Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti Fakultə: Kafedra: İxtisas

REFERAT

Məsaməlik əmsalı faizlə və ya süxurun vahid həcminin hissələri ilə ölçülür. Müxtəlif tip kollektorlarda məsaməlik bir neçə vahiddən 30-35% - ə qədər dəyişir. Məsamə tipli süxurların kollektorluq xassələrinə məsaməliyin forması xüsusən də məsamələrin ölçüsü təsir göstərir. Məsamələr yüksək kapilyar, kapilyar və sub kapilyar və çox incə mikroməsamələrə bölünür.

- Yüksək kapilyar məsamələrin diametri 0,508mm-dən çox olduğundan belə məsamələrdə maye aktiv vəziyyətdə olur və sərbəst yerdəyişmə edə bilir.

- Kapilyar məsaməlik diametri 0,508-0,0002 mm intervalında dəyişir. Bu halda da kapilyarlarda maye və qazın hərəkəti mümkün olur.

- Subkapilyar məsamələrin diametri 0,0002mm-dən kiçik olur. Molekulyar qüvvənin təsiri o dərəcədə böyük olur ki, belə məsamələrdə təzyiq düşgüsündə mayenin hərəkəti mümkün olmur.

- Çox incə mikroməsamələr 0,000002 mm olar. Onlar bəzi təbii seolitlərdə qeydə alınıb.

Karbonat kollektorların məsaməlik əmsalı böyük intervalda (3%-dən 50%-dək) dəyişilir.

Çatlılıq-kollektorlardakı boşluqların bir növüdür. Çatlılığın əsas vacib səciyyəsi onun açıqlığıdır. Əksər tədqiqatçıların fikrincə laylarda çatlılığın açıqlığının ən ehtimal olunan qiyməti 50-100 mkm-dən çox olmur.

Kollektorun digər əsas xassəsi keçiricilik hesab edilir.

Təzyiq düşgüsündə süxurların maye, qaz və onların qarışığını keçirmə qabiliyyətinə süxurların keçiriciliyi deyilir.

Keçiricilik fiziki (mütləq), fazalı (effektiv) və nisbi olur.

Fiziki keçiricilik süxurların eynicinsli maye və ya qazı keçirmə xassəsinə deyilir.

Süxurların keçiriciliyinin yüksəlməsi əksər hallarda məsaməliyin artması ilə əlaqədar olur.