Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi nizami adina əDƏBİyyat institutu

Çağdaş Azərbaycan postmodern romanı 
 
 
75 
arxetiplər  adlandıra  bilərik.  Belə  ümumbəşəri  obrazlar 
həm  mifologiya, həm  də incəsənətin bütün inkişaf mərhə-
lələrində özünü büruzə verir. 
Müasir  dövrdə  postmodern  romanların  yayılması  ilə 
əlaqədar olaraq, əvvəlki obrazlardan fərqlənən obraz qale-
reyası  yaranmağa  başladı.  Postmodern  romanlara  xas  ob-
razlardan  bəhs  etmək  təbii  ki,  bir  qədər  çətindir.  Əsərin 
quruluşu,  əsərin tərkib hissələrinin düzülüşü,  əsərdəki su-
rətlərin  əlaqə  və  münasibətlərinin  təşkili,  bir-biri  ilə  bağlı 
olan,  başlanğıcdan  nəticəyə  qədər  ardıcıl  surətdə  inkişaf 
edən  və  həyat  hadisələrinin  təsviri  qaydaları  postmodern 
romanlarda  özünü  başqa  aspektdə  göstərir.  Bununla  belə 
qeyd  etmək  lazımdır  ki,  postmodern  romanlarda  obrazlar 
bədii məkanın formalaşdırılması zamanı geniş istifadə olu-
nur. Postmodernizmdə dekonstruksiya olunmuş tarixi şəx-
siyyətlərin  obrazlarından,  həmçinin  mifik  obrazlardan  və 
arxetiplərdən  geniş  istifadə  edilir.  Postmodern  romanların 
əksəriyyətində ənənəvi həyat və dəyərlər sisteminin böhra-
nı fonunda marginal sosial dairələrə aid mənfi obrazlar ya-
radılır. Postmodern romanlarda obrazların açıqlanması za-
manı metanəsrdən («metafiction») istifadə edilir. Bəzi hal-
larda  obrazlar  vasitəsilə  digər  bədii  nümunələr  ilə  inter-
tekstual əlaqələr açıqlanır. 
Postmodern  romanlarda  əşya  obrazları  bədii  məkanın 
yaradılmasında geniş istifadə edilir. Postmodern romanla-
rında geniş yayılmış əşya obrazlarından şəhər obrazını xü-
susi  qeyd  etmək  olardı.  Məsələn,  Anarın  «Ağ  qoç,  qara 
qoç» 
39
 romanında Bakı şəhəri bədii obraz kimi təsvir olu-
nur. Bakı obrazı əsərin mövzusu və ideyası ilə səsləşməli-
                                                 
39
 Anar. Ağ qoç, qara qoç. Bakı: Azərnəşr, 2003. 184 s; 

---