Ayələrin Tərcüməs(n)i
Yüklə 6,43 Mb.
|
|
Ayənin tərcüməs(n)i
243- Bin ler ce ki şi ikən ölüm kor ku suy la yurt la rın dan çı kan la rı gör me din mi? Al lah on la ra, "Ölün." de di, son ra də on la rı di rilt ti. Şüp he siz Al lah, in san la ra kar şı fəzl sa hi bi dir. Amma, in san la rın ço ğu şük ret mez ler. ayənin AÇIK LA MAsı 243- Bin ler ce ki şi ikən ölüm kor ku suy la yurt la rın dan çı kan la rı gör me din mi? Bu ifa de nin ori ji na lin de ge çen "te ra" fi i li nin mas ta rı olan "ru'yet (= gör mek)" ke li me si bu ra da "bil mek" an la mın da kul la nıl mış tır. Bu şe kil de ifa de edil me si, söy le nen şe yin son de re ce açıq və ke sin ol ma sın dan ile ri ge li yor. Öy le ki, bu na iliş kin bil gi, biz zat göz le gör mek ka dar ke sin dir. Tıp kı bu ayet ler de ol du ğu gi bi: "Al lah'ın gök le ri və ye ri haqq ilə ya rat tı ğı nı gör mü yor mu sun?" (İb ra him, 19) "Gör mü yor mu sun; Al lah, ye di gö ğü bir bi riy le bir uyğunlaşma için de ya rat mış tır." (Nuh, 15) Ze mah şe ri: "Eləm te ra (=gör me din mi?)" ifa de si nin ör nek ye ri ne geç ti ği ni və "şaş kın lık" be lirt ti ği ni söy ler. Bu na gö re "eləm te ra ke za və ke za" der ken, "Şu na şu na şaş maz mı sın?" an la mı kas te di lir gi bi. "Ha -ze re'l-mevt (=ölüm kor ku su)" de yi mi, cüm le için de "mefulu leh"dir (ya ni çı kış la rı nın ne de ni ni açık lıyor). Me fu l-i mut lak (ko nu yu te kit le bir lik te açık la yı cı) ol ma sı də müm kün dür. Bu du rum da "yah ze ru ne" fi i li tak dir edil miş olar və "ölüm den şid det le kor ku yor lar." şek lin de bir an lam el de et miş olu ruz. Al lah on la ra, "Ölün." de di, son ra də on la rı di rilt ti. Bu cüm le de ifa de edi len əmr, va ro luş sal dır. Amma bu, ölüm le ri nin, do ğal ölüm le ger çek leş me si ilə çe liş mez. Ni te kim ba zı ri va yet ler de, bu ölü mün ve ba sal gı nı so nu cu ger çek leş ti ği be lir ti lir. Bu hu sus ta, əmr ve ril di ği nin be lir til me si, bu nun ye ri ne: "Al lah on la rı öl dür dü, son ra di rilt ti," şek lin de bir ifa de nin kul la nıl ma ma sı, Al lah'ın gü cü nün et kin li ği ni və em ri nin kar şı ko nul maz lı ğı nı da ha vur gu lu bir şe kil de yan sıt ma sı na yö ne lik tir. Va rol ma ilə il gi li ko nu lar da, inşas(n)ı ifa de bi çi mi, xəbəri ifa de bi çi min den da ha et ki li və da ha vur gu la yı cı dır. Bu na kar şı lık, ya sa ma ilə il gi li me se le ler de, xəbəri ifa de bi çi mi, olu şa de la let et me si ba kı mın dan, inşas(n)ı ifa de bi çi min den da ha et ki le yi ci və da ha vur gu la yı cı dır. "Son ra də on la rı di rilt ti." ifa de sin den şöy le bir so nuç çı ka rı la bi lir: Yü ce Al lah, ya şa sın lar di ye on la rı di rilt ti. Ya ni, di ril dik ten son ra də ya şa dı lar. Çün kü əgər, di ril ti liş le ri, baş ka la rı nın ib ret al ma sı na ya da bir hüc ce tin ta mam la nı şı na ve ya bir ger çe ğin açık la nı şı na yö ne lik ol say dı, bu na ke sin lik le işa ret edi lir di. Çün kü bu, Quranın, bu cür ko nu lar da baş vur du ğu bir ifa de tar zı dır. Bu nun ör ne ği ni, As hab-ı Kəhf kıs sa sın da gö re bi li riz. Ay rı ca, in ce le di ği miz aye tin so nun da yer/yeyər a lan "Şübhəsiz Al lah, in san la ra kar şı fəzl sa hi bi dir." şek lin de ki de ğer len dir me cüm le si də bu yo ru mu des tek ler ni te lik te dir. Amma, in san la rın ço ğu şük ret mez ler. Za mir ye ri ne zahir ad kul la nıl mış tır. Ya ni, in san lar ke li me si ayə için de ikin ci dəfə geç mek te dir. Bu nun la dü şün ce dü zey le ri nin dü şük lü ğü vur gu lan mak is ten miş tir. Ay rı ca, yü ce Al lah'ın di rilt ti ği bu kim se ler, xüsusi bir top lu luk tur. Mak sat, sa de ce on la rın ço ğun lu ğu nun biz zat şük re den ler ol ma dık la rı nın an la tıl ma sı de ğil dir. Ter si ne, kas te di len ler, ge nel ola rak in san la rın ço ğun lu ğu dur. Bu ayəs(n)i ke ri me nin, ken di sin den son ra yer/yeyər a lan və ci ha dın fərz kı lın dı ğı nı ifa de edən ayet ler le də bir növ ilin ti si var dır. Çün kü ci had ey le min de, mil le tin ölü mün den son ra di ril me si söz konusu dur. Ba zı tef sir bil gin le ri, ayəs(n)i ke ri me nin, yü ce Al lah ta ra fın dan, ya ban cı la rın bo yun du ru ğu na gir mek su re tiy le ge ri ka lan, do la yı sıy la bir növ ölüm sü re ci ne gi ren, son ra sil ki nip ya şam sal hak la rı nı, ba ğım sız lı ğı nı sa vu nup ken di ken di ni yö net me ye ta lip ol mak la ye ni den ha ya ta ka vu şan bir üm me tin du ru mu na iliş kin bir ör nek ola rak su nul du ğu nu sa vun muş lar dır. Bu gö rü şü sa vu nan bir mü fes sir özet le şöy le deyər: Əgər ayəs(n)i ke ri me, bir çox ri va yet te be lir til di ği gi bi İs ra i lo ğul la rı 'nın ya da bir kı sım ri va yet te be lir til di ği gi bi baş ka ka vim le rin ha ya tın da ge çen bir ola yı an lat ma ya yö ne lik ol say dı, bun la rın İs ra i lo ğul la rı' na men sup kim se ler ol duk la rı be lir ti lir di. Quranın, bi li nen ifa de tar zı nın bir ge re ği ola rak, ken di le ri ni di ril ten pey gam be rin kim li ği açık la nır dı. Amma gö rül dü ğü gi bi, ayet te bu na yö ne lik bir işa ret yok tur. Kal dı ki, Tev rat'ta Hizkil Pey gam be r'in (Ona, Pey gam be ri mi ze və pak Ehlibeytinə salam ol sun) kıs sa la rı kap sa mın da böy le bir olay dan söz et me mek te dir. Bu hal de, bu hu sus ta ki ri va yet ler, Ya hu di ler ta ra fın dan uy du ru lan İs ra i li yat tan baş ka bir şey de ğil dir ler. Kənar yan dan dün ya da bir tək ha yat və bir tək ölüm var dır. Ni te kim bu ayet ler bu nu ke sin ola rak or ta ya koy mak ta dır: "Or da, ilk ölü mün dı şın da baş ka ölüm tat maz lar." (Du han, 56) "Bi zi iki ke re di rilt tin." (Mümün, 11) Bu hal de isə, dün ya da iki ke re ha yat ya şan dı ğı an lam sız dır. Öy ley se in ce le di ği miz ayə bir ör nek tir. Güç lü düş man la rın is ti la sı na uğ ra mış bir ka vim den sö z e di li yor. Bun lar, ken di le ri ne ege men olan düş man lar, ta ra fın dan aşa ğı la nı yor, hor la nı yor lar. Ba ğım sız lık la rı nı sa vu na ma ya cak la rı du rum da dır lar. Sa yı la rı bin ler le öl çül dü ğü hal de, ölüm kor ku suy la yurt la rın dan çı kar lar. Al lah on la ra, onur suz luk və ce ha let ölü mü ne uğ ra yın, em ri ni ver di. Heç kuş ku suz, ce ha let, do nuk luk tur, ölüm dür. Bil gi və zul me kar şı di ren me də ha yat tır. Ni te kim yü ce Al lah şöy le bu yu rur: "Ey iman eden ler, si ze ha yat ve re cek şey le re si zi ça ğır dı ğı za man Al lah'a və Re su lü ne ica bet edin/əldə et." (Ənfal, 24) "Ölü ikən ken di si ni di rilt ti ği miz və in san lar için de yü rü me si üçün ken di si ne bir nur ver di ği miz kim se, ka ran lık lar içində olub on dan heç çıxa bilməyən kimsə gi bi olarmı?" (Ən'am, 122) Kı sa ca sı, bu in san lar, re zil ol mak və düş man kar şı sın da ye nil mek su re tiy le bir növ ölüm sü re ci ne gi ri yor və ölü ola rak ka lı yor lar. Son ra yü ce Al lah, iç le ri ne uya nış və hak la rı nı sa vun ma ru hu nu at mak su re tiy le ken di le ri ni di ril ti yor. Böy le ce, hak la rı nı ko ru yor və ba ğım sız lık la rı nı ka za nı yor lar. Ger çi, bu şe kil de bir uya nış la di ri len ler, ön ce ki ölüm sü re ci ne gi ren şa hıs lar de ğil dir, amma, bun la rın hep si bir üm met tir ki bir za man ölüb bir baş ka za man di ril miş tir. Yü ce Al lah, ay rı ay rı şa hıs lar dan olu şan kav mi bir ola rak de ğer len dir miş tir. Ni te kim İs ra i lo ğul la rı ilə il gi li ola rak şöy le bu yu ruyor: "Fi ra vun ai le sin den si zi kur tar mış tık." (Ə'RAF, 141) "Si zi ölü mü nüz den son ra di rilt tik." (Ba ka ra, 56) Əgər, söy le di ği miz gi bi, ayə bir ör nek len dir me ni te li ğin de ol ma say dı, ken di si ni iz le yen sa vaş ayet le ri ilə də ilin ti len di ril me si doğ ru ol maz dı. Bu da son de re ce be lir gin bir hu sus tur." Mü fes si rin söz le ri özet le bun dan iba ret tir. Bu de ğer len dir me, gö rül dü ğü gi bi: a) Mu ci ze le rin və ola ğa nüs tü ge liş me le rin, ən/en azın dan ölü le ri di rilt mek gi bi bir kıs mı nın inkarı na da ya nır ki, biz bun la rı ke sin ola rak ka nıt la dık. Kal dı ki ö lü yü di rilt me və ben ze ri ola ğa nüs tü lük le ri ka nıt la yan Quranın ayet le ri inkar edi le me ye cek açık lık ta dır. Ağıl yo luy la, bu nun ola bi lir li ği ni ka nıt la ma imkanı nı bu la maz sak da hi, Quranın bu ke sin nass la rı ye ter li dir. b) Bu de ğer len dir me, Quranın dün ya ha ya tın da bir den faz la ha ya tı müm kün gör me di ği yo ru mu na da ya nır. Ni te kim ka nıt ola rak bu ayet ler gös te ri lir: "Or da ilk ölü mün dı şın da baş ka ölüm tat maz lar." (Du han, 56) "Bi zi iki ke re di rilt tin." (Mömin, 11) Quranı Ke rim'de, bir çox ayə, dün ya da ölü nün di ril til di ği ni an lat mak ta dır. İb ra him, Mu sa, İsa və Üzeyr kıs sa la rın da bu nu göz lem le mek müm kün dür. Kim se, bu ayet le rin me se le ye yö ne lik ka nıt sal lı ğı nı inkar ede mez. Do la yı sıy la bu ayet ler, yu ka rı da gö rü şü ne yer/yeyər ver di ği miz mü fes si rin de ğer len dir me le ri ni red det mek te dir. Kal dı ki, dün ya ha ya tı, ara ya ölüm gir me siy le, iki ha yat halını al maz. Bu nun ən/en gü zel ifa de si ni Üzeyr kıs sa sın da gö rü yo ruz. Bu kıs sa da, Üzeyr, uzun sü ren bu ölü mü nün far kı na var mı yor. Ya za rın ka nıt ola rak sun du ğu ayet ler de, bir növ ha ya ta işa ret edi li yor. c) Mü el li fin de ğer len dir me si bu var sa yı ma da ya nı yor: Əgər, ayəs(n)i ke ri me, kıs sa nın açık la nı şı na yö ne lik ol say dı, bun la rın han gi kav me men sup ol duk la rı və han gi pey gam be rin ara cı lı ğı ilə di ril til dik le ri açık la nır dı. Bi li yor su nuz ki, be la gat yön tem le ri de ği şik və çe şit li dir ler. Söz, ba zı du rum lar da, it nab (ge niş və te fer ru at lı an la tım) ye ri ne geç ti ği gi bi, ba zı du rum lar da də öz lü an la tım iş le vi ni gö rür. Üs te lik bu aye tin Qur-anda baş ka ör nek le ri də var dır: "Kah rol sun As hab-ı Uh dud. Tu tuş tu ru cu ya kıt do lu o atəş Ha ni ken di le ri çev re sin de otur muş lar dı və möminlərə yap tık la rı nı sey re di yor lar dı." (Bu ruc, 4-7) "Ya rat tık la rı mız dan, hak ka yö nel tip-ile ten və onun la ada le ti kı lan bir üm met var dır." (Ə'RAF, 181) Bu ayet ler de söz mövzusu ka vim le rin isim le ri be lir til me miş. d) Adı ge çen mü fes si rin id di a sı na gö re, in ce le di ği miz ayə, bir ör nek ola rak al gı lan maz sa, an lam iti ba riy le ken di sin den son ra ki ayet ler le bir bağ lan tı sı ol maz. Oy sa, Quranın bö lüm bö lüm ini şi, ayet le rin bir kıs mı nın di ğer bir kıs mı na bağ lan ma sı nı sağ la ma ya dö nük ge rek siz və so ğuk zor la ma la ra ih ti yaç bı rak ma mak ta dır. An cak ara la rın da açıq bir bağ lan tı bu lun ma sı du ru mu baş ka. Kuş ku suz söz de bü tün lük, et ki le yi ci və vur gu la yı cı kəlamın baş ta ge len özel lik le rin den dir. Ger çek te, gö rül dü ğü gi bi, ayəs(n)i ke ri me, bir kıs sa yı an lat ma ya dö nük tür. Söy ler mi si niz ba na, yü ce Al lah'ın, kul la rı na bir söz söy le me si və bu sö zü in ce le yen le rin ço ğu nun, bu nun geç miş le re iliş kin ib ret ve ri ci bir kıs sa ola rak al gı la ma sı, an cak, ger çek te bu nun xəyala da ya lı bir ör nek len dir me ol ma sı han gi bəlağət tü rü ne sığ dı rı la bi lir. Oy sa, Quranı Ke rim'in bir özel li ği var dır. Ör nek ler le kıs sa la rı bir bi rin den ayı rır. Bu nu, an la tı lan olay la rın ba şın da ye r a lan şu nun gi bi ifa de ler den an lı yo ruz: "Bun la rın ör ne ği, şu nun ki gi bi dir..." (Ba ka ra, 17) "Dün ya ha ya tı nın ör ne ği an cak..." (Yunus, 24) "...Yük le nen le rin ör ne ği..." (Cu ma, 5) Bu nun gi bi da ha bir çox ayə ör nek gös te ri le bi lir. AYE TİN hadis LER IŞI ĞIN DA şərhi el-İh ti cac ad lı eser de, İmam Cəfər Sadiğin (ə.s) şöy le de di ği ri va yet edi lir: "Yü ce Al lah bir ka vim ya rat tı. Bun lar ve ba sal gı nın dan ka ça rak yurt la rı nı tərk et ti ler. Bun lar sa yıl ma ya cak ka dar ka la ba lık tı lar. Al lah on la rı, uzun bir sü re öl dür dü. Ke mik le ri çü rü dü, ek lem le ri, is ke let le ri da ğıl dı. So nun da top rak ol du lar. Yü ce Al lah di le di ği bir za man da, bir pey gam ber gön der di. Bu pey gam be rin adı Hızkil idi. Hız kil on la rı ça ğır dı, be den le ri bir ara ya gel di, bu sı ra da də ruh la rı be den le ri ne ge ri dön dü. Öl dük le ri gün kü gi bi aya ğa kalk tı lar. Sa yı la rın da bir ek sil me ol ma mış tı. Bun dan son ra uzun bir sü re ya şa dı lar."[151] Kü ley ni[152] və Ayyaşi[153] bu an la mı içe ren bir ri va ye ti da ha ge niş bir şe kil de ak tar mış lar dır. So nun da də "İş te bu ayə on lar hak kın da in miş tir." şek lin de bir ifa de ye r a lır. ayələrin tərcüməs(n)i 244- Al lah yo lun da sa va şın və bi lin ki, şüp he siz Al lah işi ten dir, bi len dir. 245- Al lah'a kar şı lı ğı nı çox art tır ma ilə qat qat ar tı ra ca ğı gü zel bir bor cu ve re cek olan kim dir? Al lah həm da ral tır və həm ge niş le tir və siz ONA dön dü rü le cek si niz. 246- Mu sa'dan son ra İs ra i lo ğul la rı' nın ön de ge len le ri ni gör- me din mi? Ha ni, pey gam ber le rin den bi ri ne: "Bi ze bir hü küm dar gön der də Al lah yo lun da sa va şa lım." de miş ler di. O: "Ya üze ri ni ze sa vaş ya zı lın ca (fərz kı lı nın ca) sa vaş ma ya cak olur sa nız?" de miş ti. "Bi ze nə olu yur ki, Al lah yo lun da sa vaş ma ya lım? Ki biz yur du muz dan və oğul la rı mız ara sın dan çı ka rı lıp sü rül dük?" de miş ler di. Amma on la ra sa vaş ya zıl dı ğı (fərz kı lın dı ğı) za man, az bir kıs mı ha riç, yüz/üz çe vir di ler. Al lah za lim le ri bi lir. 247- On la ra Pey gam ber le ri de di ki: "Al lah si ze Ta lut'u hü küm dar ola rak gön der di." On lar: "Biz hü küm dar lı ğa on dan da ha çox la yık ikən və ona bir mal bol lu ğu ve ril me miş ken, onun bi zim üze ri mi ze na sıl hü küm dar lı ğı ola bi lir?" de di ler. O şöy le de miş ti: "Doğ ru su Al lah si ze onu seç ti və onun bil gi si ni və bədəni gü cü nü art tır dı. Al lah ki me di ler se mül kü nü ve rir. Al lah, (rah me ti və lüt fu) ge niş olan dır, bi len dir." 248- On la ra pey gam ber le ri şöy le de di: "Onun hü küm dar lı ğı nın bel ge si, si ze ta but'un (san dı ğın) gel me si ola cak tır ki on da Rab bi niz den bir tündünə (gü ven duy gu su və hu zur) ilə Mu sa ai le si nin və Ha run ai le si nin ge ri ye bı rak tı ğın dan bir ka lın tı var; onu me lek ler ta şır. Əgər inan mış lar sa nız, bun da şüp he siz si zin üçün ke sin bir əlamət var dır." 249- Ta lut as ker le riy le bir lik te ay rıl dı ğın da de di ki: "Doğ ru su Al lah si zi bir ır mak la im ti han ede cek tir. Kim on dan içer se, ar tık o ben den de ğil dir. Və kim də onu tat maz sa ben den dir. Eliy le bir ovuc alan lar baş ka." İç le rin den çox azı ha riç, hep si on dan iç ti ler. O, ken di siy le be ra ber iman eden ler le (ır ma ğı) ge çin ce (su dan bir ovuc içen ler) "Bu gün bi zim Ca lut'a və or du su na kar şı ko ya cak gü cü müz yox." de di ler. Al lah'a ka vu şa cak la rı na qənaət ge ti ren ler isə: "Ni ce kü çük top lu luk, da ha çox olan bir top lu lu ğa Al lah'ın iz niy le ga lip gel miş tir. Al lah sab re den ler le be ra ber dir." de di ler. 250- On lar, Ca lut və or du su na kar şı mey da na çık tık la rın da de di ler ki: "Rab bi miz, üze ri mi ze sa bır yağ dır, adım la rı mı zı sa bit et və kafirlər top lu lu ğu na kar şı bi ze yar dım et/ət." 251- Böy le ce on la rı, Al lah'ın iz niy le ye nil gi ye uğ rat tı lar. Da vud Ca lut'u öl dür dü; Al lah ona mülk və hik met ver di və ona di le di ğin den öğ ret ti. Əgər Al lah'ın in san la rın bir kıs mı ilə bir kıs mı nı defi ol ma say dı, yer yü zü mut la ka fe sa da uğ rar dı. An cak Al lah, bü tün alem le re kar şı fəzl sa hi bi dir. 252- İş te bun lar, Al lah'ın ayet le ri dir; on la rı sa na bir haqq ola rak oku yu ruz. El bet te sən gön de ri len el çi ler den sin. ayələrin AÇIK LA MAsı Ayet ler ara sın da ki açıq bü tün lük ya ni sa va şın fərz kı lı nı şı ilə gü zel borc (karzı ha sen) ara sın da ki iliş ki Ta lut, Da vud və Ca lut kıs sa sın dan el de edi len so nuç, bu ayet le rin bir ke re de in di ği so nu cu nu çı ka rı yor kar şı mı za. Bu ayet ler den məqsəd, sa vaş la ha yat bağ lan tı sı nı or ta ya çı kar mak, bir mil le tin di ni və dünyəvi ha ya tın da iler le yi şi ni və ger çek mut lu lu ğa eriş me le ri ni sağ la yan ru ha işa ret et mek tir. Bu ayet ler gru bun da ulu Al lah, ci had yü küm lü lü ğü nü açık lı yor. Mü min le ri, mücahidlərin do -na nı mı, təchizatı üçün maddi har ca ma da bu lun ma ya, ba rış za ma nın da hazır güc bu lun dur ma ya da vet edi yor. Bu maddi və mənəvi har ca ma la rı də ken di uğ run da ol du ğu üçün "Al lah'a borc ver me" ola rak ni te len di ri yor. Ay rı ca bu ta bir, an la şı lır dır və bu har ca ma la rı ya pan la rın Al lah'a ya kın lı ğı nı or ta ya koy mak ta dır. Ar dın dan, din düş man la rıy la sa vaş mak la yü küm lü tu tu lan möminlər ge rek li der si çı kar sın lar di ye Ta lut, Ca lut və Da vut kıs sa sı an la tı lı yor. Bir də, ege men lik və üs tün lü ğün, ta raf tar la rı sa yı sal ola rak azın lık də ol sa lar iman və tak va nın ol du ğu nu, al çak lık və zil le tin də, ta raf tar lar ço ğun luk ta də ol sa lar ni fak və sa pık lık üçün ol du ğu nu bil me le ri amaç la nı yor. Bu kıs sa nın kah ra man la rı olan İs ra i lo ğul la rı, sus kun luk, uyu şuk luk, tem bel lik və ne me la zım cı lık üze re bir ha yat sür dür dük le ri sü re ce aşa ğı la nı yor, ezi li yor və onur suz ca bir zil let için de ya şı yor lar dı. Amma Al lah üçün ayak la nıp, ONun yo lun da sa vaş tık la rın da, haqq me sa jı açık ça hay kır dık la rın da, hər nə ka dar sö zü ilə özü bir olan lar azın lık ta idiy se ler də, sa va şın baş la ma sı sı ra sın da ço ğu ge ri dön düy se də, ar dın dan Ta lut'un ko mu tan lı ğı na kar şı çık tıy sa lar də, son ra ya sak lan dı ğı hal de neh rin su yun dan iç tiy se ler də və ay rı ca "Bu gün bi zim Ca lut'a və or du su na kar şı ko ya cak gü cü müz yox" de diy se ler də, ulu Al lah düş man la rı na kar şı on la ra yar dım et ti. Al lah'ın iz niy le, o güç lü or du yu ağır bir he zi me te uğ rat tı lar. Sa va şın de vam et ti ği sı ra da Da vud Ca lut'u öl dür dü. Sal ta nat və mülk, İs ra i lo ğul la rı 'na yer leş ti. Ye ni den ha ya ta dön dü ler. Tek rar es ki ege men lik le ri ne və güç le ri ne ka vuş tu lar. Bü tün bun lar, Ca lut və or du su ilə kar şı kar şı ya gel dik le rin de, sü rek li tek rar la dık la rı bu iman və tak va içe rik li sö zün et ki siy le ger çek le şi yor du: "Rab bi miz, üze ri mi ze sa bır yağ dır, adım la rı mı zı sa bit et və kafir ler top lu lu ğu na kar şı bi ze yar dım et/ət." İş te böy le, hər za man və hər mekan da ki möminlər, geç miş te ya şa mış sa lih top lu luk la rın yo lu nu iz le me li dir ler. On lar mömin ola rak kal dık la rı sü re ce üs tün dür ler. 244) Al lah yo lun da sa va şın... Ci ha dın fərz və zo run lu ol du ğu be lir ti li yor. Yü ce Al lah, ge rek bu ra da və ge rek se, ko nu ya iliş kin baş ka ayet ler de ci ha dı "Al lah yo lun da" ol mak la sı nır lan dı rı yor. Bu ka yıt lan dır ma ilə gü dü len məqsəd şu dur: Heç kim se, bu din sel gö re vin, kup ku ru bir dünyəvi sul ta uğ ru na ol du ğu, şəkli bir ya yıl ma ama cı ilə yü rü tül dü ğü veh mi ne ka pıl ma sın. Ni te kim, gü nü müz de İslamın ya yı lı şı nı in ce le yen sos yo log la rın və baş ka kim se le rin bu cür bir ku run tu ya ka pıl dık la rı nı gö rü yo ruz. Tam ter si ne, ci had, in san lık üçün dün ya və ahi ret iyi li ği an la mı na ge len din sel ege men li ğin ge niş le me si ne, pe kiş me si ne yö ne lik bir yü küm lü lük tür. "Bi lin ki, şüp he siz Al lah işi ten dir, bi len dir." ifa de sin de, bu gö re vi ye ri ne ge tir mek te olan möminlərə yö ne lik bir uya rı var dır. Ki, Al lah və Re su lü bir əmr ver dik le rin de söz lü ola rak bu na kar şı çık ma sın lar ya da iki yüz lü lük edib kar şı çı kış la rı nı iç le rin de tut ma sın lar. Ni te kim İsra i lo ğul la rı də, Ta lut hak kın da ile ri ge ri ko nuş muş və "Onun bi zim üze ri mi ze na sıl hü küm dar lı ğı ola bi lir?" de miş ler di. Ay rı ca ken di iç le rin de şöy le de miş ler di: "Bu gün bi zim Ca lut'a və or du su na kar şı ko ya cak gü cü müz yox." Bir də sa vaş la yü küm lü kı lın dık la rı za man iç le rin de bir qrup çil yav ru su gi bi da ğı lıp ge ri sin ge ri dön müş ler di. Da ha son ra, ko mu tan la rı Ta lut ya sak la dı ğı hal de, üze rin den geç mek te ol duk la rı bir neh rin su yun dan iç miş ler di. Yüklə 6,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|