Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti Tarix və Coğrafiya Fakültəsi Orta Əsrlər Tarixi

Almaniya X-XI əsrlərdə


Almaniyada feodallaşma prosesinin xüsusiyyətləri

24. 
    əsrin əvvəli üçün Almaniyada feodallaşma prosesində nəzərəçarpan müvəffəqiyyətlər qazanıldı. Bu zaman iri torpaq mülkiyyətçiləri - feodallar, asılı və təhkimli feodal kəndliləri
    

əsas ictimai siniflərə çevrildilər. Feodal mülkü hər yerdə yayıldı. Bununla bərabər Almaniyada feodallaşma prosesi Fransaya nisbətən ləng gedirdi. Belə ki, burada ibtidai icma quruluşu Roma ictimai-iqtisadi qaydalarının əhəmiyyətli bir təsiri olmadan dağılırdı. Feodal münasibətlərinə cəlb olunmamış azad icma üzvləri ümumi bir təbəqə kimi qalmaqda idi. Kənd icmasında orta və iri allod sahibləri başqalarından seçilirdilər. Onlar xeyli torpaq sahələrinə malik idilər. Həmin torpaqlar qismən asılı adamların köməyi ilə becərilirdi. Lakin bu allod sahibləri tam mənada feodal mülkiyyətçilərinə çevrilməmişdilər; asılı kəndli əməyinin istismarı hələ onların təsərrüfatının əsasını təşkil etmirdi.

Almaniyada feodallaşma prosesinin başa çatmamış olması onun siyasi təşkilatında da öz əksini tapırdı: iri sahibkarlar, xüsusilə kilsə maqnatları, hələlik qeyri-iqtisadi məcburiyyət aparatına malik deyildilər. Qraf vəzifəsi və bütün yerli idarəçilik sistemi hələ feodallaşmamışdı; bir çox vilayətdə əsasən əski tayfa məhkəmə təşkilatı və hərbi təşkilat qalmaqda idi. Feodal iyerarxiyası da hələ qəti olaraq yaranmamışdı. Almaniyada erkən orta feodal dövlətinin nisbətən ləng formalaşması X əsrin əvvəli üçün ölkə ərazisində Saksoniya və Turinkiya (Şimali Almaniyada Reynlə Elba və onun qolu Zaale arasında), Frakoniya (Orta Reyn boyunca və Mayn boyunca), Şvabiya (Dunay və Reynin yuxarı boyunca və onun boyu Nekkar boyunca) və Bavariya (Orta Dunay boyunca) kimi tayfa hersoqluqlarının qalmasında da özünü göstərdi. İri feodal torpaq mülkiyyətçilərinə çevrilməkdə olan hersoqlar hakimiyyətlərini

möhkəmləndirmək üçün özlərinin tayfa olmaqlarından istifadə edirdilər. Bu tayfa parçalanmasına gətirib çıxarır, Almaniyanın tarixi inkişafını ləngidirdi.