AZƏrbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu qarabağ: folklor da bir tariXDİr V kitab

DƏDƏNİN EHSANI OLSUN

Cavad Ruxsar danışırdı. Deyir ki, toydan çıxmışam. Yağış başdıyıf, saz isdanıf, özüm isdanmışam, ölürəm da. Çatdırmışam özümü evə. Qapını döyürəm, qışqırıram arvada ki, ağız, dur qapını aç, ağız, dur qapını aç. Saz isdanıf, elə bil öyüm yıxılıf. Gejə saat üşdü, dörtdü, yol gəlmişəm. Arvat deyir ki, Məhəmmət, sənsən? Deyirəm ki, ay tünbətünün qızı, gejə saat üşdə mən olmuyanda kim olajax? Dur qapını aç. Deyir ki, içəridəsən, çöldəsən? – “Aaz, içəridə olsam, nə deyirəm? Dur qapını aç”. Deyir, duruf qapının cəfdəsin çıxartdı, getdi girdi yerinə. Dedi ki, yarpax dolması bişirmişdim. Yemişəm, ciyərim yanır. Sən dədənin goru, dolçanı doldur, maa bir dolça su ver. Deyir, götdüm mis dolçanı, getdim itin yal qazanınnan doldurdum, gətdim verdim arvada. Çəkdi, deyir, başına, dedi:

– Oxxay, Məhəmmət, dədənin ehsanı olsun, ölürdüm.

29. 
    QASAN KURİT, QUSAN KURİT
    

Kalba Şükür yüzbaşı oluf. Özü sonsuz oluf, otuz ilə qədər kəntdə yüzbaşılığ eliyif. Yüzbaşı olanda bunnan matiryal yazıllar ki, bu tərəfgirrik eliyir. Tərəfgirrik də budu ki, bunun dayı tərəfi bir qədər əməkdən qaçan adamlardı. Bu gün də onnar işdəməyə meyilli döyüllər. Dayıları bir qədər kasıbmış, ona görə oları vergidən azad eliyif. Şuşadan bir urus gəlir, alır bu camaatı yanına gedif bu faktı dəqiqləşdirməlidi. Kalba Şükür də dayısı uşaxlarına sifariş eliyir ki (birinin adı Həsəndi, birinin adı Hüsəndi, birinini adı Gülnisədi), səhər gəlif baxajaxlar, evə-zada əl vurmuyun, necə var qoyun heylə qalsın. Bu dayılarım da yığışır olannarını sandıxdan çıxardıf geyinillər, olmuyannarını ondan-bundan tapıllar. Xan-bəy kimi bəzənif, bardaş quruf oturullar başda ki, evə qonax gələjək. Sınavar da pıkqıldıyır. Urus gəlir faktı dəqiqləşdirməyə. Görür elə yazıldığı kimi də var. Yerə gəvə salınıf, varlı evinnən də qəşəng təchizatı var. Qayıdıf bu yüzbaşıya deyir ki, düz deyillər də, sən buları nahax yerə vergidən azad eləmisən. Bu geyim-kejimnən buların vergi verməyə güjdəri çatar. Bu, çox pərt olur. Urus özü dəqiqləşdirmək isdiyir. Deyir, Qasan. Qasan deyir, ya. Deyir, Qusan. Qusan deyir, ya. İkisinin də ağzında bahalı demi varmış, demini çəkə-çəkə deyirlər “ya”. Deminin qiymətinə də elə o ilin vergisin vermək olarmış. Qayıdır deyir, Gülnisə. Gülnisə deyəndə çadırasını belə eliyir, bunun da əlində demi varmış. Demini görəndə urus hirsdənir. Deyir, Qasan kurit, Qusan kurit, çort poberi, Qulnisa toje kurit. A kto budet platit? Tütünə vetdikləri pula hökumət vergisi versinlər. Yüzbaşı babama deyir ki, tütünü həyətdərinə əkiflər ey, pulnan almıyıflar. Deyir, tütün əkdiyi yerə buğda əksin, hökumət vergisi versin. Bu səbəbə Kalba Şükürü yüzbaşılıxdan kənarlaşdırıllar.

30. 
    XALÇA BURADA NEÇƏYƏ GEDİR?
    

Əllav kişi Bayram bəyin mehtəri oluf. Şuşada bəylər məclis keçirən vaxdı Əllav kişi də bunnan getmişdi. Gedif görür bəylər oturuf, Bayram bəyə yer yoxdu. Bəyin birinə deyif ki, bura gəl. Bəy deyif:

– Nədi?

Deyif:

– Burda deməli söz deyil, çıxax çöldə söhbət eliyək.

Bəy duran kimi Bayram bəy oturuf bunun yerində. Bər deyif ki, ə nədi, noluf? Deyir ki, bizim arvadın bir yaxşı xalçası var, satıram. Burda neçəyə gedər? Bəy məclisə qayıdanda baxıf görür yerində oturuflar. Deyir:

– Allah sənin evii yıxsın, elə bundan ötrüydü?

31. 
    BİC PAŞA
    

Aşağı kəntdə Paşa kişi olub, ona Bij Paşa deyirdilər. Boylu-buxunnu adam idi. Savalan bəy hara gedirdisə, bunu özüynən aparırdı. Bu özünü dağda seyid kimi qələmə vermişdi. Dağa gedəndə görürdün deyirdilər ki, seyid gəlir. Dağ camaatı gəlib onun külündən aparıllarmış ki, seyidin külünnən aparax, min bir dərdə şəfadı.

32. 
    LOTU ƏMİRQULU
    

I mətn

Bir gün bəyin biri gəlir, deyir, Əmirqulu. Deyir, bəli. Deyir, Əmirqulu, beyjə mənim qonağımsan. Deyir, baş üsdə. Toy savrılanda bunu götürür gedir. Arvada deyir ki, bu kopoğlu adam bəziyəndi. Elə elə burda qüsur tapbasın, yoxsa tezdən toyda bunu danışajax. Deyir, yaxşı. Arvad axşam buna üç-dörd cür yemək hazırrıyır, üst-üstə iki döşək saldırır, üş yastıq üsd-üsdə qoyur, qanouz yorğan gətirtdirir. Da bir dənə qüsur qalmır. Əmirqulu fikirrəşir ki, ə, mən tay buna nə deyəjəm? Bir dənə qüsur qoymadı. Axşam, deyir, yatdılar. Bunnan qabax südü sərillərmiş də. Aradan pərdə kimi çəkillərmiş, arxasında südü sərillərmiş qaymağın yığmaxdan ötəri. Axşamnan bir pişik gəlir darışır südə. Əmirqulu başdan yatıf, qonaxdı. Aylə də bu tərəfdə. Arvad hərdən deyir “hıb”. Deyə bilmir, a pişik, cəhənnəm ol. Hərdən deyir “hıb”. Əmirqulu yığır uje. Pişik hara çəkilir? Arvadın yanında aftafa varıymış. Götürüf bunu atır, gedif Əmirqulunun başına dəyir. Deyir, ay bəy, evin yıxılsın, öldüm, gəl. Birtəri işıx salırlar, görüllər Əmirqlunu qan götürüf gedir. Yorğannan-zadnan bunun başını-gözünü sarıyıllar. Bunu zırıltı götürür. Tezdən açılanda görür bəy arvadına deyir ki, bu bizi onsuz da bəzijək. Buna sadə yemək bişir, cəhənnəm olsun.

Arvad isdiyir keçini sağa, gətirə buna süddü aş bişirə. Arvadın indi bir gözü içəridə, bir gözü keçidədi. Ayıb olmasın, tutuf erkək keçini bərk-bərk sıxır, keçinin mələrtisi aləmi götürüf. Deyir, ay bajı, ay bajı, erkək keçini də sağarlar? Arvad durdu qaşdı. Durdum, deyir, yekə dəsmal bağladım, getdim toya. Toyda buna deyillər, ə, Əmirqulu, Allah evi yıxsın, bu nədi belə? Deyir, ə, sən öl, bəyin arvadı vuruf.
II mətn

Deyir, toyu çalmışıx. Toydan çıxanda, bunun da əynində bir çuxa vardı, irannıdan almışdı, biri deyir:

– Əmirqulu, çuxaa nə verim?

Deyir:

– Zırt.

Deyir:

– Allah səni kəssin, bu nədi ə?

Deyir:

– Verdiyin pulu xırdasıdı da, qaytarıram özə.
III mətn

Ətraf kəndlərin birində bir bəy deyif, Əmirqulu, elə bir oyun çıxartginən, o indiyəcən olmamış oyun olsun, sənə bir belə pul verəjəm. İndi Əmirqulu kəndi gəzir. Üzdən irağ, arıx qancıx tapır. Çıxardır arvadın birinə pul verir ki, buna okqədər qındı içirt ki, qarnı şişsin. İtə okqədər qındı içirdir ki. Arıx qancıx ola, turş da qındı. Bunnan qabax da toy çadırını qarğıdan, qamışdan qayırırmışdar. Hər stolbaya bir çırax keçirirdilər, hər çırağın yanına da bir adam qoyurdular. Əmirqulu çırağı gözdüyənnərə deyir, mən işarə eliyəndə çırağı söndürərsiz. İşarə eliyir, çırağı söndürüllər. Bu, itə od vurur, buraxır məclisə. Qındı işmiş it, it bu toydakıları pis günə qoyur, isdahatdarın kəsir. Əmirqulu qaçır. O deyir, kopoğlu nejə oldu, bu deyir, kopoğlu nejə oldu? Gedir girir ot tayasının altına. Bəyin qorxusunnan iki gün, üç gün qalır ot tayasının altında. Bir gün bunnar yığışıf tayanın böyründə söhbət eliyillər. Deyillər, ə, kopoğlu gənə bizi güldürürdü. Bunu da qavdıx, getdi. Tez tayanın altınnan deyir, bəy, burdayam, qaşmamışam.

ATALAR SÖZÜ VƏ MƏSƏLLƏR

1. 
   Ağlamax bilmiyən ölüsün mındar eliyər.
   

2. 
   Arpa dəyiləm at qabağına töküləm, kəpəy dəyiləm it qabağına töküləm.
   

3. 
   Arvad dəhnəni suya verib.
   

4. 
   Ayran verif dərdinnən öləndi.
   

5. 
   Bir dərədə iki axsax ceyran olmaz.
   

6. 
   Bir gejənin oğrusu yüz qazıca bilməsə, onun elədiyi oğurruğa bir quş. Üsdü açılajax.
   

7. 
   Cad cadalax,
   

Vır badalax,

Onu bişirən,

Şapban dodax.

8. 
   Çəkməhlini çəh bəri, çarıxlıdan ay toba.
   

9. 
   Canavarla gəzən dananı qurd yeyər.
   

10. 
    Deyillər ki, Saybalıya²⁶ getdin, çörəh götür, yanı çörəh vermillər. Saybalıdan çıxdın, əyax götür ki, evə tez çatasan.
    

11. 
    Deyillər, peyğəmbər gəlir. Deyir, onun da ağzı var, yeməyə gəlir.
    

12. 
    Deyillər kin, kəbirri bir-birinin üzünə şəhat keçməz. Əsrlər boyu bu camaatda kimsə kiminsə üzünə şəhat durmaz. Bağışdıyırsa, bir tək oğlunun qanın kişi kimi bağışdıyar.
    

13. 
    Dəlilik də bir naxışdır.
    

14. 
    Dərisi beş şahıya dəymir, amma on şahıynan əlləşir.
    

15. 
    Dirinin yiyəsi olmur, ölünün yiyəsi çox olar.
    

16. 
    Dolan bulud boşalajax.
    

17. 
    Dost çox olar, düşərgə yeri bir olar.
    

18. 
    “Düt” deyənin dütdüçüsü dəyilsən ha.
    

19. 
    Etmə xəta, çəkmə cəfa.
    

20. 
    Eşşək otun təmizinnən yeyər, suyun da durusunnan içər.
    

21. 
    Əzgilnən qarağat, meylıı meylimə qat.
    

22. 
    Əziz ölər, boğaz ölməz.
    

23. 
    Əzizinnən varıydı, pirinnən də qarışdı.
    

24. 
    Gəzəninki ya baldırına, ya boğazına.
    

25. 
    Hürüşün bilmiyən köpək örüşünə qurd gətirər. Yəni danışığını bilmiyən adam dilinnən dusdağa düşər.
    

26. 
    Xan gəlir, xannıx gətirir.
    

27. 
    İnsan qulaxdan kökələr. Yəni qulağı yaxşı söz eşidəndə könlü açılar.
    
28. 
    İtin axmaqlığınnan tülkü gəlif hinimizdə bala çıxardır. Yəni, kənardan gələn burda varranıf, özünə yer qazanıf, biz burda qazanmamışıx.
    

29. 
    Kasıbın sözü, ilğının közü,
    

Varlının sözü, söksöyül közü.

30. 
    Duzsuz çörəyin olmaz dadı, süfrəsiz kişinin olmaz adı.
    

31. 
    Qaz yiyəsi qazdan ayıxdı.
    

32. 
    Qız anası yoldan getdi, tox getdi.
    

Oğul anası evdən getdi, aj getdi.

Yanı qız anası yedi getdi, oğul anasına yeməh verən olmadı.

33. 
    Qoca bibim vardı. O deyirdi ki, arvad köpək qızının qarbını²⁷ kişi kopoğlunun qucağında olar. Yəni, arvada arxeyin oluf onu tək bir yerə buraxmax olmaz.
    

34. 
    Qonağın ağzına baxıb atına yem (arpa) verəllər.
    

35. 
    Qoş quzu küzdə məhlimdi (məlumdu).
    

36. 
    Qurd təpdi, vay birinin gününə.
    

37. 
    Lalın dilin anası bilər.
    

38. 
    Loxma ki var, boğmadı.
    

39. 
    Muğanlılara dəli muğannı deyillər, yəni vuruf yıxan oluf ollar.
    

40. 
    Ölü ortalıxda olanda saç yolunar.
    

41. 
    Övkə quyrux yerinə işdiyir.
    

42. 
    Söz var xalq içərisində, söz var xalx içərisində
    

43. 
    Yay küçüyü bit olar, qış küçüyü it olar.
    

44. 
    Yuxarı Kürdmahmudduya getdin çörək götür, aşağı Kürdmahmudduya getdin ayax götür.
    

45. 
    Təhnədə çörəy qurtaranda vay qaranın gününə,
    

Göyə bulud gələndə vay sarının gününə.

46. 
    Toxmaq vuran tox gərək.
    

47. 
    Uşaq burun p..uynan da böyüyür, vay ölənin halına.
    

48. 
    Yadı yağı doğrasın, qanı yerə dammasın.
    

49. 
    Yetimi belə çevirirsən nənəsi ölür, belə cevirirsən dədəsi ölür.
    

50. 
    Yetimin ağ günü də qaradı.
    

51. 
    Yox əvi – vərəm əvi, var əvi – kərəm əvi.
    

52. 
    Yüz ildi ölüf atası, indi çıxır xatası.
    

BAYATILAR

1. 
   El gözü,
   

Ev yığılan, el gözü.

Ay qızım, özünü dartmagınan,

Səni görür el gözü.

2. 
   Tut ağacı boyunca,
   

Tut yemədim doyunca.

Qəşəh məskən saldım, ev tihdim,

Yaşamadım doyunca.

3. 
   Telimi yan qoymuşan,
   

İçinə biyan qoymuşam.

Ay nənə, xəbərin var,

Qızdarın ürəənə qan qoymuşam.

4. 
   Mən aşiqəm, əzəldən,
   

Dəsdə tutdum xəzəldən.

Bilsəydim vafan budu,

Dosd olmazdım əzəldən.

5. 
   Qərənfiləm tutmasın,
   

Dəsdə çəhsən tutmasın.

Görüm, qərib yerdə

Heç evin bina tutmasın.

6. 
   Mən aşıx, ha kimsəsi,
   

Hər küştə, hər kimsəsi.

Yaralarım qövr etdi,

Eşitdi həkim səsi.

7. 
   Əzizim, gördü günü,
   

Ürəyimdə gör dügünü.

Qəlb isdədiyin isdər,

Göz isdər gördügünü.

8. 
   Ocağa odun qala,
   

Od gəti, odun qala.

Qorxuram qəfil öləm,

Canımda odun qala.

9. 
   Lələ öldü, bez gəti,
   

Arxın gözü, tez gəti.

Nə qonşudan söz apar,

Nə qonşudan söz gəti.

10. 
    Mən aşığam, yanarsız,
    

Ya almasız, ya narsız.

Dərdim dağlara düşdü,

Qaçın ellilərim, yanarsız.

11. 
    Mən aşıx, tikannı gülə,
    

Sarmaşıf tikan gülə.

Heş kim gözün tihməsin,

Mən gözüm tikən gülə.

12. 
    Aşığın odu yarı,
    

Bayqunun odu yarı.

Uzaxda vətən tutdux,

Unutduğ o diyarı.

13. 
    Əzizim, sabah ağlar,
    

Gün qalxmaz, sabah ağlar.

Elinnən, obasınnan ayrı düşən, ay bala,

Durar hər səhər ağlar.

14. 
    Ağ dama,
    

Qara dama, ağ dama.

Ay Allah, görəh bir də

Havax gedəjəm Ağdama?

15. 
    Uzun dərə,
    

Getdihcə uzun dərə.

Orda bir bağ salaram,

Yar gələr üzüm dərə.

16. 
    Təndirə bax, təndirə,
    

Təndir adamı yandıra.

Yetimin nə həddinə,

Atalıynan (= analıynan) tən dura.

17. 
    O da məni yandıdı,
    

Bu da məni yandıdı,

Sudan sərin şey olmaz,

Su da məni yandıdı.

18. 
    Araz, Araz, xan Araz,
    

Soltan Araz, xan Araz.

Gedənnərin gəlməsin,

Alış, Araz, yan, Araz.

19. 
    Araz, sənnən kim keşdi?
    

Kim qarq oldu, kim keşdi?

Fələh, gəl tərif eylə,

Hankı günüm xoş getdi?

20. 
    Arazam, aşaram mən,
    

Kürə qovuşaram mən.

Apar zərgar yanına,

Gör nə qiymatdı daşam mən.

21. 
    Əmim oğlu almır məni,
    

Heş yada salmır məni.

Bir qızıl üzüyünən, bir qotur çəpişinən

Gəlif aparmır məni.

22. 
    Otağında birə var,
    

Yatmağ olmaz, birə var.

Rustamı Zal olsan,

Ölüm sənə belə var.

23. 
    Dağlar qarağat oldu,
    

Doldu, qarağat oldu.

Sən gedənnən bəri,

Ellər farağat oldu.

24. 
    Aşıx, yara yemişəm,
    

Bayqu yara yemişəm.

Mənim qardaşım öləndə

Onda yara yemişəm.

25. 
    Sənəm, yasamı gəldin?
    

Dadan basamı gəldin?

Sağlığında gəlmədin,

Öldüm, yasamı gəldin?

26. 
    Anam olsa, ağlardı,
    

Bacım olsa, ağlardı.

Kəsərdim saç birçəyi

Cinazəmə bağlardım.

27. 
    Baxçada badamı var,
    

Yeməyə badamı var.

Gəl qapıda dur qardaş,

Desinnər adamı var.

28. 
    Aşıx, sən görən deyil,
    

Halım sən görən deyil.

Aç üzümün pərdəsin,

Axı sən görən deyil.

29. 
    Arazı keçən də var,
    

Suyunu içəndə var.

Kimin qardaşı ölüfsə,

Ürəyi keçən də var.

= Arazı keçən də var,

Suyunnan içən də var.

Dərti-dərtdi ağlama,

Ürəyi keçən də var.

30. 
    Qayadan yendirdilər,
    

Qara paltar geydirdilər.

Ölməyə gorum yoxudu,

Güjünən öldürdülər.

31. 
    Əziziyəm, o xandan,
    

O sultandan, o xandan.

Bir dəstə gül oleydım,

Asıleydim yaxannan.

32. 
    Əli, mənə köməh ol,
    

Elə mən köməh ol.

Əyər köməh olmasa,

Ölüm, mənə kömək ol.

33. 
    Dərya sənnən kim keşdi?
    

Kim qərq oldu, kim keşdi?

Yağı boynun kökünü kəsəndə

Qəlbinnən nələr keşdi?

34. 
    Gedirsən, yarə denən,
    

Telini darə denən.

Əgər məni soruşsa,

Günümü qarə denən.

35. 
    Əzizim, məlhəm haray,
    

El haray, məlhəm haray.

Yaram yaman qovr eyliyif

Yarama məlhəm, haray.

36. 
    Mən aşığam bu dağlar,
    

Bu baxçalar, bu bağlar.

Köksümə balta dəydi,

Quruyufdu budaxlar.

37. 
    Bu yola yol oleydi,
    

Karvanı bol oleydi.

Öldürəydi özünü (bizdən qavağ ölüsü ölənnər)

Bizə də yol oleydi.

38. 
    Qoy mənə kür desinnər,
    

Kürdən də kür desinnər.

Əlini əlimə versinnər,

Ölkədən sür desinnər.

39. 
    Mən aşıx, bağı neynər?
    

Bostanı, bağı neynər?

Eli, obası olmayan can

Dövləti, varı neynər?

40. 
    Görün nəyə gəlmişəm,
    

Nədən nəyə gəlmişəm.

İtirmişəm elimi, obamı,

Sizi deyə gəlmişəm.

41. 
    De görüm varın nec oldu?
    

Bülbül, gülün nə tez soldu?

Gəldi yaman pis günün,

Toy düyünün nec oldu?

42. 
    Bir yaralı qoçam mən
    

Yaram qoymur qaçam mən.

İstəyirəm, ANS -də

Dərtdərimi açam mən.

43. 
    Kimdi o ürəyi daş,
    

Namərtdərə olan qardaş.

Vətənimi verdi bada,

Mənə bajı deyən qardaş.

44. 
    Ərəb gəldi hay verin,
    

Hər bir şeydən pay verin.

Aza qane olmazdar,

Gətirin tay-tay verin.

45. 
    Aşıq, qul gətirdilər,
    

Aldılar götürdülər.

Ermənini köçüynən

Qarabağa ötürdülər.

46. 
    Mən aşiqəm, Qarabağ,
    

Qara torpax, qara bağ.

Adəm-Həvva dövründən

Binnət oluf Qarabağ.

47. 
    Muradbəyli bir kəntdi,
    

Yanı Qarqara bəntdi.

Dərt deyər məni çəhməh,

Özü bir ağır dərtdi.

48. 
    Mən aşiqəm, el gözü,
    

Söz eyləmə hər sözü.

Üzərriyi bol eylə,

Dəyməsin paxıl gözü.

49. 
    Aşığ, almadan doyallar,
    

Dilim-dilim soyallar.

Üzərriyi yığanda,

Dibinə nəzir qoyallar.

50. 
    Ay doğar, aralanar,
    

Gün doğar, paralanar.

Kölgə üst-üstə düşsə,

Yer üzü qaralanar.

51. 
    Əzizim, düşən ağlar,
    

Qürbətə düşən ağlar.

Düşmən gözünə düşsün

Saçına düşən ağlar.

52. 
    Sürməni qaşa çəhdin,
    

Bıçağı, daşa cəhdin.

Sənə bir ürəh verdim,

Doğradın şişə çəhdin.

53. 
    Ağdamın ağ damları,
    

Genişdi meydannarı.

Torpaxdan pay umanın

Göl bağlıyar qannarı.

54. 
    Əzizim, qarabağlı,
    

Xəsdə dərmana bağlı.

Dərt yaman qırdı çatdı,

Qalmadı qarabağlı.

55. 
    Əzizim, köçən ağlar,
    

Köç edib, köçən ağlar.

Bir qayıtmaz səfərə

Əzizi köçən ağlar.

56. 
    Mən aşıx, qəm meydanı,
    

Yamandı qəm meydanı.

Hər an atlanan sinəm

Olubdu qəm meydanı.

57. 
    Mən aşığam, yolları,
    

Kol-kos basıf yolları.

Görən, nə vaxt açılar

Vətənimin yolları?

58. 
    Mən aşıx, gül isdərəm,
    

Güllərdən gül istərəm.

Vətənə qayıtmağa

Ömürdən il istərəm.

59. 
    Aşıx, yazılan yazı,
    

Sətrə düzülən yazı.

Kökünnən silineydi

Mənə yazılan yazı.

60. 
    Mən aşıx, arsız deyər,
    

Baxçalar barsız deyər.

Ağlaşan bayquş, kiri,

Gülsəm, el arsız deyər.

61. 
    Əzizim, nökər oldum,
    

Nökərdim, bekar oldum.

Vətəndə bir şah idim,

Qürbətdə nökər oldum.

62. 
    Mən aşığam, sən dincəl,
    

Nəfəsini dər, dincəl.

Ağlamax yoruf səni,

Mən ağlıyım, sən dincəl.

63. 
    Mən aşıqəm, yağıya,
    

Gücüm çatmır yağıya.

Yaradan özü gəlsin,

Qarğış töhsün yağıya.

64. 
    Əziziyəm, vətən, gəl,
    

Yurt yerinnən ötən gəl.

Ağzımda yanan dilim

Elə deyir vətən, gəl.

65. 
    Əziziyəm, göyərçin,
    

Lələkləri çimbəçin.

Səni yuxumda görəm

Səhər yuxum ola çin.

66. 
    Mən aşiqəm, daxmıya,
    

Gözüm gözə baxmıya.

İmarətə sığmıyan

Sığıf uçux daxmıya.

67. 
    Aşıx, tamaşa könlüm,
    

Düşüf dağ-daşa könlüm.

Dərt dolu bir dünyeynan

Qaldı baş-başa könlüm.

68. 
    Bu dərənin altında,
    

Həm üstü, həm altında.

Gör neçə laxtalar var

Ürəyimin çatında.

69. 
    Göl gördüm sonasıynan,
    

Gül gördüm butasıynan.

Necə ayrılsın getsin

Balalar atasıynan?

70. 
    Bağ yaşıl, salxım dərə,
    

Gəl çəhmə məni dara.

Götürüf kor qılıncı

Vurdun qəlbimə yara.

71. 
    Əzizinəm, ağla məni,
    

Sinəmi dağla məni.

Yasımda şivən salma

Astadan ağla məni.

72. 
    Mən aşiqəm, baş üsdə,
    

Duman gələr dağ üsdə.

Vətən dağı bəs eylər,

Çəkmə dağı dağ üsdə.

73. 
    Əzizinəm, can üstə,
    

Canımı qurban üstə.

Nə ola, can verəydim

Ata-qardaş qəbri üstə.

74. 
    Əzizinəm, çəndə gəz,
    

Çiçəhdə, çəməndə gəz.

Hansı dərdi axtarsan,

Gəl mənim sinəmdə gəz.

75. 
    Gözüm yolda qaldı,
    

Sözüm dillərdə qaldı.

Ömrümün son çağları

Qərib ellərdə qaldı.

76. 
    Əzizinəm bu bağa,
    

Quşlar qonar bu dağa.

Vətənnən aralı düşdüm

Necə dözüm bu dağa?

77. 
    Gör bir nəyə gəlmişəm,
    

Nədən nəyə gəlmişəm.

Götürüf neçə dərdi

Sizi deyə gəlmişəm.

78. 
    Qurban olum arına,
    

Qeyrətinə, karına.

Son nəfəsdə yetəydin

Atan-anan məzarına.

79. 
    Elin sevən ürəkdən,
    

Zərbə almaz kürəkdən.

Qürbət eldə öləni

Kim ağlayar ürəkdən?

80. 
    Əzizim, gəldi paralandı,
    

Ay gəldi paralandı.

Həsrətini çəhməkdən

Ürəyim paralandı.

81. 
    Əzizinəm, sal gəl,
    

Yollara səda sal, gəl.

Birdir köçkünün ünvanı,

İzinnən xəbər al, gəl.

82. 
    Neynim, bihal olmuşam,
    

Tərki-mahal olmuşam.

Qəribliyə düşəli

Həm kar, həm lal olmuşam.

83. 
    Əzizinəm, cana gəl,
    

Tellərini sana gəl.

Qurban kəsməh istəsən

Peşkəşdi bu cana, gəl.

84. 
    Mən burda gəzəmmərəm,
    

Geyinif bəzəmmərəm.

Vətənimi isdiyirəm,

Fizulisiz dözəmmərəm.

85. 
    Beləmi düşən yerı,
    

Atlanıb düşən yeri.

Göz yaşım oda dönüb,

Yandırır düşən yeri

86. 
    Gəl getmə bu gün bizdən,
    

Qar yağar, olar dizdən.

Gədiklər girdə bağlar,

Səni yad eylər bizdən.

87. 
    Kərbəladan dolufdu,
    

Azıb az qan olufdu.

Peyqəmbərimiz qırılıfdı,

Bəyəm az qan olufdu?

88. 
    Yaralarım üzdəndi,
    

Dərə-təpə düzdəndi.

Yalvardım təbiblərə,

Təbiblər də gizdəndi.

89. 
    Dincəldim, ha dincəldim,
    

Dincim aldım, dincəldim.

Dərd artdı, dilim batdı,

Elə bildim, dincəldim.

90. 
    Dağlar, necə dağlarsan?
    

Qardan kəmər bağlarsan.

Ölsə sənin qardaşın,

Bax gör necə ağlarsan.

91. 
    Əzizim, ağlar qoydun,
    

Sinəmə dağlar qoydun.

Özün çıxdın getdin,

Bizdəri ağlar qoydun.

92. 
    Məni dərdə salan canım,
    

Oddara salan canım.

Bizi qoyuf getdin,

Atasız qalan canım.

93. 
    Qapıma daş qoymuşam,
    

Üsdünə baş qoymuşam.

Gözümnən qan axır,

Adını yaş qoymuşam.

94. 
    Durma gəl, talan canım,
    

Oddara qalan canım.

Bala deyif yaş tökür,

Balasız qalan canım.

95. 
    Balamı hardan alım?
    

Sən tanı, qadan alım.

Axtarıf tapa bilmirəm,

Sorağın hardan alım?

96. 
    Əzizim, bada getdi,
    

Yel vurdu, bada getdi.

Düşman bir tələ qurdu,

Zəhmətim bada getdi.

= Ağdam bada getdi.

97. 
    Dərtdi dərdin çoxusun,
    

Hana qurub toxusun.

Kim dərdimə yanırsa,

Bayatımı oxusun.

98. 
    Bacıdı hey, bacıdı,
    

Başımın tacıdı.

Bacının biri şirin,

Biri yaman acıdı.

99. 
    Qəribə dağ ağlasın,
    

Dərd ürəəmi dağlasın.

Anama heş zad demiyin,

Qoyun yaddar ağlasın.

100. 
     Əzizim, təzəsinnən,
     

Geymədim təzəsinnən.

Anam özü bəyənif,

İrazıdı yeznəsinnən.

101. 
     Qardaşdı, ay qardaşdı,
     

Zirvələrdən qar aşdı.

Mən qardaşa neynəmişəm ki,

Qardaş mənə yaddaşdı?

102. 
     Gözümün yaşı ağlar,
     

Sinəmin başı ağlar.

Muğannı camaatının,

Ürəyinin başı ağlar.

103. 
     Əzizim, ağlar qoydun,
     

Sinəmi ağlar qoydun.

Aldın igid əsgəri,

Sinəmi dağlar qoydun.

104. 
     Vətənsiz gözüm ağlar,
     

Yollarım, izim ağlar.

Bağlanıfdı nöch qolum,

Aranım, düzüm ağlar.

105. 
     Gələr gedər,
     

Bu sular gələr gedər.

Vətənnən ayrı düşdün,

Dərt varmı bunnan betər?

106. 
     Araz axır qıyqacı,
     

Budur gəlir cüt bacı.

Biri mənim sevgilim,

Biri başımın tacı.

107. 
     Arazı üzdüm gəldim,
     

Qumunu süzdüm gəldim.

Bivəfa yar əlinnən,

Əlimi üzdüm gəldim.

108. 
     Arazın qırağındayam,
     

Çeşm çırağındayam.

İtirmişəm yarımı,

Onun sorağındayam.

109. 
     Ay doğdu, bərəkallah,
     

Doğduxca bərəkəllah.

Vədə verdin gəlmədin,

Səbrinə bərəkallah.

110. 
     Aman bu dərd əlindən,
     

Dərman bu dərd əlindən.

Mən ölmədim qurtaram,

Aman bu dərd əlindən.

111. 
     Ay gedən, haralısan?
     

Köylüsən, Qalalısan?

Gözlərindən tanıram,

Bizim dağ maralısan.

112. 
     Ağacın yaşı mənəm,
     

Yanının yoldaşı mənəm.

Hər kəs ki eşq üçün ağlar,

Gözünün yaşı mənəm.

113. 
     Ağacın əzəl barı,
     

Yeməli əzəl barı.

Sən ki belə vəfasızdın,

Deyəydin əzəl, barı.

114. 
     Anam məni yaz ağla,
     

Bir kağıza yaz ağla.

Dost-düşmən içində

Çox gül, az ağla.

115. 
     Ağ at gəlir enişdən,
     

Sinəbəndi gümüşdən.

Bizə də qismət olsun,

Heybədəki yemişdən.

116. 
     Ağdamın yolu xırman,
     

Torpağı gözə dərman.

Ay qız, sənə bir kağız yazdım,

Yarı dərd, yarı dərman.

117. 
     Axşamın sabah azanı,
     

Çağır mətləb yazanı.

Allah özün qovuşdur,

İki həsrət gəzəni.

118. 
     Armud ağacı haça,
     

Əlim dolaşdı saça.

Zəhləm o yardan gedər,

Sevdiyin götürüb qaça.

119. 
     Armud ağacı suda,
     

Birin kəs, birin buda.

Məni sənə verməzdər,

Ömrünü kəssin xuda.

120. 
     Ay doğdu qəlbi narı,
     

Doğduxqca qəlbi narı.

Dili elə dost olanın,

Əzəl bir qəlbin ara.

121. 
     Alçalar, ay alçalar,
     

Yarpaxlar göy çalar.

Sındırma zalım, bu qəlbi,

Düşmən görüb əl çalar.

122. 
     Araxçının güllü-güllü,
     

Buğda atar sünbülü.

Sən gedirsən qürbətə,

Bəs kim güldürür.

123. 
     Araxçının dar darı,
     

Gəl başımın sərdarı.

Evimizə gəlmədin,

Qonşumuza gəl barı.

124. 
     Ay qaratikan koluyam,
     

Üstünün ipək xalıyam.

Qardaş, çəkmə cəfamı,

Özgələrin malıyam.

125. 
     Ay qaratikan yolları,
     

Budaq atıb qolları.

Bilsəydim yar gəldiyin,

Arıtdardım yolları.

126. 
     Aman kəklik əlindən,
     

Bidad kəklik əlindən.

Baş götürüb qaçaram,

Bivəfa yar əlindən.

127. 
     Alma versəm, almazsan,
     

Sən almadan qalmazsan.

Hansı bağın gülüsən,

İylədikcə solmazsan.

128. 
     Ay qız, məni bəndə vur,
     

Zülfündən kəməndə vur.

Yaxşı olsam, gül eylə,

Yaman olsam, bəndə vur.

129. 
     Ay qız, mənim yaram var,
     

Dərdli-dərdli yaram var.

Aç ürəgimin başını,

Gör yanmamış haram var.

130. 
     Atlar yal boynunda,
     

Otlar yal boynunda.

Mənzilimi tapmıram,

Qalıb əlim qoynumda.

131. 
     Arazın gəmisinə,
     

Su saldım zəmisinə.

Heç bəndənin balası,

Qalmasın əmisinə.

132. 
     Ağ alma, qızıl alma,
     

Gəl yola düzül, alma.

Ya mənim mətləbimi ver,

Ya məndən üzül, alma.

133. 
     Ağ dəvə qatar gedər,
     

Zəncirin atar gedər.

Bu zamanın qızları,

Yaylığın atar gedər.

134. 
     Arı şana, bu şana,
     

Arı qonmaz bu şana.

İgidin oğlu gərək,

Qızdan olmaz nişana.

135. 
     Arxalığın narışdır,
     

Yaxası bir qarışdır.

Sən aranda, mən dağda,

Bu nə yalan sifarişdir.

136. 
     Almanı atdım xarala,
     

Qaldı sarala-sarala.

Kürd qızı döndü marala,

Mən qaldım yalvara-yalvara.

137. 
     Ay aydınlıq süd kimi,
     

Arxalığın çit kimi.

Dolanma dörd tərəfə,

Qovarlar namərd kimi.

138. 
     Ay qız, adın deginən,
     

Şəkər verim yeginən.

Anan səni döyəndə,

Qaş gəl, mənə deginən.

139. 
     Ağ alma allanıbdı,
     

Budaqdan sallanıbdı.

Bunu yollayan oğlan,

Əcəb xəyallanıbdı.

140. 
     Əlimdə ələmim var,
     

Qızıldan qələmim var.

Yaxından səni görmədim,

Uzaxdan salamım var.

141. 
     Əyildi bağım mənim,
     

Sındı budağım mənim.

Bülbülüm lal olubdu,

Virana bağım mənim.

142. 
     Əlində nəlbəkilər,
     

Tutubdur nəlbəkilər.

Açın qala qapısın,

Gəlsin səfərdəkilər.

143. 
     El gəlir Çaxmaqdan²⁸,
     

Su yorulmaz axmaqdan.

Gözlərimə qan damıb,

Yollarına baxmaqdan.

144. 
     Əlimdə var ələklər,
     

Çırmansın ağ biləklər.

Xəbər olsun namərdə,

Hasil oldu diləklər.

145. 
     Əlində vardır maşa,
     

Maşanı göndər, Paşa.

Çünkü gözüm var,

Toyun gəlməsin başa.

146. 
     Bu dağlara dolu düşdü,
     

Qar yağdı, dolu düşdü.

Qəbrimi yol üstə qoyun,

Bəlkə yarımın yolu düşdü.

147. 
     Bu görükən Şirazdı²⁹,
     

Bülbül çoxdu, gül azdı.

Tifil ağlamasın, neynəsin,

Məmə xırda, süd azdı.

148. 
     Barmağım beşdi mənim,
     

Dərdim on beşdi mənim.

Cəfa çəkdim yar sevdim,

Axırım heşdi mənim.

149. 
     Arazın gəmisinə,
     

Su saldım zəmisinə.

Heç bəndənin balası,

Qalmasın əmisinə.

150. 
     Başımda külahım var,
     

Bəndəyəm, Allahım var.

Göz gördü, könül sevdi,

Mənim nə günahım var?

151. 
     Başına mən dolanım,
     

Mən dönüm, mən dolanım.

Xuda səni saxlasın,

Sayəndə mən dolanım.

152. 
     Bostanında üzüm var,
     

Üzüm, səndə gözüm var.

Bir evdə iki qız var,

Kiçiyində gözüm var.

153. 
     Mən aşıq, genə gəlləm,
     

Gedərəm, genə gəlləm.

Bir də gözümə dəysən,

İmana, dinə gəlləm.

154. 
     Bağda tut nobarı,
     

Yeməli tut nobarı.

Şey verdin almadın,

Adını tutma barı.

155. 
     Bu yola yol salaydım,
     

Bostana yol salaydım.

Yarım ordan gələndə,

Boynuna qol salaydım.

156. 
     Bu dağlar sürəm dağlar,
     

Gülü yox dərəm dağlar.

Günlərim belə keçsə,

Ürəyim vərəm bağlar.

157. 
     Bu yol aşana gedər,
     

Aşar, kaşana gedər.

Qərib eldə ölənin

Paltarı nişana gedər.

158. 
     Yüz atların nalıyam,
     

Üstünün qoşa xalıyam.

Qardaş çəkmə cəfamı,

Özgələrin malıyam.

159. 
     Bu dağda maral azdır,
     

Avçı çox, maral azdır.

Ağlama xumar gözlü,

Ölmərəm, yaram azdır.

160. 
     Mən aşıq, gülə bəndəm,
     

Bülbüləm, gülə bəndəm.

Qəribəm ölkənizdə,

Bir şirin dilə bəndəm.

161. 
     Bu dağlar olmayaydı,
     

Saralıb solmayaydı.

Bir ayrılıq, bir ölüm,

Heç biri olmayaydı.

162. 
     Mən aşıq, qar qalandı,
     

Qar yağdı, qar qalandı.

Qarğalar laçın oldu,

Laçınlar qarğalandı.

163. 
     Mən ölmüşəm gerçəkdən,
     

Üzümü qoru milçəkdən.

Yad qızı yalan ağlar,

Anam ağlar gerçəkdən.

164. 
     Bu dağlar qoşa dağlar,
     

Veribdi baş-başa dağlar.

Səndə yarım gəzibdir,

Səni yüz yaşa, dağlar.

165. 
     Mən aşıq nur dağlar,
     

Sənə yağsın nur dağlar.

Gəldim yarı görməyə,

Canan köçüb, yurd ağlar.

166. 
     Başı pənbəli dağlar,
     

Dibi kölgəli dağlar.

Oturub yol gözlərəm,

Haçan el gəli, dağlar.

167. 
     Bu gün ayın dördüdü,
     

Qızlar saçın hördüdü.

Qapıda duran qızların,

Dərdi məni öldürdü.

168. 
     Biçinci bağa bağlar,
     

Biçdikcə bağa bağlar.

Bir yar ki bivəfa ola,

Ona kim vəfa bağlar?

169. 
     Bu yollar asda gedər,
     

Dolanar, asda gedər.

Qız ata evini pis görsə,

Sağ gəlsə, xəstə gedər.

170. 
     Mən aşıq o gülə nəm,
     

Şeh düşüb o gülə nəm.

Quran gətir and içim,

Səninlə o gülənəm.

171. 
     Buxun əkdim ləyəndə,
     

Sümbül boynun əyəndə.

On iki şam demişəm,

Əlin əlimə dəyəndə.

172. 
     Bu dağlar olmasaydı,
     

Bitən gül solmasaydı.

Ölüm Allahın əmridir,

Ayrılıx kaş olmasaydı.

173. 
     Bağınızda var üzüm,
     

Üzümdü düzüm-düzüm.

Sənin kimi ceyranı,

Axtara bir də gözüm.

174. 
     Bu dərə dəhnəlidir,
     

Üstündə gül əkməlidir.

Mən yarımı tanıyıram,

Bu gələn çəkməlidir.

175. 
     Bizim yerdə quş durmaz,
     

Yaz əylənsə qış durmaz.

Cahil oğlan qız qoynunda,

And içsə də düz durmaz.

176. 
     Mən gələndə yaz idi,
     

Çaylar dolu qaz idi.

İsdədim, kağız yazım,

Mürəkgəbim az idi.

177. 
     Bildirçin havadadır,
     

Əl çatmaz budaxdadır.

Bir əlim dost bağında,

Bir əlim duadadır.

178. 
     Əlində şüşə qəlyan,
     

Tutub gümüşə qəlyan.

Necəsən bir ah çəkəm,

Əlindən düşə qəlyan.

179. 
     Təndiri sən oddadın,
     

Sən saldın, sən oddadın.

Fələkdən qalan çağın,

Qalanını sən oddadın.

180. 
     Təbriz üstü şəhərdir,
     

Qala yaxşı şəhərdir.

Bir keflə yatmışdım,

Durdum gördüm səhərdir.

181. 
     Çarxın çoxdu cəfası,
     

Kimsəyə yox vəfası.

Ay Allah nə olub gəlməyir,

Əzizimin sədası.

182. 
     Xankəndinin düzü var,
     

Ahu kimi gözü var.

Bir qəlb bir qəlbi tuta,

Buna kimin sözü var?

183. 
     Ceyranam, gəlləm düzə,
     

Otlaram, gəlləm düzə.

Yüz əzəmət çəksəm,

Qurtulsam gəlləm sizə.

184. 
     Dağların başına bax,
     

Şeh düşmüş döşünə bax.

Gec qovuşduq, tez ayrıldıq,

Fələyin işinə bax.

185. 
     Dərdini mən çəkərəm,
     

Sən ilə tən çəkərəm.

Dərdini qoy dərdim üstə,

Onu da mən çəkərəm.

186. 
     Dəryada fənərəm,
     

Baxdıxca iraq yanaram.

Qaş altından göz eləmə,

Hərifəm mən, qanaram.

187. 
     Əzizim, məni tapar,
     

Yar gələr məni tapar.

Hər yerdə müşkül olsa,

Axırda məni tapar.

188. 
     Dəryada çıraq yanar,
     

Baxdıqca iraq yanar.

Əmməyə qız məməsi,

Əmdikcə ürək yanar.

189. 
     Arazın altı novalar,
     

Xan gələr altun ovlar.

Qurbanam o gözdərə,

Buxağın altın ovlar.

190. 
     Suya gedən sarı qız,
     

Sarı köynəh, sarı qız.

Gözdəri şah alması,

Özü dünya malı qız.

191. 
     Mən dağlarda Kərəməm,
     

Quzu kimi mələrəm.

Bir yalav sallam aləmə,

Dağı, daşı dələrəm.

192. 
     Çayır incə, su incə,
     

Su səpəllər birincə.

Aşığ özündən çıxar,

Sevdiyini görüncə.

193. 
     Əzizim, sarı yaldan,
     

Köş gedər sarı yaldan.

Fələhdə nə qaydadı,

Ayırır yarı-yardan.

194. 
     Bu dağlar haram dağlar,
     

Peykər yaramı bağlar.

Allah erməniyə lənət eləsin,

Kəsdi aranı dağlar.

195. 
     Əlimdəki sazımdı,
     

Sazım mana lazımdı.

Yarım gəlmiyən yerdə,

Maa nəə lazımdı?

196. 
     Dağlarda maral gəzər,
     

Tellərin darar gəzər.

Bu zalım qarabağlılara noldu,

Hamısı kənar gəzər.

197. 
     Əzizim, arxa haray,
     

Dəhnədən arxa haray.

Qərib iyid, yad ölkə.

Çağırır arxa haray.

198. 
     Bu görünən Xələfşədi³⁰
     

Dört bir yanı bənövşədi.

Gəti, Qarabağ, başımı qoyum torpağın üsdə,

Əgər ölsəm əlaş nədi?

199. 
     Bu görünən Dədəlidi.
     

İşıxlıdı, Dədəlidi³¹.

Dindimə, qan ağlaram,

Qarabağlıyam, ürəyim zədəlidi.

200. 
     Evləri gün düşənə,
     

Alma qoydum nişana.

Qara yaylıx yaraşar

Eldən ayrı düşənə.

201. 
     Araslar oda yansın,
     

Od tutsun, oda yansın.

Nejə biz dağıldıx çöllərə, yandıx,

Allah, erməni elə yansın.

202. 
     Qızılgül haça bəntdi,
     

Sana gör necə bəntdi

Yanasan erməni, gəl düş biz düşən dərdə,

Gör bu bir necə dərtdi?

203. 
     Qızılgül oyum-oyum,
     

Dərim qoynuma qoyum.

Qarabağ, sən mənnən doysan da,

Mən səndən necə doyum?

204. 
     Qızıl üzün bir badam,
     

Bu yerrərdə mən yadam.

Qəfəsdə bülbül kimi,

Gah məyusam, gah şadam.

205. 
     Bülbüləm, butam yoxdu,
     

Qərivəm, atam yoxdu.

Düşmüşəm qəm dəryasına,

Qolumnan tutan yoxdu.

206. 
     Ərəbəm, oxumuşam,
     

Nə dərdi çoxumuşam.

Elə bil Turşsuyu, İsabulağı,

Qalası yoxumuşam.

207. 
     Aşığın əzən yeri,
     

Gülünən bəzən yeri.

Bal töküf yalaram

Balalarım gəzən yeri.

208. 
     Bu dəryadan kim keşdi?
     

Kim qarq oldu, kim keşdi?

Əzrayıl sinən üsdə,

Ürəyinnən kim keşdi?

209. 
     Maralın dizi qannı,
     

Topuğu, dizi qannı.

Elədilər özdəri,

Tutdular bizi qannı.

210. 
     Arazın gil mərəli,
     

Girməyə gil mərəli.

Bizi çöllərə salıf əsir eliyənin, Qalmasın bir mərəli.

211. 
     Əvləri pərən düşə,
     

Tikilif pərən düşə.

Bizə kim qarğadı,

Yayılasız pərən düzə.

212. 
     Bir dəsdə qardanam mən,
     

Yel vurar, dağdanam mən.

Sən tanımazsan, bosdançıdan soruş

Gör hansı tağdanam mən?

213. 
     Pəriyəm, azmamışam,
     

Oxuyuf, yazmamışam.

Quyu qazan özü düşsün,

Mən quyu qazmamışam.

214. 
     Xoş gəlmisən, yerim var,
     

Döşəyim var, yerim var.

Bugünkü gündə bizi deyib gəlmisən,

Gözüm üsdə yerim var.

215. 
     Mən aşıx, biyannı,
     

Çöldə bitən biyannı.

Qırılannar da biz oldux,

Bizi tutdular qannı.

216. 
     Mən aşıx, vətənsiz,
     

Sən elli, mən vətənsiz.

Ölərəm qürbət eldə

Qalaram vətənsiz.

217. 
     Mən aşıx kimə gedim?
     

Kimim var kimə gedim?

İyirmi ildi başımıza o qədər bəlalar gəlif,

Dəyirmana kimə gedim?

218. 
     Mən aşıx, gedən olsa,
     

Yolların örgədən olsa.

İyirmi ildi qəbirsannığıma tamarzıyam, çoxlu sözlərim var, Aparıb verən olsa.

219. 
     Axar sular axmasın,
     

Quşdar qanad çaxmasın.

Biz ki, Qorqanda deyilik,

Heş Qorqanda şimşək çaxmasın.

220. 
     Aşıx mənəm, beymənəm,
     

Aşıx qəddin əymərəm.

Vallah, gedif o Qorqanı görməsəm,

Mən o kəfəni geymərəm.

221. 
     Mən aşıx, dar düşər,
     

Dar qazılar, dar düşər.

Qardaşsız qızın qəbrini özgələr qazar,

Əhləti dar düşər.

222. 
     Mən aşıx, əyri gedər,
     

Əylənər, əyri gedər.

Qardaşsız qızın cinazası

Həmişə əyri gedər.

223. 
     Mən aşıx, kəfən al,
     

Qazan qaynar, kəfin al.

Mən neynirəm burda dadsız-duzsuz yaşamağı?

Gedim öz elimdə ölüm, sən də maa kəfən al.

224. 
     Sarı sarını tutsun,
     

Qoy yasarını tutsun.

Bütün cavannarı şəhid eliyənnərin ahı, nalası

Bircə ermənini tutsun.

225. 
     Sənəm səsi gələndə,
     

Gülün xası gələndə.

Xəsdənin könlü şad olur

Öz kimsəsi gələndə.

226. 
     Ördək göl olan yerdə,
     

Ceyran çöl olan yerdə.

Gedək biz də özümüzü öldürək,

Şəhidlər ölən yerdə.

227. 
     Bağa girəsim gəlir,
     

Gülü dərəsim gəlir.

Bir ana ilə bala söhbət eliyəndə

Mənim də həvəsim gəlir.

228. 
     Qardaş gəlsə, yaxşı olar,
     

Bajı görsə, yaxşı olar.

Bajı qardaş qabağında

Vallah, ölsə yaxşı olar.

229. 
     Dəyirmanın püstünə
     

Çaxçağına, püstünə.

Özün qaşdın qutardın

Məni qoydun pis günə.

= Əzizinəm, pis günə,

Pis saata, pis günə.

Özün öldün getdin,

Məni qoydun pis günə.

230. 
     Baxça barın deyiləm,
     

Heyva narın deyiləm.

Bir sürü yetimi tökdün üsdümə, gəlif balaları saxla,

Zamınkarın deyiləm.

231. 
     Baxça-barın deyiləm,
     

Heyva-narın deyiləm.

Mənim taleyim belə gəldi, əlini çək əlimdən

Tay sənin yarın deyiləm.

232. 
     Yük üzündə pərdə mən,
     

Qəfilə düşdüm dərdə mən.

Canım elə cavandı

Nejə yatım yerdə mən?

233. 
     O yola gedən gəlmir,
     

Bilmirəm nədən gəlmir?

Gedənnər heş qayıtmır,

Çıxır cərgədən, gəlmir.

234. 
     Axar sular axmasın,
     

Quşdar qanad çaxmasın.

O yola gedənnər qayıtmır,

Bir də o yola baxmasın.

235. 
     Peyğəmbərin bağı var,
     

Baxçası var, bağı var.

Ora gedən qayıtmır,

Orda yaman yağı var.

236. 
     Səni görənnər ağlasın,
     

Zülfün hörənnər ağlasın.

İndi görənlər tapılmaz,

Əvvəl görənnər ağlasın.

237. 
     Bağında var boyana,
     

Quşdar onu suvara.

Hərə bir laylay desin,

Bəlkə oğlan oyana.

238. 
     Əlində maşası var,
     

Tutubdu, maşası var.

Burda bir cavan ölüf,

Əcəb tamaşası var.

239. 
     Gəlmişik görək səni,
     

Zülfünü hörək sənin.

Nə qapın var, nə pəncərən

De hardan görək səni?

240. 
     Deyimmi, hay deyimmi?
     

Qəmdən köynək geyimmi?

Cavan qardaş itirmişəm,

Onu sizə deyimmi?

241. 
     Ay elə tək-tək doğar,
     

Gün elə tək-tək doğar.

Sənin kimi oğlanı

Analar tək-tək doğar.

242. 
     Qaşın kim ola bilər?
     

Gözün kim ola bilər?

Balalarıyın əlindən

Səni kim ala bilər?

243. 
     Yaralıyam, yatmaram,
     

Yuxuma haram qatmaram.

Sənin bu dərdlərini,

Heş bir dərdə qatmaram.

244. 
     Mən səni leyli gördüm,
     

Həmişə gileyli gördüm.

Gəldim səni görməyə,

Torpaxdan evli gördüm.

245. 
     Gəlin-gəlin, qul gəlin,
     

Olum sənə qul gəlin.

Yarın gələsi deyil,

Olum özüm qul, gəlin.

246. 
     Oğlannar gedər bağa,
     

Çiyni dəyər yarpağa.

Cavannarda nə qaydadır,

Vaxtsız gedər torpağa.

247. 
     Mən bilirdim bu dili,
     

Quşdar oxur bu dili.

Qardaşdarımı itirənnən,

Öyrənmişəm bu dili.

248. 
     Bu dərdin əllisinnən,
     

Yüzündən, əllisinnən.

Bu dərdə çarə yoxdu,

Soruşdum əllisinnən.

249. 
     Bu görükən Savlanadı,
     

Sultandı, Savalanıdı.

Nə bu dərd bizdən qutarandı,

Nə yaramız sağalandı.

250. 
     Yarama dəymə-dəymə,
     

Ağrıyır, dəymə-dəymə.

Təbibsən, bir məhləm qoy,

Naşısan, dəymə-dəymə.

= Əzizim, dəymə-dəymə,

Əl vurma, dəymə-dəymə.

Təbibsən, dərman eylə,

Mazısan, dəymə-dəymə.

251. 
     Atamın ilki qardaş,
     

Dövləti, mülkü qardaş.

Cinazam yerdən qalxanda,

Cinazamın görkü qardaş.

252. 
     Gələn yanıma gəlsin,
     

Qadan canıma gəlsin.

Hər kəsin qardaşı-bayısı ölüf,

Dursun yanıma gəlsin.

253. 
     Qaşıyın qarasına,
     

Gül qoyum arasına.

Bajıların qurban olsun,

Qardaş, ürəyinin yarasına.

254. 
     Əzizim, getmə bizdən,
     

Qar yağar, olar dizdən.

Gədiklər girdə bağlar,

Səni yad eylər bizdən.

255. 
     Mən aşıq, görüm səni,
     

Dolanım, görüm səni.

Allahdan arzum budu,

Yuxumda görüm səni.

256. 
     Mən öləndə yad ollam,
     

Yaddan çıxıf yad ollam.

Məzarım üsdə tez-tez gəl,

Sən gələndə şad ollam.

257. 
     Quzum-quzum, çal quzum,
     

Dil-dodağı bal quzum.

Duman gəldi itirdim,

Duman getdi, gəl quzum.

258. 
     Mən aşıx, mərd əkərəm.
     

Namərdə yox, mərdə kərəm.

Qoşaram qəm kotanımı,

ay qardaş,

Toxum yox, qəm əkərəm.

259. 
     Yol üsdə sarı yarğan,
     

Su yuyar eylər yarğan.

Fələkdə nə qaydadı,

Ayırar yarı-yardan.

260. 
     Alma kürəyimə dəydi,
     

Atdım, kürəyimə dəydi.

Eşitdim qardaşım ölüf,

Ürəyim kürəyimə dəydi.

261. 
     Əyilsin başın, dağlar,
     

Tökülsün daşın, dağlar.

Sənin də mənim kimi,

Ölsün qardaşın, dağlar.

262. 
     Gedən boz atdı getmə,
     

Yolun uzaxdı, getmə.

Bajıların göz yaşı

Sana duzaxdı, getmə.

263. 
     Boz atım oynağandı,
     

Çək başın, oynağandı.

Gəlin girək meydana,

Görək kim oynağandı.

264. 
     Göynən gedən sonalar,
     

Bir-birinə yan alar.

Yığılsın, bir səmtə dursun,

Oğlu ölən analar.

265. 
     Əziziyəm, abı haray,
     

Arqalı³² haray, abı haray.

Haram daşdı, töküldü

Boş qaldı qabı haray.

266. 
     İstəklilər bir-birinə söz verəndə deyirmişdər:
     

Ağamalı, çal qavalı,

Gedim evə dəyim gəlim.

Köhnə yarı unutmuşam,

Təzə yara dəyim gəlim.

267. 
     Kəklik ola bilirsən,
     

Daşdara qona bilirsən.

Ev oluf xəlvətxana,

Gör, bizə gələ bilirsən?

268. 
     Mən aşıx, dəmə gəl,
     

Dəmə qoyma, dəmə gəl.

Dərd bilən özü gələcək,

Dərd bilməzə demə gəl.

269. 
     Mən aşıx, qara baxtım,
     

Qar yağdı qara baxtım.

Nə dədə gördüm, nə nənə

İrağ o verdiyi paylardan,

Dolandı qara baxdım.

270. 
     Qarağacının bağı var,
     

Bağının yarpağı var.

Ora gedən qayıtmaz,

Orda yaman yağı var.

271. 
     Ağaşda quşdar ləli,
     

Bir-birin dişdər ləli.

On iki imam, bir tarı,

Balamı başığdar ləli.

272. 
     Acam mən ay, acam mən,
     

Doymamışam, acam mən.

Bircə övlad ucunnan,

Ellərə möhtacam mən.

273. 
     Getdin dədəm evinə?
     

Məlul könlüm sevinə.

Nə atam var, nə anam,

Oxşatdım yad evinə.

274. 
     Məni vurub boz ilan,
     

Gözüm doluf toz ilən.

Kimlərdi mənim kimi,

Bosdanı göy pozulan.

275. 
     Xalama bax, xalama,
     

Xalam, gəl bax yarama.

Xalam məlhəm düzəltsin,

Yenə anam qoysun yarama.

276. 
     Qəribəm, ağrır başım,
     

Yasdığa damır yaşım.

Qəribə xəbər eylə,

Durmaz gələr qardaşım.

277. 
     Göynən gedən hajılar,
     

Bir-birini ajılar.

Qoy sana qurban olsun,

Qardaşı ölmüş bajılar.

278. 
     Oğlannar gedər bağa,
     

Çiyni dəyər yarpağa.

Cavannarda qaydadı,

Vaxsız gedər torpağa.

279. 
     Sazbağımı düzeydim,
     

Kürəyimə saleydim.

Qardaşımın toyunda,

Bir doyunca süzeydim.

280. 
     Laylanın adı bala,
     

Ağzımın dadı bala.

Çağırram, hay verməsən,

Tutaram yadı, bala.

281. 
     Əzizim, bəzər bağı,
     

Bülbüllər gəzər bağı.

Qoyun dos gəlsin,

Düşmənnər əzər bağı.

282. 
     Əzizim varsa, gəlsin,
     

Kimsənəm varsa, gəlsin.

Bu gələn mənimkilərdi,

Sənin kimsənən varsa, gəlsin.

283. 
     Əzizim yaralılar,
     

Dərtdilər, yaralılar.

Dərtdilər geri dursun,

Qoy ağlasın yaralılar.

284. 
     Bu lələ harda mələr,
     

Urumda, Şamda mələr.

Yaxasız köynək geymiş,

Bacasız damda mələr.

285. 
     Lələ der: yanana yan,
     

Düşmə, bir yanana yan.

Nə yanırsan boş yerə,

Səninçün yanana yan.

286. 
     Mən lələ der: düyündü,
     

Sinəm düyün-düyündü,

Nə gün səni soraram,

O gün toydu, düyündü.

287. 
     Mən lələ der: o yannan,
     

Bax bu yatan, oyanan,

Axır muradsız qalır

Gec yuxudan oyanan.

288. 
     Üş bajıydıx, bir ana,
     

Oturmuşdux yan-yana.

Fələh elə elədi ki,

Hərəmiz düşdüh bir yana.

289. 
     Oturuf çiçəh üsdə,
     

Çəhməsi dizi üsdə.

Eşitdim yarı gəlir,

Muşduluğu gözüm üsdə.

290. 
     Təndirə bax, təndirə,
     

Təndir adamı, yandıra.

Yetimin nə həddinə,

Atalıynan tən dura.

291. 
     Ay dolana-dolana,
     

Gün dolana-dolana.

Gözdüyürəm yolunu,

Gəl dolana-dolana.

292. 
     Gözdə bulud mərd oynar,
     

Mərd dolanar, mərd oynar.

Səni görmədiyim günnər,

Ürəyimdə dərd oynar.

293. 
     Mən aşiqəm, sarı gül,
     

Yarı qonça, yarı gül.

Tez açıldın, tez soldun,

Açmıyaydın barı, gül.

1. 
   
   

294. 
     Bir arvad olur. Bının da bir qızı var imiş. Kimsə qızı isdiyirmiş, amma arvad vermirmiş. Kimsə bınnarın armud ağacına daş atırmış, bı daşdarı da qızdan ötrü atırmışdar. Həmin daş armud ağacına düşmüyüf, gəlif qızın anasının başına düşüf. Arvad qayıdıf deyif ki,
     

Ay daş atan bəxtəvər,

Daşın da bir vaxtı var.

Daş atan kimsə,

Onun gözəl baxtı var.