Azerbacan dialektologiyasi-2019. indd


Dialekt leksikasında omonim və sinonim sözlər



Yüklə 1,67 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə171/202
tarix27.06.2023
ölçüsü1,67 Mb.
#135403
1   ...   167   168   169   170   171   172   173   174   ...   202
Azerbacan DIALEKTOLOGIYASI-2019-352-07.02.2019

Dialekt leksikasında omonim və sinonim sözlər 
Dialekt leksikasında omonimlər mühüm yer tutur. Sözlərin 
ədəbi dildəki və dialektlərdəki mənaları omonimləri əmələ gətirir 
və ya omonimlərin hər iki mənası dialektə məxsus olur.
Dialektlərdə omonimlər eyni və ya müxtəlif nitq hissələrinə 
aid olur. Eyni nitq hissəsinə aid olan omonimlərin sintaktik və-
zifələri də eyni olur; məs.: 
a) isimlə ifadə olunanlar: badax- 1) 
camış balası (Qb., Qus., Dər., Xaç.)-2) mis qab (Zaq.)-3) badalaq 
(Kr., St., Ham., Qaz.); xələt- 1) üst köynəyi (Gr., X.)- 2) yas ye-
rində yığı- lan pul (Tov.); ox- 1) əkin sahələrini bir- birindən ayı-
ran nişan (Qaz.)- 2) kiçik arx (Qaz.)- 3)ləklərin arasındakı torpaq 
yığımı (Göy.); 
b) sifətlə ifadə olunanlar: şındır- 1) köhnə (B., 
Lən., S.) – 2) arıq, yağsız (Cəl.); hırsız- 1) güclü, qüvvətli (G., 
X.)- 2) acız, bacarıqsız (Sab.); alacalı- 1) rəngarəng (Ş.)- 2) ögey 
(Bər.); 
c) zərflə ifadə olunanlar: bitbəbit- 1) olduğu kimi, eynilə 
(Ağ., Şş.) – 2) diqqətlə, səylə (Qaz.); ç) 
feillə ifadə olunanlar: 
ağnatmax- 1) diyirləmək (Meğ.)- 2) sürünü aşağı endirmək (F., 
Cəb., Şş.); avazımax- rəngi solmaq (B., Qaz., Qb., G., St., Şam.)- 
2) taxılın biçilmə vaxtının keçməsi (Çən.) və s.
Müxtəlif nitq hissələri ilə ifadə olunanlar: 
isim+sifət: abdal
1) bilici (İm., G., St., Şah.)- 2) avara, sərsəri ( St., F.,Cəb.)- 3) 
qanacaqsız, mərifətsiz (Şah.); barata- 1) palçıq layı (Nax.)- 2) 
köhnə, nimdaş (Cəb.): başdı- 1) köhnə çəki vahidi (Qəb., Ş.) – 2) 
dolu (Qaz.,Tov.); 3) bilikli, ağıllı, zəkalı (əksər şivə.); 
isim+ zərf: 
baytal- ikiyaşar dişi at (Qb.)- 2) tənha, yalqız (Çəm.); biğir- 1) 
güc qüvvə (B.)- 2) birlikdə, bir yerdə (Cəb., Meğ.) və s. 
sifət+ ədat: bedaha- 1) həyasız (Cəb.)- 2) çox, hədsiz (Şəm.); 

Yüklə 1,67 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   167   168   169   170   171   172   173   174   ...   202




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin