Azerbacan dialektologiyasi-2019. indd

babova, bobovi (B.), qoluva, qoluvı, öyüvə, öyüvi (Muğ.) və s. 
Bu xüsusiyyət Təbriz, Quba, Şəki (Kəldək, Güngüd), İmişli, Dər-
bənd, Lənkəran və İraq türkmanlarının şivələrində yönlük və tə-
sirlik hallarla yanaşı, yiyəlik halda da geniş yayılmışdır; məs.: 
babavun, başuva, bacuva, işüvi, əlüvi (Təb.), inegüvün, inegüvə, 
inegüvi, künnegüvün “köynək”, künnegüvə, künnegüvi, künnegi-
vüzün, künnegüvüzə, künnegivüzi (Qb.), başuvun, başuva, başu-
vu (İm.), kitabuvun, kitabuva, kitabuvi (Dər.), nənəvin, nənüvə, 
nənüvi (Lən.), dabbanuvun, ömrüvün, canuvi (İt.). M.Şirəliyevin 
müşahidələrinə görə, Qax şivəsində ikinci şəxs təkdə sonu nq//
nğ ilə bitən sözlər hallanarkən nq//nğ səsbirləşməsi - v ünsürü ilə 
əvəzlənir; məs.: evinğ, evivin, evivə, evivi, evivdə, evivdən (89, 
s.156). Bu xüsusiyyətin Azərbaycan dilində işlənməsini M.Ka-
zımbəy də göstərmişdir: devevün, devevə, devevi (158, s.143).
Güney Azərbaycanlı ədiblərin əsərlərində - v ünsürünə tez-tez 
rast gəlmək mümkündür:- Mən qulamam, gəlməz dilimə yalan, 
Elüvə, ölkövə saldılar talan; Qul Abdulla gəldi Sarı Xocaynan, 
Ağam, apardılar yaruvi sənun (A.Tu- farqanlı);-Bu hicran düş-
künü, illər xəstəsi, Qapuva dərmana gəlsün, gəlməsün (Nəbati, 
s.11);-Bağla bölüvə qeyrəti, namusu, həyanı, Sat qəddarəni, ha-
cəti neylərsən, əmoğlu? (Möcüz, s.85);-Heydərbaba, çəkdin məni 
gətirdin, Yurdumuza, yuvamıza yetirdin, Yusifivi uşaq ikən itirdin 
(Şəhriyar, s.32);- Səni o qədərlik dost tuturam ki, Hər zaman sa-
taşır gözüm gözüvə (Sənənd, s.39)
H.Mirzəzadə tarixi materiallardan çıxış edərək, n>v hadisəsi-
ni Azərbaycan dilinin Güney şivələri üçün səciyyəvi xüsusiyyət 
hesab edir (75, s.39-40). Bu xüsusiyyət XVI əsrdən müasir döv-
rədən Güney Azərbaycanda yazılmış əsərlərin dilində işlənmiş, 

---

162
163
çevrilir; məs.: aton, ato
-u
n, ato
-a
, ato
-u
n, atonda, atonnan (II şəxs 
tək), ato
-u
-z, ato
-u
zun, ato
-u
za, ato
-u
zi, ato
-u
zda, ato
-u
zdan (II şəxs 
cəm), atasi, atasınun, atasına, atasıni, atasında, atasınnan (III 
şəxs) və s. Bu xüsusiyyət Muğan qrupu şivələrində ikinci şəxs 
təkdə yönlük və təsirlik hallarda özünü göstərir; məs.: ato
a
, quzu
a
, 
obo
a
, əlü
ə
, ütü
ə
, ato
ı
, quzu
i
, ütü
i
, obo
ı
.
Meğrinin Aldərə kənd şivəsində ikinci şəxs mənsubiyyət şə-
kilçili isimlər - o
u
(yiyəlik hal), - o: (yönlük hal), - o (təsirlik hal) 
şəkilçilərini qəbul edir; məs.: - Dədo
u 
neçə sinni var?; - Dədo: 
deynədinən bizə gəlsin; - Dədo heyyətdə izvenə qoydular və s.
Dərbənd şivəsində də ikinci şəxsin tək və cəmində yiyəlik və 
təsirlik hallarda şəkilçinin dodaqlanan variantı (-un, - ün, - u, - ü) 
işlənməklə üçüncü şəxsdən fərqlənir; məs.: - Qizüvün partalidi; - 
Dəhrəvüzün sapi sindi; - Sənü qələmüvü uşaq apardı və s.
Bəzi şivələrdə ikinci şəxsdə mənsubiyyət şəkilçisindəki n 
səsi düşür, yiyəlik, yönlük və təsirlik hal şəkilçilərinin saitləri 
birləşərək uzun tələffüz olunur; məs.: qunağu:n, güzü:n, dunu:n 
(Qb.), dərsi:n, əli:n, atası:n, öyi:n (Ş.), yaxo:n, dədö:n, üzü:n,