Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi nəSİMİ adina diLÇİLİK İnstitutu vəfa abdullayeva-nəBİyeva

Müasir Azərbaycan dilində terminoloji leksikanın inkişafı
217 
müasir dövrdə rus dilindən uzaqlaşma meyli güclənmiş və 
Avropa dillərindən termin mübadiləsinə üstünlük verilmişdir. 
Bu səbəbdən müasir terminoloji leksikanın inkişafında milli dil 
əsasında formalaşan terminoloji qatla müqayisədə Avropa 
dillərindən alınmış terminləri sayı üstünlük təşkil edir. Son 
dövrlər iqtisadi-siyasi, kompüter-texnologiyası sahələrinin 
nəzərə çarpacaq dərəcədə inkişafı bu sahələrlə bağlı terminlərin 
dilə daxil olmasına səbəb olmuşdur. Bu baxımdan alınma 
terminlər dildə mövqeyi və işlənməsi haqqında gəldiyimiz 
nəticələri aşağıdakı kimi sonlandıra bilərik: Dildə ümumişlək 
qazanmış, danışıq dilində işlənən alınma terminlər 
saxlanılmalı, qəliz anlaşılması çətin terminlər ya dildən 
çıxarılmalı, ya da dilin daxili imkanları əsasında yaranan 
sözlərlə əvəz edilməli, tərcümə üsulundan istifadə etməklə 
əcnəbi terminlər milli dil vahidləri əsasında dilə qəbul edilməli, 
tərcüməsi mümkün olmayan alınma, xüsusilə beynəlmiləl 
terminlər eynilə qəbul edilməli, milli dilin saflığını və 
xəlqiliyini qorumaq məqsədilə alınma terminləri maksimum 
dərəcədə dilin normalarına uyğun olaraq fonetik, qrafik, 
qrammatik, semantik baxımdan uyğunlaşdırılmalıdır.

---

Vəfa Abdullayeva-Nəbiyeva____________________________________
 
218 
ƏDƏBİYYAT 
 
1. Abbasquliyev T.Ə. İngiliscədən Azərbaycan dilinə 
tərcümənin əsasları. Bakı, Elm, 1971, 120 s. 
2. Abdullayeva İ.Z. Azərbaycan dilində musiqişünaslıq 
terminlərinin 
leksik-semantik 
struktur 
təhlili. 
Filol.elm.nam.dis. Bakı, 2001, 154 s. 
3. Abdullayeva İ.Z. Azərbaycan dili və alınma terminlər. 
Terminologiya məsələləri, №1,2013, 24-30 s. 
4. Abdullayeva M.Ə. Azərbaycan dilində xalçaçılıq 
leksikası. Bakı, 1988. 159 s. 
5. Ağalarov A.M. Müasir Azərbaycan dilində iqtisadiyyat 
terminlərinin leksik-semantik və struktur təhlili. Filol.elm.nam 
dis. Bakı, 2000, 125 s. 
6. Ağaverdiyeva E.H. Milli dillərin termin yaradıcılığında 
alınmalar. Fil.üzrə fəlsəfə elm.dok.nam.dis. Bakı, 2016, 261 s.
7. Ağayev 
P.Y 
Mühərrik 
terminləri 
distributiv 
xüsusiyyətləri. Fil.üzrə fəlsəfə elm. dok.nam.dis. Bakı, 1988, 
188 s. 
8. Axundov A.A. Ümumi dilçilik. Bakı, Maarif, 1979, 256 s. 
9. Azərbaycan dilinin qərb qrupu dialekt və şivələri. I cild, 
Bakı, ASSREA, 1967, 282 s. 
10. Bayramov İ.M. Qərbi Azərbaycan şivələrinin leksikası. 
Bakı, Elm və təhsil, 2011, 440 s. 
11. Bayramova A.Ə. Leksik alınmaların dilin zənginləş-
məsində rolu. Fəlsəfə elm. dok.nam.dis. Bakı, 1998, 147 s. 
12. Bəşirova A.Q. Məişət sözlərinin elmi-texniki termin-
lərə çevrilməsi. Terminologiya məsələləri. Bakı, 1984. s.58-62. 

---