1
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
Fəlsəfə Ġnstitutu
“Müasir fəlsəfə problemləri” Ģöbəsi
Национальная Академия Наук Азербайджана
Институт философии
Отдел: «Современные проблемы философии»
National Academy of Sciences of Azerbaijan
Institute of Philosophy
Department: «Modern Problems of Philosophy»
MĠLLĠ FƏLSƏFƏ
НАЦИОНАЛЬНАЯ ФИЛОСОФИЯ
THE NATIONAL PHILOSOPHY
BAKI - БАКУ – BAKU - 2019
2
Məqalələr toplusu AMEA Fəlsəfə İnstitutunnun Müasir fəlsəfə problemləri
şöbəsinin -- ------ 2019 - ci il tarixli iclasında müzakirə edilmiş ( - saylı
protokol), AMEA Fəlsəfə İnstitutu Elmi şurasının -- ------ 2019 - ci il tarixli
qərarı ilə (- saylı protokol) çapa məsləhət görülmüşdür.
Elmi redaktorlar:
Fəlsəfə elmləri doktoru, professor Əli Abasov
Fəlsəfə elmləri doktoru, professor, Rusiya Pyotr Akademiyasının müxbir
üzvü Əbülhəsən Abbasov
Fəlsəfə elmləri doktoru, professor Nigina Şermuhammədova
NəĢr üzrə menecer: Mətləb Mahmudov, fəlsəfə doktoru, dosent
Redaksiya heyəti:
Abasov Əli – fəlsəfə elmləri doktoru, professor
Abbasov Əbülhəsən – fəlsəfə elmləri doktoru, professor
Şirinov Aydın – professor
Rauf Məmmədov – fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru
Məsul katib: Mahrux Abbas -
fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru
Milli fəlsəfəsə. Bakı, ―Elm ‖ nəşriyyatı - 2019, 996 səh.
ĠSBN....
―Elm‖ nəşriyyatı, 2019
3
Collection of articles discussed at the meeting of the department "Modern
problems of philosophy" _____ 2019 - year (protocol number ____) of the
Philosophy Institute of the National Academy of Sciences of Azerbaijan
and the decision of the Academic Council of the institute recommended for
publication (June 27, 2019, protocol number) .
Scientific editors:
Doctor of sciences of Philosophy, Professor Ali Abasov
Doctor of sciences of Philosophy, Professor, Corresponding Member of
Petrovsky Academy of Russia Abulgasan Abbasov
Doctor of sciences of Philosophy, Professor Nigina Shermuhammedova
Publisher Manager: Matlab Makhmudov, Ph.D. in Philosophy, Associate
Professor
Editorial team:
Ali Abasov - Doctor of sciences of Philosophy, Professor
Abulgasan Abbasov - Doctor of sciences of Philosophy, Professor
Shirinov Aydin - Doctor of Philosophy, Professor
Rauf Mammadov - Ph.D. in Philosophy
Responsible secretary: Mahruh Abbas - Ph.D. in Philosophy
National philosophy. Baku, ed. Elm - 2019, 996 p.
İSBN ....
4
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
Fəlsəfə Ġnstitutu
«Müasir Fəlsəfə Problemləri» Ģöbəsi
Национальная Академия Наук Азербайджана
Институт философии
Отдел: «Современные проблемы философии»
National Academy of Sciences of Azerbaijan Institute of Philosophy
Department: «Modern Problems of Philosophy»
MĠLLĠ FƏLSƏFƏ
НАЦИОНАЛЬНАЯ ФИЛОСОФИЯ
THE NATIONAL PHILOSOPHY
BAKI - БАКУ – BAKU - 2019
5
CONTENTS
Instead of introducing:
Abulhasan Abbasov……………………………………...................
12
Ali Abasov……………………………………………………………
22
I
Tadeush Adoulo. Features of the development and study of national
philosophy of Belarus
………………………………………………
33
Petr Kralyuk, Vitaliy Shepansky. The philosophical traditions in
Ukraine……………………………………………………………….
55
Safar Koldybayev. National philosophy of Kazakhstan: the concept and
problems of periodization………………………………………..
73
Anuar Galiyev.The model of the world of the Kazakh people……….
89
Nigina Shermuhamedova. History and modernity of the national
philosophy of Uzbekistan…………………………………………..
107
Muhsin Yilmaz. Philosophy and Turkey…………………………
121
Süleyman Dönmez. Philosophy in Turkey and what Turkish philosophy
may be……………………………………………………………..
127
Mikheil Makharadze. National Philosophy in Georgia (IV-XX
centuries)………………………………………………………….
134
Mustafa Bilalov. About a Status of the Dagestan National Philosophy.
148
Aydar Yuzeyev. The Tatar philosophy…………………………….
164
Valery Khaziyev. Cosmos and Chaos in the Bashkir mythology…….
184
Maka Lashkhia. Reception of Plato and Neoplatonism into the
Georgian Intellectual Area……………………………………………
212
Giorgi Kheoshvili. Merab Mamardashvili on Russian philosophical
school……………………………………………………………
223
Dzu Junming. The brief analysis of the origin of the rise of modern
national philosophy in post-Soviet republics………………………
233
Philip Ogo Ujomu. The role of philosophy in the General Studies
Programme for Nigerian University students: key value and
relevance……………………………………………………………
252
Mykhaylo Yakubovych, Vitalii Shchepanskyi. Arab philosophical
tradition: key milestones and ideas……………………………………..
271
II
Tursun Gabitov. Kazakh culture in the context of traditional
civilizations of Eurasia…………………………………………………
285
6
Kurban Shadmanov. Comparativistics of philosophy of the East and
the West in the Middle Ages…………………………………………...
302
Gaziz Telebayev. Turkic philosophy: basic concepts in historical
retrospect……………………………………………………………….
325
Arzu Hajiyevа. La ilahe illallah.
Philosophical understanding of the
idea of Tawhid in Narimanov heritage………………………………
344
Niyazi Mekhti. Azerbaijani processes of marking. What "appears" from
them………………………………………………………………
365
Khaliaddin Khalili. Azerbaijan as the birthplace of the philosophy of
fire, Sh. J. Afghani and M.E. Rasulzade…………………………………
376
Rahid Ulusel. A glance at Islamic philosophy from Azerbaijan: at the
crossroad of history and modernity…………………………………
435
Faik Alekperli. Key problems of modern Azerbaijani Turkic
philosophy.
445
Baydarov Erkin. Ibrahim Muminov as the founder of the modern
philosophical school of Uzbekistan………………………………..
466
Irada Zargan. Philosophical views on Caucasian Muridism
movement………………………………………………………….
482
III
Horst J. Helle. Toward a Comparative Analysis of Chinese and German
philosophy……………………………………………………..
496
Anatoly Levko. National philosophy as a factor of social development:
ideological and mental components………………………………….
543
Aydin Balayev. Different interpretations of the origin and nature of the
nation……………………………………………………………………
561
Ali Abasov. National philosophy: problem statement, methodology,
history and current state, prospects……………………………………..
576
Abulgasan Abbasov. Mission of philosophy in the renewing world…
618
Konul Buniyatzade. " Plate tectonics" of national philosophy………
630
Fizuli Gurbanov. How national philocophy is possible?.................
644
Alikram Tagiyev. National philosophy, enlightenment and national
identification…………………………………………………………..
660
Рафаил Ахмедли. The role of socio-political factors in the formation
of the national consciousness in the XIX century Azerbaijan………….
672
Tair Bayramov. Changes in value-based orientation of Azerbaijani
national culture in the 19
th
-21
st
cc. within the optics of P.Sorokin's
typological model………………………………………………
680
Zhang Ping. Uncertainty of existence in current society: a new
discussion on risk and security………………………………………….
684
7
Yadviga Yaskevich. Synergistic post-nonclassical methodology of
geopolitical scenarios and risks in modern national philosophy…….
695
Oleq Barsaynsky, Ariz Gezalov. Cognitiv technologies and national
philosophy……………………………………………………………..
712
IV
Matlab Mahmudov. Problems of the formation of the Azerbaijani
national philosophy in the modern……………………………………….
714
Hajar Abdullah. The development of national philosophical thought.
726
Gudsiya Aliyeva. Development of national philosophy………
739
Mahrukh Abbas. Representation of a woman in Azerbaijan
philosophy……………………………………………………………….
746
Nazaket Salmanov. In national philosophy…………………………..
765
Zeynaddin Shabanov. Philosophical understanding of the world…….
772
Radif Mustafayev. A look at the discursive foundations of
multiculturalism in the modern era of liberalism……………..
792
Huseyn
Ibragimov.
The
concept
of
dialogue
requires
an
interdisciplinary approach to the history of multiculturalism…………
811
Elmira Tahmazova. The problem of values in the Azerbaijani national
philosophy………………………………………………………..
815
Farida Bagirova. The evolution of the concepts of "ethnos" and
"nation" in the history of European philosophy……………………….
821
Khalida Nazarov. Mythology and religion in philosophy………
826
Asya Akhmedova. The role of the gymnasium "St. Nina "in the
education of women in Azerbaijan…………………………………
832
V
Rauf Mamedov. Socio-historical factors causing national identity and
national philosophy in Europe………………………………………
841
Ahmed Gashamoglu. Science of ―Akhangyolu‖ ("A Way of Harmony")
and its value for modern scientific thinking………………
893
Валентина Мирзаева. Востребованность философии в XXI веке
899
Gasanli Azer. "Tanmayadarlig" as a forthcoming post-capitalist
formation………………………………………………………...
910
Mir-Faraj Abasov. Digitalism as the philosophy and practice of the
future political and economic system………………………………….
928
Summary ............................................................................
941
Information by the authors……………………………………………
989
8
Mündəricat
Ön söz – Əbülhəsən Abbasov……………………………….
Вместо введения – Али Абасов……………………………
12
I
22
Тадеуш Адуло. Особенности развития и изучения национальной
философии Беларуси…………………
33
Петр Кралюк, Виталий Щепанський. Философские традиции на
украинских землях…….
55
Сафар Колдыбаев. Национальная философия Казахстана: понятие
и проблемы периодизации развития…..
73
Ануар Галиев. Модель мира казахского народа…………………….
89
Нигина Шермухамедова. История и современность
национальной философии Узбекистана……
107
Muhsin Yılmaz. Felsefe ve Türkiye…………………….
121
Süleyman Dönmez. Türkiye‘de Felsefe ve Bir Türk Felsefesinin
İmkânı……….
127
Mikheil Makharadze. National Philosophy in Georgia (IV-XX
centuries)………………
134
Мустафа Билалов. О статусе дагестанской национальной
философии……………
148
Айдар Юзеев. Татарская философия………………
164
Валерий Хазиев. Космос и хаос в Башкирской мифологии….
184
Maka Lashkhia. Reception of Plato and Neoplatonism into the
Georgian Intellectual Area………………..
212
Гиорги Хеошвили. Мераб Мамардашвили о Русской философской
школе………..
223
Цзу Чуньмин. Краткий анализ истоков расцвета современной
национальной философии постсоветских республик……..
233
Philip Ogo Ujomu. The role of philosophy in the general studies
programme for Nigerian university students: key value and
relevance……..
252
Михаил Якубович, Виталий Щепанский. Арабская философская
традиция: ключевые вехи и идеи…..
271
II
Турсун Габитов. Казахская культура в контексте традиционных
цивилизаций Евразии........
285
Курбан Шадманов. Компаративистика философии Восточного и
Западного Средневековья….
302
ГазизТелебаев. Тюркская философия: основные понятия в
9
исторической ретроспективе…………….
325
Arzu Haciyeva. La ilahə illallah.Nərimanov irsində tövhid ideyasinin
fəlsəfi dərki……….
344
Niyazi Mehdi. Azərbaycan bilinmələrindən sezilən nəsələr..................
365
Xəliyəddin Xəlilli. Od fəlsəfəsinin ilkin vətəni Azərbaycan, Ş.C.Əfqani
və M.Ə.Rəsulzadə.......
376
Rahid Ulusel. İslam fəlsəfəsinə Azərbaycandan baxış: tarix və
müasirlik kəsişməsində………..
435
Faiq Ələkbərli. Çağdaş Azərbaycan türk fəlsəfəsinin başlıca
problemləri….
445
Еркин Байдаров. Иброхим Муминов как основатель современной
философской школы Узбекистана…..
466
Ġradə Zərqan. Qafqaz müridizmi hərakatına fəlsəfi baxış…..
482
III
Horst J. Helle. Toward a Comparative Analysis of Chinese and German
philosophy………..
496
Анатолий Левко. Национальная философия как фактор
общественного развития: мировоззренческие и ментальные
составляющие……
543
Айдын Балаев. Различные трактовки происхождения и сущности
нации……………..
561
Али Абасов. Национальная философия: постановка проблемы,
методология, история и наличное состояние, перспективы…….
576
Əbülhəsən Abbasov. Yeniləşən dünyada fəlsəfənin missiyası…..
618
Könül Bünyadzadə. Milli fəlsəfənin ―piltələrinin tektonikası‖…..
630
Füzuli Qurbanov. Milli fəlsəfə necə mümkündür?...........................
644
Əlikram Tağıyev. Milli fəlsəfə, maarifçilik və milli kimlik problemi….. 660
Rafail Əhmədli. XIX əsr Azərbaycanda milli şüurun formalaşmasında
sosial-siyasi amillərin rolu......
672
Таир Байрамов. Изменения ценностной ориентации национальной
культуры Азербайджана XIX-XXI вв. в оптике типологической
модели П.Сорокина……………
680
Zhang Ping. Uncertainty of existence in current society: A New
Discussion on Risk and Security…….
684
Ядвига Яскевич. Постнеклассическая синергетическая методология
геополитических сценариев и рисков в современной национальной
философии……..
695
10
Олег Баксанский, Ариз Гезалов. Когнитивные технологии и
национальная философия………
712
IV
Mətləb Maxmudov. Müasir dövrdə Azərbaycan milli fəlsəfəsinin
formalaşması məsələləri.....................
714
Həcər Abdallı. Milli fəlsəfi fikrin inkişafı.............
726
Qudsiyə Əliyeva. Milli fəlsəfənin formalaşması və inkişaf
xüsusiyyətləri………………….
739
Mahrux
Abbas.
Azərbaycan
fəlsəfəsində
qadının
reprezentasiyası……..
746
Nəzakət Salmanova. Milli fəlsəfədə ailə dəyərlərinin rolu...................
765
Zeynəddin ġabanov. Azərbaycan filosoflarının dünyanın elmi
mənzərəsinin fəlsəfi dərkinə münasibəti.......
772
Radif
Mustafayev.
Müasir
dövr
liberalizm
şəraitində
multikulturalizmin diskursiv əsaslarına baxış...
792
Dostları ilə paylaş: |