Azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti unec X. H. Kazımlı, Q. S. Bayramov, B. C. Sadıqov

son 
əmək məhsulundan alınan son 
m
ədaxil 
adlanır və MRP
L
il
ə işarə edilir. Biz bilirik ki, firma MRP
L
çox olduqda 
çox işçi tutmalıdır. 
MRP
L
-
İ ölçmək üçün əlavə buraxılmış məhsulun həcmini MP
L
, 
əlavə 
413 

---

m
ədaxilə MR vurmaq lazımdır. Yəni,
MRP
L 
=
 
MP
L
 x MR
(21.1) 
Hazır məhsul bazarının rəqabətli olub-olmamasından asılı olmayaraq, bu 
düstur ist
ənilən rəqabətli amil bazarı üçün doğrudur. Lakin, MRPL-in 
xarakteristikasını yaxşı tədqiq etmək üçün əmtəə bazarının da təkmil rəqabətli 
olduğunu qəbul etmək lazımdır. 
R
əqabətli əmtəə bazarında firma öz məhsullarını P bazar qiymətinə 
satacaqdır. 
Əlavə məhsulun satışından əldə olunan son mədaxil də P olacaqdır. Bu halda 
son 
əmək məhsulundan əldə olunan son mədaxil məhsulun qiymətilə son əmək 
m
əhsulunun hasilinə bərabər olacaqdır: 
MRP
L
 = MP
L
 x P,
(21.2) 
 
 
 
 
 
 
Qrafik 21.1. Son m
əhsuldan əldə olunan son mədaxil 
 
Qrafik 21.1.-d
ə yuxarıdakı əyri firma üçün (rəqabətli əmtəə bazarında fəaliyyət 
göst
ərən) MRP
L 
- I ifad
ə edir. Tətbiq olunan əməyin kəmiyyəti artdıqca əməyin 
son m
əhsulu azalır. Çünki istehsal resursunun (əməyin) veriminin azalması baş 
verir. Bel
əliklə də, son əmək məhsulundan alman son mədaxilin əyrisi mənfi meylə 
malikdir, halbuki qiym
ət dəyişməz qalır. 
Qrafikd
ə aşağıdakı əyri əmtəə bazarında inhisar mövqeyinə malik olan firma 
üçün MRP
L 
- I ifad
ə edir. İnhisar mövqeyinə malik olan firma daha çox məhsul 
satmaq üçün m
əhsulun qiymətini aşağı salmalıdır. Bunun nəticəsində, ümumi 
m
ədaxil qiymətdən kiçik olur (MR < P). 
T
əkmil rəqabət və inhisar şəraitlərindəki MRPL-ləri müqayisə edək. İnhisar 
şəritində olan MRPL-in əyriliyi təkmil rəqabətdəkindən çoxdur. Bunun 
n
əticəsində, inhisar mövqeyinə malik firmalar, bu mövqeyə malik olmayan 
firmalara nisb
ətən az işçi tutacaqlar. 
Son m
əhsuldan alman son mədaxil nəzəriyyəsi firmanın məşğulluq 
haqqındakı qərarını təhlil etməyə imkan verir. Son məhsuldan alman son mədaxil 
onu göst
ərir ki, firma əlavə əmək vahidi almaq üçün nə qədər ödəməyə hazırdır. 
Əgər, MRP
L 
əmək haqqı dərəcəsindən çoxdursa, firma əlavə iş qüvvəsi tutmağa 
hazırdır. Əgər, MRP
L 
əmək haqqı dərəcəsindən çoxdursa, firma öz işçilərinin bir 
İnhisarçı 
əmtəə 
bazarı 
Əmək 
haqqının 
d
ərəcəi 
R
əqabətli əmtəə