Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi



Yüklə 13,5 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə21/44
tarix01.01.2017
ölçüsü13,5 Mb.
#4064
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   44

 

İnternetdə: 

www.az.wikipedia.orq

 

 

 

 

 

 

 

 

 

199 

 

29 May - Azərbaycanın Milli  Qəhrəmanı  Aytəkin Məmmədovun anadan 



                olmasının 50 illiyi, (1967-1991) 

 

 

   


 

 

 



 

 

 



Aytəkin  Məmmədov  Gədəbəy  rayonunun  Göyəlli  kəndində  anadan 

olmuşdur. 1974-1984-cü  illərdə  orta  məktəbdə  oxumuşdur. 1985-ci  ildə  hərbi 

xidmətə  çağırılımışıdır. 1987-ci  ildə  ordudan  tərxis  edilmişdir.  1991-ci  ildə  DİN-

nin  Xüsusi  Təyinatlı  Polis  dəstəsinə  daxil  olmuşdur. 1991-ci  il Xanlar 

rayonu erməni  işğalçıları  tərəfindən  hücuma  məruz  qalanda  Aytəkin  erməni 

yaraqlılarını məhv edərkən düşmən gülləsinə tuş gəlmiş  və qəhrəmancasına həlak 

olmuşdur. Subay idi. Göyəlli kənd qəbristanlığında dəfn edilmişdir.  

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 8 oktyabr 1992-ci il tarixli 264 saylı 

fərmanı ilə Məmmədov Aytəkin İsrayıl oğluna ölümündən sonra Azərbaycanın 

Milli Qəhrəmanı adı verilmişdir.  

Gədəbəy rayonunun Göyəlli kənd orta məktəbi onun adını daşıyır, qəhrəmanımızın 

büstü  qoyulmuşdur. 

 

Onunla  yanaşı



 

Gədəbəy  rayonundan olan  digər  üç  Milli 

Qəhrəman  - İsgəndər  Aznaurov, İlham  Əliyev və Məzahir  Rüstəmovun həyat  və 

döyüş  yollarından  bəhs  edən "Alınmaz  qalanın  qəhrəmanları"  sənədli-bədii 

film (2013-cü ildə) çəkilmişdir. 

                                       Ünvansız ölənləri 

                                      Axı, necə unudum? 

                                    Bir naməlum əsgərin 

                                    Qəbri üstdə sükutum –  

                                   Hərbi andımdır mənim 

                                                                                     Ələmdar Quluzadə 

 

 

İnternetdə: 



www.az.wikipedia.orq

 

 

 

 



 

 

 

 

200 

 

İyun 

 

Əlamətdar tarixi günlər və bayramlar 

 

1 İyun - Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü, (1950)  

1 İyun - Ümumdünya Süd Günü, (2001)  

3-4 İyun - Beynəlxalq Su Hövzələrinin Təmizlənməsi Günü, (1955) 

4 İyun - Beynəlxalq Aqressiya Qurbanı olan Uşaqlar Günü, (1982) 

5 İyun - Ümumdünya Ətraf Mühitin Mühafizəsi Günü, (1972) 

8 İyun - Ümumdünya Okeanlar Günü, (1992) 

14 İyun - Beynəlxalq Blogger Günü, (2004) 

15 İyun - Milli Qurtuluş Günü, (1993) 

15 İyun - Ümumdünya Külək Günü 

17 İyun - Tibb İşçiləri Günü, (2001)  

18 İyun - Beynəlxalq Atalar Günü, (1909) 

23 İyun - Dövlət Qulluqçularının Peşə Bayramı Günü, (2006) 

23 İyun - Beynəlxalq Olimpiya Günü, (1948) 

26 İyun - Silahlı Qüvvələr Günü, (1918)

 

26 İyun - Narkomaniyaya və Narkobiznesə qarşı Beynəlxalq Mübarizə Günü  



Yubilyar yazıçı və şairlər 

Yazıçı Afaq Məsudun 60 illiyi, (03.06.1957) 

Dramaturq Həsən Qasımovun 105 illiyi, (05.06.1912 - 08.05.1977) 

Şair Taleh Həmidin 65 illiyi, (19.06.1952 - 01.11.2016) 

Yazıçı Cabbar Məcnunbəyovun 105 illiyi, (20.06.1912 - 01.02.1967) 

Şair Eldar Baxışın 70 illiyi, (22.06.1947 - 22.05.1996) 

Yazıçı Hüseynbala Mirələmovun 70 illiyi, (25.06.1945) 

Maarifçi Həsənbəy Zərdabinin 175 illiyi, (28.06.1837 - 28.11.1907)   

 Dramaturq, filosof Mirzə Fətəli Axundovun 205 illiyi, (30.06.1812 - 10.03.1878) 

İncəsənət 

Xalq artisti Fidan Qasımavanın 70 illiyi, (17.06.1947) 

Xalq artisti Bülbülün 120 illiyi, (22.06.1897 - 26.09.1961) 

Xalq artisti Sona Hacıyevanın 110 illiyi, (25.06.1907 - 24.012.1979) 

Tarzən Mirzə Mənsurun 130 illiyi, (1887 - 1967) 

Milli qəhrəmanlar zirvəsi 

Məmmədov Mövsüm Şahin oğlu, (06.06.1967) 

Şahverdiyev İsrafil Şahverdi oğlu, (11.06.1952 - 13.01.1994) 

Behbudov Səfiyar Abuzər oğlu, (18.06.1967 - 21.03.1992) 

Əsədov Malik Hamil oğlu, (27.06.1962 - 18.01.1992) 

Fərəcov Ənvər Səyyad oğlu, ( 28.06.1952 - 11.09.1991) 

 


201 

 

Əlamətdar tarixi günlər və bayramlar 



 

1 İyun - Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü, (1950) 

 

“Uşaqlar bizim gələcəyimizdir, gələcəyimizi nə cür tərbiyə edəcəyiksə, ölkəmizin, 

millətimizin, dövlətimizin sabahı bundan asılı olacaqdır!” 

                                                                                          Ümummilli lider  Heydər Əliyev 

 

1  İyun  -  Uşaqların  Beynəlxalq 

Müdafiəsi 

Gününün 


 

(International 

Children's Day) qeyd olunması 1950-ci ildə 

BMT  Baş  Assambleyası  tərəfindən  qərara 

alınıb. Həmin gün təşkil olunan Qadınların 

Beynəlxalq 

Konfransında 

uşaq 


hüquqlarının  təmin  edilməsi  ilə  bağlı 

təkliflər səslənib və elə həmin tədbirdə də 1 

iyun 

tarixini 



uşaqların 

beynəlxalq 

müdafiəsinə  həsr  etmək  qərarı  verilib.  Bu 

gün  dünyanın  əksər  ölkələrində  olduğu 

kimi, bu gün Azərbaycanda da qeyd edilir. 

Bu  bayramla  yanaşı,  BMT-nin  Baş 

Assambleyası 

tərəfindən 

20 

noyabr 


tarixində Ümumdünya Uşaqlar Günü də qeyd olunur. Ümumdünya Uşaqlar Günü 

1954-cü  ildə  BMT  -nin  Baş  Assambleyasının  №  836  (IX)  saylı  qətnaməsində 

1956-cı  ildən  bütün  dövlətlərdə  uşaqların  şərəfinə  keçirilməsi  tövsiyə  edilən 

bayram kimi qeyd olunub. 

  

Azərbaycan  Respublikasının  Prezidenti  İlham  Əliyevin  Azərbaycan 



Respublikasında  uşaqlara  dövlət  qayğısının  gücləndirilməsi,  uşaq  problemlərinə 

vətəndaş  cəmiyyəti  qurumlarının  diqqətinin  artırılması  və  ölkənin  uşaqlarla  bağlı 

demoqrafik perspektivlərinin müəyyənləşdirilməsi məqsədi ilə 22 dekabr 2008-cil 

tarixli  sərəncam  imzalamışdır.  Sərəncama  görə,  2009-cu  il  "Uşaq  ili"  elan 

olunmuşdur.  1924-cü  ildə  ilk  dəfə  olaraq  Uşaqların  hüquqlarını  təmin  edən 

Bəyənnamə  qəbul  edilmişdir.  Bu    bəyənnamədə    deyilirdi  ki,  "bəşəriyyət 

məcburdur    ki,    uşaqları    ən  yaxşı  şeylərlə  təmin  etsin".  Həmin    bəyənnamənin 

qəbul edilməsi ilə bağlı ilk işlər Eglantyne Djebb tərəfindən görülmüşdür. O, bacısı 

Doroti  Bakstonun  köməyi  ilə  1919-cu  ildə  uşaqlara  yardım  göstərmiş,  onların 

müdafiəsini  təmin  etmək  üçün  Londonda  Uşaqlara  Yardım  Fondunun  əsasını 

qoymuşdur.  

İnternetdə: 

www.books.google.com

 

 

 



 

 

202 

 

1 İyun -  Ümumdünya Süd Günü, (2001)   

 

Ümumdünya  Süd  Gününün  məqsədi 



uşaqların 

müdafiəsində, 

sağlamlığında 

südün 


rolunun 

aşılanmasıdır. 

Süd 

məhsullarının 



faydası 

çoxdan 


təsdiq 

olunmuş  bir  faktdır.  Süd  məhsulları  mədə 

şirəsinin  ifraz  olunmasını  stimullaşdırır, 

bağırsaqların  fəaliyyətini  və  maddələr 

mübadiləsini 

yaxşılaşdırır,  

orqanizm 

tərəfindən  çox  tez  və  asan  mənimsənilir. 

Bundan  əlavə, insan orqanizminə düşdükdə 

südturşulu  bakteriyalar  C,  B1,  B2,  B12,  D  vitaminlərini  və  hətta    təbii  

antibiotikləri istehsal  edir  ki, onlar  xəstəlikləri  törədən mikrobların (o cümlədən, 

mədə-bağırsaq və vərəm xəstəlikləri törədən mikrobların) inkişafını dayandırır və 

ya onları məhv edir. Süd məhsullarının tərkibində orqanizm üçün vacib olan çoxlu 

miqdarda  kalsium  və  fosfor  mikroelementləri  var  ki,  bu  da  insanın  dişləri  və 

sümükləri  tərkibinə  daxildir.  Bundan  əlavə,  kalsium  insanın  ürək  əzələsinin, 

gözlərin, sinir sisteminin sağlamlığında böyük rol oynayır. Digər süd məhsulları ilə 

müqayisədə,  kalsium  daha  çox  miqdarda  bərk  pendirlərin  tərkibində  olur.   Lakin 

süd  məhsullarının,  bəlkə  də,  ən  əsas  dəyəri  ondan  ibarətdir  ki,  onlar  bağırsaq 

mikroflorasını  yaxşılaşdırırlar.  Pis  ekologiya,  stresslər,  antibiotik  və  s. 

dərmanlarının  tez-tez  qəbul  edilməsi,  düzgün  olmayan  qidalanma  bağırsaqların 

mikroflorasına  güclü  zərbə  vurur.  Nəticədə,  orada  ―yaşayan‖  xeyirli 

mikroorqanizmlərin sayı kəskin surətdə azalır və əksinə zərərli mikroorqanizmlərin 

sayı  artır.  Bu  balans  pozulduqda  disbakterioz  inkişaf  edir,  nəticədə  isə  insanın 

immun  sistemi  zəifləyir.  İmmun  sistemin  zəiflənməsi  isə  orqanizmdə  müxtəlif 

xəstəliklərin və pozğunluqların əmələ gəlməsinə səbəb olur. 

Qatıq və yoqurt mədə şirəsinin ifrazını çoxaldır, mədəaltı vəzin fəaliyyətini 

yaxşılaşdırır.  Onlar  qəbizlik,  kolit,  qastrit,  qaraciyər  və  öd  yollarının  xəstəlikləri, 

piylənmə,  ateroskleroz,  hipertoniya,  qanazlığı,  miokard  infarktı  zamanı  çox 

xeyirlidir. 

  

İnternetdə: 



www.books.google.com

 

 



 

 

 

 

 

 

 

203 

 

3-4 İyun - Beynəlxalq Su Hövzələrinin Təmizlənməsi Günü, (1955) 

 

 

 



 

Beynəlxalq  Su  hövzələrinin  Təmizlənməsi  Gününün  (International  Cleanup 

Day)  ideya  müəllifləri  və  təşkilatçıları  dalğıclardır.  Bu  bayramın  əsas  hadisəsi 

kütləvi  iməclikdir.  Bu  əlamətdar  gün  1955-ci  ildən  dünyanın  bir  çox  ölkələrində 

PADI  –  Dayvinq  təlimatçılarının  peşəkar  assosiasiyasının  himayəsi  altında  keçir. 

Həmin  gün  regional  yeraltı  üzgüçülük  klubları  yerli  su  hövzələrinə  gedir,  onların 

diblərini  və  sahillərini  təmizləyirlər.  Bəzi  şəhərlərdə  bu  tədbirlər  yerli  hökumət 

orqanlarının dəstəyi ilə aparılır. Bu günə marağı artırmaq üçün çox zaman tədbirlər 

komandalar arasında yarış halında keçirilir.  

İnternetdə: 

www.books.google.com 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



204 

 

 



4 İyun - Beynəlxalq Aqressiya Qurbanı olan Uşaqlar Günü, (1982) 

 

 

 

 



1982-ci  il  avqustun  19-da  BMT-nin  Baş  Assambleyası  özünün  Fələstin 

məsələsi  üzrə  xüsusi  sessiyasında   ES-7/8  nömrəli  qətnaməsi  ilə  hər il iyunun  

4-nü  Beynəlxalq  Aqressiya  Qurbanı  olan  Uşaqlar  Günü  (International  Day  of 

Innocent Children Victims of Aggression) kimi qeyd etməyi qərara almışdır.  

Hərbi  münaqişələr  zonasında  yaşayan  uşaqlar    -  gələcəyi  olmayan  uşaqlardır. 

Bütün dünyada lokal münaqişələr zamanı nə qədər uşağın həlak olması haqqında 

dəqiq statistika aparan yoxdur. Müharibələrdə yalnız əsgərlərin deyil, uşaqların da 

həlak  olduğunu  unutmamaq  üçün  BMT  bu  günü  təsis  etmişdir.  Bu  günün  əsas 

məqsədi  dünyanın  fiziki  zorakılığa,  mənəvi-psixoloji  və  ruhi  təsirə  məruz  qalan 

bütün  uşaqlarının  ağrılarını  və  əzablarını  hiss  etmək  cəhdidir.  Bu  gün  həm  də 

BMT-nin həmin uşaqların qorunması haqqında məsələdə öhdəliklərini təsdiq edir.  

İnternetdə: 

www.books.google.com 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

205 

 

 



5 İyun -  Ümumdünya Ətraf Mühitin Mühafizəsi Günü, (1972

 

        Başımın üstündə çətirli meşə, 

      Yuyunmuş, daramış, ətirli meşə, 

     O yazda yaşıldı, payızda əlvan. 

    Bir ağac kəhrəba, bir ağac mərcan. 

    Bir yarpaq günəşin şöləsində zər, 

   Bir yarpaq buludun gözünü silər. 

  Dinim, ya dinməyim, dinməyim əlbət, 

  Qoy danışsın təbiət! 

                                               Xalq şairi Qabil                                                                         

 

 

 



5 İyun - Ümumdünya Ətraf Mühitin Mühafizəsi Gününün qeyd olunması 16  

dekabr  1972-ci  ildə  Birləşmiş  Millətlər  Təşkilatının  Baş  Assambleyasının  27-ci 

sessiyasında  elan  edilib.  Həmçinin  Baş  Assambleyanın  bu  sessiyasında  BMT 

sistemində yeni təşkilat - BMT Ətraf Mühit Proqramı (UNEP) qəbul edilib. Hər il 

bu təşkilat tərəfindən Ümumdünya Ətraf Mühitin Mühafizəsi Günü keçirilir. Belə 

bir günün keçirilməsinə 11 may 1971-ci ildə dünyanın 23 ölkəsinin 2200 elm və 

mədəniyyət  xadiminin  imzası  ilə  BMT-nin  Baş  katibinə  ünvanlanan  müraciət 

səbəb  olub.  Onlar  ―ya  biz  çirklənməni  qurtarırıq,  ya  da  çirklənmə  bizi  qurtarar‖ 

adlı  müraciətləri  ilə  bəşəriyyətə  ətraf  mühitin  çirklənməsi  barədə  xəbərdarlıq 

etmişlər. Baş Assambleya bu günün qeyd edilməsi ilə bağlı qətnaməsində BMT-yə 

daxil olan ölkə və təşkilatları hər il həmin gün ərəfəsində ətraf mühitin qorunması 

və  yaxşılaşdırılmasına  yönələn  işlər  həyata  keçirməyə  çağırır.  Hər  il  Birləşmiş 

Millətlər  Təşkilatının  Ətraf  Mühit  Proqramı  (UNEP)  Ümumdünya  Ətraf  Mühitin 

Mühafizəsi Gününün Avropa regionunda qeyd edilməsi üçün Avropa ölkələrindən 

baş şəhərlər elan edir. 2010-cu ildə İtaliyanın Genuya, İsveçrənin Cenevrə şəhərləri 

ilə  bərabər  Azərbaycanın  Bakı  şəhəri  də  mərkəz  şəhər  seçilib.  Bakının  bu  statusa 

layiq  görülməsi  Azərbaycanda  ətraf  mühitin  mühafizəsi,  ekologiya  sahəsində 

görülən işlərin, həyata keçirilən dövlət və milli proqramların uğurlu nəticəsi kimi 

qiymətləndirilir və beynəlxalq qurumların Cənubi Qafqaz regionunda Azərbaycana 

böyük əhəmiyyət verməsindən irəli gəlir. 

 

İnternetdə: 

www.books.google.com

 

 

 



 

 

 



 

 

 



206 

 

8 İyun - Ümumdünya Okeanlar Günü, (1992)

  

 

 



Ümumdünya Okeanlar Günü 8 iyun 1992-ci ildə Rio-de Janeyroda BMT-nin 

"Ətraf  mühit  və  inkişaf"  Konfransında  elan  edilib.  Rəsmi  olaraq  2009-cu  ildən 

qeyd  olunur.  Zoopark,  akvariumlar  və  delfinariyalar  əsasən  bu  gündə  okean 

heyvanlarının  qorunması,  mühafizəsi  ilə  bağlı  tədbirlər  keçirməklə  ictimaiyyətin 

diqqətini cəlb edirlər. BMT bu bayramı elan etməklə, okeanların planet üçün həyatı 

vacibliyini xüsusi qeyd edib. Yer kürəsinin 70%-i okeanlar təşkil edir. Bu bayram 

bir  çox  Avropa  ölkələrində  (Belçika,  Böyük  Britaniya,  Almaniya,  Hollandiya, 

İrlandiya,  İspaniya,  İtaliya,  Norveç,  Portuqaliya,  Fransa),  Cənub-Şərqi  Asiya 

dövlətlərində  (Vyetnam,  İndoneziya,  Sinqapur,  Filippin),  Cənubi  Asiyada 

(Hindistan, Şri-Lanka), Uzaq Şərqdə (Çin, Yaponiya), Latın Amerikası ölkələrində 

(Argentina,  Ekvador,  Kuba),  Avsraliya  və  Afrikada  (Əlcəzair,  Qabon,  Marokko, 

Mavritaniya,  Keniya,  Kamerun),  həmçinin  Şimali  Amerika  ölkələrində  (Kanada, 

ABŞ, Meksika) qeyd edilir. 

İnternetdə: 

www.books.google.com 

14 İyun – Beynəlxalq Blogger Günü, (2004)

 

 

Bu  bayramın  keçirilməsi  ideyası 

2004-cü  ildə  yaranmışdır.  40-dan  çox 

ölkədən  500  insan  eyni  vaxtda 

birləşərək  qərara  gəlmişlər  ki,  onlara  -  

bütün  dünyanın  şəbəkə  bloggerləri 

arasında 

dostluq 


münasibətlərinin 

simvolu kimi özlərinə aid gün lazımdır. 

2007-ci  il  iyunun  14-də  Beynəlxalq 

Blogger  Gününün  üçüncü  ildönümündə 

ümumdünya  şəbəkəsinin  öz  bloqu  olan 

hər  bir  üzvü  bütün  bloggerlər  arasında 

həmrəylik haqqında qısa bildiriş 

                                                                     yazmışlar.  



 

İnternetdə: 

www.books.google.com

 

 

207 

 

15 İyun - Milli Qurtuluş Günü, (1993) 



 

“Azərbaycan xalqı birləşməli, öz müqəddəs 

torpaqlarını göz bəbəyi kimi qorumalıdır. 

Azərbaycan Respublikası iqtisadi və siyasi 

müstəqillik yolu ilə getməli, tam istiqlaliyyət 

uğrunda mübarizə aparmalıdır...”

  

                             Ümummilli lider  Heydər Əliyev 

 

 

 

        

Tariximizə  Milli  Qurtuluş  Günü  kimi  daxil  olmuş  1993-cü  ilin  15  iyun  günü 

onu  qiymətləndirənlər,  dərindən  dərk  edənlər  üçün  çox  əzizdir.  Vətənini,  xalqını 

sevən həmin çətin, ağrılı günlərin dəhşətlərini yaşayan, hadisələri gözləri ilə görən 

insanlar üçün 15 iyun əsl qurtuluş tarixi, Azərbaycanda ölüm-dirim mübarizəsinin 

tarixidir. Bu tarixi yaradan isə yenə də Azərbaycanın inkişafında, müstəqilliyində, 

gələcəyində müstəsna rol oynayan, daim  xalqına arxalanan və xalqa arxa olan bir 

insandır  -  Heydər  Əliyev.  Heydər  Əliyevin  müstəqil,  tarazlı  və  cəsarətli  siyasət 

yeritməsi  bütün  Azərbaycan  xalqının  diqqətini  cəlb  edir,  ona  ümidləri  artırırdı. 

İqtidar  isə  onun  siyasətini  separatçılıq  kimi  qiymətləndirir  və  Naxçıvan  Muxtar 

Respublikasında  hakimiyyət  çevrilişi  etməyə,   qeyri-demokratik  yolla  Xalq 

Cəbhəsini hakimiyyətə gətirməyə cəhd edirdi. Azərbaycanın görkəmli oğlu, böyük 

vətənpərvər Heydər Əliyev xalqın bu ağır günündə xalqın və respublikanın hakim 

dairələrinin təkidli dəvətini qəbul edib iyunun 9-da Bakıya gəldi. Bununla da daxili 

və xarici düşmənlərimizin bütün planları iflasa uğradı. Bütün Azərbaycan xalqı bu 

gəlişi  böyük  ümid  və  sevinclə  qarşıladı.  1993-cü  il  iyunun  15-də  Heydər  Əliyev 

Azərbaycan  Respublikası  Ali  Sovetinin  Sədri  seçildi.  Bu  gün  tariximizə  Milli 

Qurtuluş Günü kimi daxil oldu. Xalqın tələbi ilə Milli Məclis 1997-ci ilin iyununda 

bu günü bayram elan etdi. 

  

Heydər  Əliyevin  xalqımızın  və  tariximizin  qarşısında  ən  böyük  xidmətləri 



kəskin 

geosiyasi 

ziddiyyətlərin 

mövcud 


olduğu 

bir 


şəraitdə 

Azərbaycan   dövlətçiliyini  xilas  etməsində,  Azərbaycan  varlığını  parçalanıb  yox 

olmaq  təhlükəsindən  qurtarmaqda  idi.  Ümummilli  lider  Heydər  Əliyevin 

Azərbaycana  rəhbərlik  etdiyi  dövrdə  milli-mənəvi  dəyərlərimiz  bərpa  edilmiş, 

onun qətiyyəti, apardığı uğurlu daxili və xarici siyasət sayəsində ölkəmiz xaosdan 

xilas olmuş, sivil demokratik inkişaf yolu ilə inamla irəliləyərək böyük nailiyyətlər 

qazanmışdır.  Heydər  Əliyev  öz  gücünə,  təcrübəsinə  güvənən  dahi  siyasətçi  kimi 

dəfələrlə  söylədiyi  məşhur  kəlamına  sadiq  qaldığını  sübut  etdi  ki,  ―Azərbaycanın 

dövlət müstəqilliyi əbədidir, sarsılmazdır, dönməzdir‖.  

İnternetdə: 

www.books.google.com

 

 

 



208 

 

 



15 İyun - Ümumdünya Külək Günü 

 

Bu  qeyri-adi  bayramın    keçirilməsi  Avropa  



Külək  Enerjisi  Assosiasiyası  və  Ümumdünya  

Külək    Enerjisi  Şurası  tərəfindən  təklif 

olunmuşdur.  Həmin  günü  keçirməkdə  məqsəd 

dünya 


ictimaiyyətini 

maarifləndirmək, 

diqqətini  bu  məsələyə  yönəltməkdir.

 

Külək 



enerjisi     küləyi    meydana    gətirən  hava  

axınının    sahib    olduğu    hərəkət  (kinetik)  

enerjisidir.   Alternativ  enerji   (bərpa  olunan)  

mənbələrindən  biri    hesab    olunur.    Bu  

enerjinin    bir    hissəsi    faydalı    olan    mexaniki    və    ya  elektrik    enerjisinə    çevrilə  

bilər.  Külək  enerjisi  digər  alternativ  enerji  mənbələri  olan  günəş,  hidroenergetika, 

geotermal  və  biokütlə  enerjilərdən  özünün  maya  dəyərinə,  ekoloji  təmizliyinə  və 

tükənməzliyinə görə ən sərfəlisidir. İnsanlar küləyin gücündən çox qədim dövrdən 

bəri faydalanırlar . Buna misal  olaraq yelkənli gəmilər və yel dəyirmanları göstərilə 

bilər. Daha sonra taxıl dənüyütmə, nasosla suvurma, ağackəsmə işləri üçün də külək 

gücündən faydalanılmışdır. İndiki vaxtda daha çox elektrik enerjisi almaq məqsədilə 

istifadə edilməkdədir. 

Elektrik  enerjisi istehsalı  üçün  daha  səmərəli  texnologiyalardan  biridir. 

Külək  qurğularının  inşasına  ənənəvi elektrik  stansiyalarının  qurulmasına  nisbətən 

daha  az  vaxt  sərf  olunur.  Bundan  başqa,  külək,  əslində,  istənilən  ölkənin  malik 

olduğu  daimi  təbii  enerji  mənbəyidir.  Külək  enerjisindən  istifadə  olunması 

energetikanın  daha  tez  inkişaf  edən  sahələrindən  biridir.  Azərbaycan  ərazisində 

əsasən  Abşeron  yarımadası,  Xəzər  dənizi  və  digər  ərazilər  külək  enerjisindən 

istifadə  etmək  üçün  daha  məqsədəuyğun  sayılır.  Azərbaycanın  külək  rejimi 

mürəkkəb  xarakterə  malikdir.  Bu  da  ölkə  ərazisinin  60%-nin  dağlıq  zonalardan 

ibarət olması ilə əlaqədardır.  


Yüklə 13,5 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   44




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin