Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi nizami adina əDƏBİyyat institutu

Çağdaş Azərbaycan postmodern romanı 
 
 
29 
rək,  povesti  on  iki  müxtəlif  variasiyalarda  oxuya  bilər 
18
. 
Hipertekstuallaşma «mətnlərin iyerarxiya»sının yaradılma-
sı  ilə  bağlı,  müxtəlif  statuslu  mətnlərin  yazıçıların  meta-
mətni romanların quruluşunda irəlicədən geniş istifadəsinə 
mətnin qurulması kimi başa düşülür 
19
. Dar mənada söhbət 
metamətndən  gedir,  halbuki  ayrı-ayrı  fənlər  üzrə  meta-
mətnlərin  geniş  şərhi  var  ki,  bu  anlayış  altında  bir  yazıçı 
və ya bir qrup yazıçı tərəfindən yazılmış mətnlərin ümumi 
bütövlüyü başa düşülür 
20
. 
Müasir mərhələdə hipertekstual tendensiyanın güclən-
məsi,  ümumiyyətlə  digital  janrların  və  digital  ədəbiyyatı-
nın təsiri ilə bağlıdır ki, bu da elektron-rəqəmsal multime-
dia imkanları ilə həyata keçirilir. Müasir Azərbaycan ədə-
biyyatında hipertekstual əsərlərə rast gəlmək mümkündür. 
Nicat  Məmmədovun  «Прогулка»  («Gəzinti»)  əsəri  DVD 
disk şəklində buraxılıb, əlifba sırası ilə düzülüb və öz növ-
bəsində  hər  yarımbaşlıqdakı  mətndən  başqa  mətnlərə  ke-
çidləri  olan  108  ayrı-ayrı  yarımbaşlıqlardan  ibarətdir. 
Əsərdə  şərq  və  qərb  fəlsəfəsi  ilə  bağlı  mövzuları  («Bud-
dizm», «Yoqa», «Quran»), müəllifin gündəliklərindən par-
çaları  mütaliə  edə  bilirlər.  «Я»  («Mən»)  yarımbaşlığının 
boş səhifə kimi verilməsi və yaddaşda qalmayan, pozulub 
                                                 
18
 Кальвино И. Незримые города. Замок скрещенных судеб. Киiв, 
1997. – С. 381. 
19
 Гулиус Н.С. Художественная мистификация как прием тексто-
порождения в русской прозе 1980-1990-х гг. (А. Битов, М. Хари-
тонов, Ю. Буйда): Автореф. дис. … канд. филол. наук. – Томск, 
2006. – С. 6; 
20
 Баринова Е.Е.  Метатекст  в  постмодернистском  литературном 
нарративе:  А. Битов,  С. Довлатов,  Е. Попов,  Н. Байтов:  Дис.  … 
канд. филол. наук. – Тверь, 2008. – С. 4. 

---