Azerbacan dialektologiyasi-2019. indd


g>c dəyişməsi: cəl, cül. 11) İndiki zamanda  –ır



Yüklə 1,67 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə23/202
tarix27.06.2023
ölçüsü1,67 Mb.
#135403
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   202
Azerbacan DIALEKTOLOGIYASI-2019-352-07.02.2019

g>c dəyişməsi: cəl, cül.
11) İndiki zamanda 
–ır
4
şəkilçisi ilə yanaşı, 
-iy, -ey, -ı, -i, -r 
şəkilçilərinin işlənməsi: aliyəm, aley, gedisən, alı, tanır və s. 
12) Felin şərt şəklinin II şəxs cəmində 
–sã:z, sə:z şəkilçisinin 
işlənməsi: alsã:z, gəlsə:z. 
13) Cümlənin xəbərində güclü şəkildə uzanan tonun-intonasi-
yanın özünü göstərməsi. 
14) Bu ləhcə üçün səciyyəvi olan sözlər: möv//mev «üzüm ağa-
cı», məkə// məkəbuğda «qarğıdalı», zir «nəlbəki» və s.
Qarışıq tipli şimal-qərb şivələri (Şəki, Oğuz, Qax, Zaqatala, 
Balakən) şivələri bir sıra yerli əlamətlərlə yanaşı (şimal xüsusiy-
yətləri, substrat elementlər), Azərbaycan dilinin cənub və qərb 
ləhcələri üçün səciyyəvi olan xüsusiyyətlərə də malikdir. Bu şi-
vələri aralıq şivələrdən fərqləndirən cəhət onların ərazi baxımın-
dan cənub ləhcəsi ilə birbaşa əlaqədə olmaması və Qafqaz dil 
mühitində yerləşməsidir. Şimal-qərb şivələrinin fonetik və qram-
matik xüsusiyyətləri: 
1) Saitlərin burun variantlarının işlənməsi: sözuã, gözuã, dədā.
2) Saitlərin qalınlaşması: ə
>a, ü>u, ö>ogal, uçun, oz, oқuz.
3) Sözün ilk hecasında ə
>e dəyişməsi: bey, et, tezə, eyləş.
4) Sözün ilk hecasında 
e>ə dəyişməsi: vər, əlçi, vərgi.
5) o>a dəyişməsi: av, savux, tavux.
6) İncə saitlərin ahənginin pozulması: gəlmax, qidax. 
7) k>қ dəyişməsi: қar, қomur, inaқ. 
8) g>q dəyişməsi: qun, qoq, qor. 
9) Alınma sözlərdə 
f>p dəyişməsi: pəhlə, pənər, pundux.
10) Sözün ortasında və təkhecalı sözlərin sonunda 
b>v dəyiş-
məsi: çovan, arava, qav, civ. 
11) Söz əvvəlində 

Yüklə 1,67 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   202




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin