Ayrı-seçkilik әleyhinә Avropa hüququ üzrә mәlumat kitabı

3.4.3.1.  Avropa Konvensiyası və ev də daxil olmaqla mal 

və xidmətlərin konteksti

AİHM 8-ci Maddəni iqtisadi və sosial xarakterli münasibətlər də daxil ol-

maqla şəxsi həyata təsir etmə ilə nəticələnən işləri də əhatə etməklə tövsif

87

Avropa ayrı-seçkilik əleyhinə hüququnun əhatə dairəsi

_____________________________________

137. İqtisadi, Sosial və Mədəni Hüquqular üzrə BMT Komitəsi, “Ümumi Şərh No 4: Adekvat evlə təmin

olunma hüququ(Art.11 (1))” BMT sənədi E/1992/23, 13 dekabr 1991.

138. FRA, Roma hökuməti və Aİ-da Səyyahların yerləşməsi: Bərabərliyə doğru addımlar, İcmal Hesabatı

(Vyana   FRA, mart 2010)

139. Correctionele Rechtbank van Antwerpen, Qərar 6 Dekabr 2004 (Belçika). İngiliscə icmalı üçün bax:

FRA InfoPortal, İş 15-1, orijinal mətn üçün bax: http://infoportal.fra.europa.eu/InfoPortal/ caselawDown-

loadFile.do?id=15. 

---

edib.  AİHM eyni zamanda 8-ci Maddə ilə təmin edilən mənzil hüququnu da

genişlənmiş şəkildə tövsif edib. Qeyd edildiyi kimi, bu karvan, daşınar evlər

kimi  adi  olmayan  evləri  özündə  ehtiva  edəcək.  Dövlətdə  yaşayış  üçün

çətinliklər yaradan, pis şəraitli evlərin olması da AİHM tərəfindən qeyri-in-

sani davranış kimi dəyərləndiriləcək.

Misal: Moldovalı və digərləri Rumıniyaya qarşı (N 2) işində ərizəçilər

evlərindən təqib olunaraq çıxarılmışdılar, daha sonra isə ev travma

yaradan  bir  şəraitdə  sökülmüşdü.

140

Onların  evlərinin  yenidən

qurulması ləng getmiş və aralıq müddətdə onlara verilən müvəqqəti

yaşayış  yerinin  şəraiti  olduqca  aşağı  keyfiyyətdə  olmuşdu. AİHM

bəyan etdi ki: 

‘… ərizəçilərin son on ildə yaşayış şəraitindəki keyfiyyətin olduqca

aşağı, sanitariya baxımından problemli, olduqca çox insanın yaşadığı

şəraitə malik olması, eyni zamanda məmurların onlara münasibəti

ərizəçilərin sağlamlığına, psixoloji vəziyyətinə təsir edib, bu isə on-

lara qarşı qeyri insani münasibətin göstərilməsi, şərəf və ləyaqətin

alçaldılması ilə nəticələnib.’

Digər  faktorlarla  birgə  müəyyən  olunan  bu  məqam  AİHM-i  3-cü

Maddəyə zidd olaraq alçaldıcı münasibətin olmasını müəyyən etməyə

yönləndirdi, baxmayaraq ki, yuxarıdakı çıxarışda mənzil şəraitini təsvir

edən ifadə tərzinin özü belə bir pozuntunu aşkar etmək üçün kifayət

idi.

141

Misal: Dokic Bosniya və Herseqovinaya qarşı işdə ərizəçi mülkiyyət

hüququna  müdaxilə  ilə  üzləşmişdi.

142

Keçmiş  Yuqoslaviyanın

parçalanmasından öncə, ərizəçi həmin ölkənin silahlı qüvvələrinin

üzvü  və    hərbi  məktəbdə  mühazirəçi  idi.  O  Sarayevoda  mənzil

almışdı, lakin Bosniya və Herseqovinada müharibə olduğu zaman,

onun hərbi məktəbi hazırkı Serbiyaya köçməsi səbəbindən, ərizəçi

də  hazırkı  Serbiyanın  silahlı  qüvvələrinə  qoşulmuşdu.  Münaqişə

zəminində məmurlar ona mülkiyyətinin restitusiyasına (bərpasına) 

88

Ayrı-seçkilik əleyhinə Avropa hüququ üzrə Məlumat kitabı

_____________________________________

140. AİHM, Moldovan və Başqaları Rumıniyaya qarşı (Moldovan and Others v. Romania) (no. 2) (Nos.

41138/98 və 64320/01), 12 iyul 2005

141. AİHM-nin presedent hüququ müəyyən edir ki, müəyyən hallarda ayrı-seçkiliyə yönəlmiş münasibət,

alçaldıcı münasibətlə nəticələnə bilər, məsələn bax, AİHM Smith və Grady Böyük Britaniyaya qarşı Nos.

33985/96 və 33986/96),27 sentyabr 1999.)

142. AİHM, Đokić v. Bosnia and Herzegovina (No. 6518/04), 27 may 2010.

---

icazə verməmiş və bunu onun xarici dövlətin silahlı qüvvələrinin üzvü

olması  ilə  əsaslandırmışdılar.  Milli  səviyyədə,  bu  addım

əsaslandırılmış hesab edilmişdi, belə ki, ərizəçi Bosniya və Herse-

qovinada hərbi əməliyyatlar keçirmiş xarici ölkənin silahlı qüvvələrinin

üzvü  olduğundan  “qeyri-loyal”  (etibarsız)  vətəndaş  sayılmışdı.

Ərizəçinin  qeyd  edilən  silahlı  qüvvələrin  üzvü  olmasından  başqa,

digər  qeyri-loyallıq  nümayiş  etdirməsi  faktının  olmamasını  nəzərə

alaraq AİHM AİHK-in 14-cü Maddəsinə əsasən mülkiyyət ilə bağlı

qərarın ərizəçinin etnik mənsubiyyəti səbəbindən (belə ki, müəyyən

silahlı qüvvələrdə xidmət şəxsin etnik mənsibiyyəti ilə səciyyələnirdi)

verildiyini müəyyənləşdirmişdi. Restitusiyanın olmaması və alternativ

yerləşmənin, kompensasiyanın təmin edilməməsi şəxsin mülkiyyət

hüququnun pozulması ilə nəticələnmişdi.