Ayrı-seçkilik әleyhinә Avropa hüququ üzrә mәlumat kitabı
Sosial mənsubiyyət, doğum və mülkiyyət
Yüklə 1,45 Mb.
|
|
4.10. Sosial mənsubiyyət, doğum və mülkiyyət
Bu üç əsasa bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqədə baxmaq mümkündür, çünki onlar şəxsin irsi sosial, iqtisadi və ya bioloji cəhətləri baxımından nisbi statusu ilə əlaqədardır. 235 Eyni qaydada onlar irq və etnik mənsubiyyətlə də qarşılıqlı 130 Ayrı-seçkilik əleyhinə Avropa hüququ üzrə Məlumat kitabı _____________________________________ 234. HRC, Diergaardt and Others v. Namibia, Communication No. 760/1997, 6 September 2000. 235. Sosial mənşə, doğum və əmlak kimi əsaslar İqtisadi, Sosial və Mədəni Hüquqlar haqqında 1966-cı il tarixli Beynəlxalq Xartiyanın 2(2)-ci Maddəsində də qeyd olunur (AB-nin bütün Üzv Dövlətləri bu Pakta qoşulub). Bax, İqtisadi, Sosial və Mədəni Hüquqlar üzrə Komitə, 20 Saylı Ümumi Şərh, ‘İqtisadi, Sosial və Mədəni Hüquqlar üzrə Ayrı-Seçkiliyin olmaması’, UN Doc. E/C.12/GC/20, 10 iyun 2009-cu il, bəndlər 24-26, 35.
şəkildə əlaqələndirilə bilər. ‘Doğum’ əsasından başqa, bu əsaslarla əlaqədar AİHM tərəfindən çox az sayda işlərə baxılmışdır. Misal: Mazurek Fransaya qarşı işində nikahdan kənar doğulmuş bir şəxs şikayət etmişdi ki, milli qanunvericilik onun (‘zinadan doğulmuş’ uşaq kimi) anasına məxsus əmlakın dörddə birindən artığını varis kimi əldə edə bilməsinə imkan vermir. 236 AİHM müəyyən etdi ki, bu cür fərqli münasibət sadəcə nikahdan kənar doğulmaq faktına əsaslanırdı və belə fərqli münasibətə yalnız xüsusilə ‘ciddi səbəblər’ əsasında haqq qazandırıla bilərdi. Ənənəvi ailənin qorunub saxlanması legitim məqsəd olsa da, bu məqsədə hansı şəraitdə doğulması özündən asılı olmayan uşağı cəzalandırmaqla nail olmaq olmaz. Misal: Chassagnou və Başqaları Fransaya qarşı işində ərizəçilər şikayət etdilər ki, onların öz torpaqlarından istəklərinə uyğun istifadə etməsinə icazə verilmirdi. 237 Xüsusi regionlardakı qanunlar xırda tor- paq mülkiyyətçilərinin üzərinə öz torpaqlarında ümumi ovçuluq hüquqlarına təminat vermək öhdəliyi qoyurdu. Lakin, iri torpaq mülkiyyətçilərinin bu cür öhdəlikləri yox idi və onlar öz torpaqlarından istədikləri kimi istifadə edə bilərdilər. Ərizəçilər öz torpaqlarında ovu qadağan etmək və öz torpaqlarından vəhşi təbiətin qorunması üçün istifadə etmək istəyirdilər. AİHM müəyyən etdi ki, bu cür fərqli münasibət əmlak vəziyyəti zəminində ayrı-seçkilik idi. Sosial mənşə, doğum və əmlak kimi əsaslar İqtisadi, Sosial və Mədəni Hüquqlar haqqında 1966-cı il tarixli Beynəlxalq Paktın 2(2)-ci Maddəsində də qeyd olunur. Paktın təfsiri və icrasının monitorinqi ilə məşğul olan İqti- sadi, Sosial və Mədəni Hüquqlar üzrə Komitə həmin əsasların mənalarını özünün 20 saylı Ümumi Şərhində də verib. Komitəyə görə, ‘sosial mənşə’, ‘doğum’ və ‘əmlak’ vəziyyəti bir-biri ilə qarşılıqlı şəkildə əlaqəlidirlər. Sosial mənşə dedikdə ‘şəxsin irsi sosial sta- tusu başa düşülür’. Bu, şəxsin (etnik, dini və ya ideoloji mənsubiyyət əsasında) xüsusi sosial sinif və ya icmada doğulması yolu ilə əldə edə bildiyi və ya şəxsin yoxsulluq və evsizlik kimi sosial vəziyyəti ilə əlaqədar mövqeyi ilə bağlı ola bilər. Bundan əlavə, doğum əsası bir şəxsin nikahdan 131 Müdafiə olunan əsaslar _____________________________________ 236. AİHM, Mazurek Fransaya qarşı (Mazurek v. France) (No. 34406/97), 1 fevral 2000. 237. AİHM, Çassagnou və Başqaları Fransaya qarşı (Chassagnou and Others. v. France) (Nos. 25088/94, 28331/95 and 28443/95), 29 aprel1999. kənar doğulması və ya övladlığa götürülməsi ilə bağlı statusunu da bildirə bilər. Əmlak əsası bir şəxsin (icarəçi, mülkiyyətçi, və ya qanunsuz sakin kimi) torpağı və ya başqa mülkiyyəti ilə əlaqdar statusu ilə bağlı ola bilər. 238
Yüklə 1,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|