishi diskka to’g’ridan to’g’ri murojaat qilishiga ko’ra tezroq amalga oshadi.
Oqim bilan ishlashda qo’yidagi vazifalarni bajarish mumkin.

• 
  Oqimlarni ochish va yopish.
  
• 
  Simvol, qator satr, formatlangan ma'lumot ixtiyoriy uzunlikdagi ma'lumotlarni kiritish yoki chiqarish va fayl oxiriga etganlik shartini tahlil qilish;
  
• 
  Buferlash va bufer hajmini boshqarish;
  
• 
  Ko’rsatkich oqimdagi o’rnini aniqlash yoki yangi o’ringa ko’chirish.
  

Bu vazifalarni boshqaruvchi funksiyalar teng foydalanish dasturiga Stdio.h – faylini ulash lozim.
Dastur bajarilishi boshlanganda avtomatik ravishda 5 ta oqim ochilib, bulardan:

• 
  Standart kiritish oqimi stdin;
  
• 
  Standart chiqarish oqimi stdout;
  
• 
  Xatolar haqida malumotlar standart oqimi stderr;