Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi

İnternetdə:

 

www.books.google.com 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

12 

 

 

Ümumdünya Qar Günü, yaxud Beynəlxalq Qış İdman Növləri Günü, (2012) 

2012-ci  ildə  dünyada  daha  bir  müsbət  ənənə  yaranmışdır.  Həmin  ilin 

qışından başlayaraq Beynəlxalq Xizək İdmanı Federasiyasının (FIS) təşəbbüsü ilə 

yeni  bayram  –  Ümumdünya  Qar  Günü  (World  Snow  Day).  Onun  başqa  adı  isə  - 

Beynəlxalq  Qış  İdman  Oyunları  Günüdür.  Bayram  hər  il  yanvar  ayının  bazar 

günlərindən birində qeyd olunur. 

Bayramın  məqsədi  qış  idman  oyunlarına  marağı  artırmaq  və  gəncləri  fəal 

həyat  tərzinə  cəlb  etməkdir.  FIS-in  fikrinə  görə,  həmin  gün  ―qar  festivalları‖ 

keçirilməlidir və burada həm uşaqlar, həm də böyüklər xizək və konki yarışlarında 

iştirak etməlidirlər.   

 

 

İnternetdə : www.books.google.com 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

13 

 

 

Azərbaycanın görkəmli  şəxsiyyətləri 

7 Yanvar - Akademik Mirəli Qaşqayın anadan olmasının 110 illiyi,  

(1907- 1977)    

Mirəli  Qaşqay  Gəncə şəhərində  anadan  olmuşdur. 

1930-cu  ildə  indiki  Azərbaycan  Dövlət  Neft  və  Sənaye 

Universitetinin  dağ-mədən  fakültəsini  bitirərək,  dağ-mədən 

mühəndisi-geoloq  ixtisasını  almışdır.  Həmin  ildə  SSRİ 

Elmlər 

Akademiyasının 

Petroqrafiya 

İnstitutunun 

aspiranturasına daxil olmuşdur. 1934-cü ildə ―İstisu mineral 

bulaqlarının  geoloji-petroqrafik  və  geokimyəvi  səciyyəsinə 

dair‖  namizədlik  dissertasiyasını  müdafiə  etmişdir.  Kiçik 

Qafqazın  mərkəzi  hissəsinin  və  Talışın  hiperbazitləri  və 

bazitlərinin  tədqiqinin  nəticələri  ―Azərbaycanın  əsas  və 

ultraəsas  süxurları‖  adlı  monoqrafiyasında  əksini  tapmışdır.  1942-ci  ildə  bu  əsərə 

görə  ona  geologiya-mineralogiya  elmləri  doktoru  alimlik  dərəcəsi  verilmişdir. 

1938-ci  ildə  Geologiya  İnstitutunun,  1945-ci  ildə  isə  Azərbaycan  SSR  Elmlər 

Akademiyasının  təsisçilərindən  biri  və  Akademiyanın  ilk  akademik  katibi 

olmuşdur.  O,  uzun  illər  Azərbaycan  Elmlər  Akademiyasının  Geologiya 

İnstitutunda  filiz  yataqlarının  mineralogiyası,  petroqrafiyası  və  geokimyası 

şöbəsinə  rəhbərlik  etmişdir.  Onun  təşəbbüsü  və  köməyi  ilə  Bakı  Dövlət 

Universitetində  geoloji-coğrafiya  fakültəsi,  petroqrafiya,  mineralogiya  və 

kristalloqrafiya kafedrası, geologiya və faydalı qazıntılar muzeyi yaradılmışdır. M. 

Qaşqay  böyük  elmi  irs  qoyub  getmişdir.  Onun  600-dən  çox  elmi  əsəri  və  35 

monoqrafiyası  çap  olunmuşdur.  ‖Azərbaycanın  əsas  və  ultraəsas  süxurları‖, 

―Azərbaycan  mineral  suları‖,  ―Perlitlər  və  obsidianlar  və  onların  fiziki-kimyəvi 

xüsusiyyətləri‖, ―Daşkəsənin petrologiyası və metallogeniyası‖, ―Alunitlər, onların 

genezisi  və  istifadəsi‖,  ―Listvenitlər,  onların  genezisi  və  təsnifatı‖  kimi 

fundamental  əsərlərin  müəllifidir.  10  elmlər  doktoru  və  50  elmlər  namizədi 

hazırlamışdır. 

 M.  Qaşqay 23  aprel 1977-ci  ildə Bakıda vəfat  etmiş,  Fəxri  Xiyabanda dəfn 

olunmuşdur. 

Filmoqrafiya:  ―Qaşqayın  son  proqnozu‖  (film,  2007) (Mirəli  Qaşqayın  100  illik 

yubileyi  ilə  bağlı  rejissor  Elçin  Musaoğlunun  quruluşunda  akademikin  həyat  və 

yaradıcılığından bəhs edən sənədli film). 

İnternetdə: 

www.az.wikipedia.orq 

 

 

 

 

 

 

 

 

14 

 

21 Yanvar - Tarixçi, şərqşünas Əlisöhbət Sumbatzadənin anadan olmasının 

110 illiyi, (1907-1992) 

 

Əlisöhbət  Sumbatzadə  Bakının  Əmircan  kəndində 

anadan olmuşdur.1926-ci  ildə Bakı  Müəllimlər Seminariyasını 

və  1929-cu  ildə  isə    Şərq  fakültəsini  bitirmişdir. 1929-1957-ci 

illərdə  ali  məktəblərdə,   AMEA-nın   Tarix  və  Fəlsəfə 

İnstitutunda   işləmişdir. AMEA-nın    vitse-prezidenti  (1957-

1959), İqtisadiyyat 

İnstitutunda şöbə 

müdiri 

(1959-

1963), Yaxın və Orta  Şərq  Xalqları  İnstitutunun (1963-1969) 

və Tarix 

İnstitutunun direktoru 

(1970-1972), AMEA-nın 

İctimai  elmlər  bölməsinin  akademik  katibi  (1970-1981) 

olmuşdur. 1982-ci  ildən  İctimai  elmlər  üzrə  Elmi  Məlumat  Mərkəzində  şöbə 

müdiri işləyib.   

Respublikada  iqtisad  elminin  bir  sıra  istiqamətlərinin  inkişafına  əlverişli 

şəraitin yaradılması, iqtisad elmləri sahəsində elmlər doktorlarının hazırlanmasında 

Əlisöhbət  Sumbatzadənin  əvəzsiz  xidmətləri  olmuşdur.  Ə.Sumbatzadə  özünün 

elmi  potensialına,  müxtəlif  elmlərə  yaxından  bələd  olmasına,  elmi  təcrübəsinə 

söykənərək,  Azərbaycan  xalqının  etnogenezi  probleminin öyrənilməsinə təşəbbüs 

göstərmiş və uzun illər apardığı tədqiqatları ümumiləşdirərək, 1990-cı ildə, müdrik 

çağında  ―Azərbaycanlılar  –  etnogenez  və  xalqın  formalaşması‖  adlı  son  dərəcə 

vacib monoqrafiyasını yazmış və elmdə mənşəyimiz haqqında yeni konsepsiyanın 

əsasını  qoymuşdur.  XlX  əsrdə  Azərbaycanın  ictimai-iqtisadi  tarixinin  bütün 

mənzərəsinin  elmi  təhlilini  vermək  üçün  onun  sənaye  həyatının  öyrənilib  tədqiq 

edilməsi də xüsusi əhəmiyyət kəsb edirdi. Bu vacib, ümdə problemin elmi həlli də 

tarixşünaslığımızda  yenə    bu  böyük  alimin  adı  ilə  bağlıdır. 1964-cü  ildə ―Elm‖ 

nəşriyyatı tərəfindən  buraxılan  "XIX  əsrdə  Azərbaycan  sənayesi"  adlı  əsəri  ilə 

müəllif  tarixşünaslığımızda  yeni  bir  elmi  istiqamətin  –  iqtisadi  tarixin  əsasını 

qoymuşdur.  XIX  əsrdə  və  XX  əsrin  əvvəllərində  Azərbaycanın  inkişafı  barədə 

reallıqların  beynəlxalq  elmi  aləmə  çatdırılmasında  Əlisöhbət  Sumbatzadənin 

əvəzsiz  xidmətləri  olmuşdur. 

 

1957-1959-cu  illərdə  Azərbaycan  EA-nın  vitse-

prezidenti,  sonra  Yaxın  və  Orta  Şərq  Xalqları  İnstitutunun  direktoru  və 

akademiyanin  ictimai  elmlər  bölməsinin  akademik  katibi  vəzifəsində  işləyərkən 

onun təşkilatçılıq fəaliyyəti özünü daha bariz şəkildə göstərmişdir. 

Əlisöhbət Sumbatzadə 28 yanvar 1992-ci ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir. 

Kitabları:  ―XIX  əsrdə  Azərbaycan  sənayesi‖ (1967),  ―Müasir  dövrdə  Sovet 

Azərbaycanı  iqtisadiyyatının  inkişafı‖ (1980),  ―Sovet  tarix  elmi  1975-1979-cu 

illərdə‖ (1980) 

İnternetdə: 

www.books.google.com 

 

15 

 

 

Yubilyar yazıçı və şairlər 

1 Yanvar - Şair Ramiz Məmmədzadənin anadan olmasının 80 illiyi, (1937) 

 

Ramiz  Məmmədzadə  Ağdam  şəhərində  anadan 

olmuşdur.  Orada  1  saylı  şəhər  orta  məktəbini  bitirmiş, 

sonra  Bakı  Dəmiryol  Məktəbində  və  APİ-nin  pedoqoji 

fakültəsində  təhsilini  davam  etdirmişdir.  Ədəbi  fəaliyyətə 

1960-cı  ildə  ―Bakı‖  qəzetində  dərc  olunmuş  ―Milyon 

ananın  övladı‖  adlı  ilk  şeiri  ilə  başlamışdır.  Dövri 

mətbuatda  müharibə  mövzusunda  çoxlu  şeir  və  məqalələri 

çap  olunmuşdur.  Azərbaycanın  Milli  Qəhrəmanı  Canpolad  Rzayevə  həsr  etdiyi 

―Canpolad əfsanəsi‖ əsəri maraq doğurmuşdur.  

Ramiz  Məmmədzadənin  lirik-fəlsəfi  şeirləri  insanı  düşünməyə  vadar  edir, 

çətin  məqamlarda  dözümlü  olmağa  səsləyir.   Onun  böyük  həyat  təcrübəsi  var. 

Şairin  poeziyası  elə  duyğulardan  yaranır  ki,   ancaq  özünə  məxsusdur,  onun  fərdi 

yaşantılarıdır.  O,  hadisələrin  içərisindən   çıxmağı,  onların  fövqündə  dayanmağı, 

uzaqdan qiymət verməyi bacarır. Millətə sevgi, dövlətə ehtiram şairin poeziyasında 

da başlıca yer tutur.  

Kitabları:  ―Həmişə  sən  gələsən‖  (1970),  ―Vaxtında  açsaydı  qönçələr‖  (1978), 

―Qeyrət günü‖ (1990),  ―O gecə‖ (20 yanvar) (1990), ―Canpolad əfsanəsi‖ (1995) 

və s.

  

Ədəbiyyat:Əhmədov Teymur - “Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)” Ensiklopedik 

məlumat kitabı, Bakı, 2011. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

16 

 

5 Yanvar - Yazıçı Əlfi Qasımovun anadan olmasının 90 illiyi, (1927-1985) 

 

Əlfi  Qasımov   Ağdam    rayonunun   Poladlı   kəndində  

anadan    olmuşdur.  Şelli-Qaradağlı    kəndinin    yeddiillik  

məktəbini    bitirdikdən    sonra   Ağdam   Pedaqoji 

Texnikumunda təhsil almışdır.  

Ağcabədi  rayonunda   Xocavənd   və  Boyat  kənd 

məktəblərində 

müəllim 

işləmişdir 

(1943-1944). 

Sonra Ağdamda ikiilik  Müəllimlər  İnstitutunda  təhsilini 

davam  etdirmiş  (1944-1946),  1946-cı  ildə  ADU-nun 

jurnalistika  fakültəsinə  daxil  olmuş, 1951-ci  ildə 

universiteti  bitirdikdən  sonra  "Azərbaycan  müəllimi" 

qəzetində xüsusi müxbir, şöbə müdiri və redaktor müavini vəzifələrində işləmişdir 

(1951-1958).  "Ədəbiyyat  və  incəsənət"  qəzetində  məsul  katib  (1958-

1966), Azərbaycan  SSR Dövlət  Poliqrafiya,  Nəşriyyat  və  Kitab  Ticarəti  İşləri 

Komitəsində  Nəşriyyatlar  İdarəsinin  rəisi,  baş  redaktor  vəzifələrində  (1966-1983) 

çalışmışdır.   1983-cü  ilin  fevralından  ömrünün  axırınadək Azərbaycan  Dövlət 

Nəşriyyatında bədii  ədəbiyyat  redaksiyasının  müdiri  vəzifəsində  işləmişdir. Əlfi 

Qasımov ədəbi yaradıcılığa şeirlə başlamışdır. ―Xalq arzusu‖ adlı ilk şeri 1945-ci 

ildə  Ağdamda  çıxan  "Lenin  yolu"  qəzetində  dərc  olunmuşdur.  Universitetdə 

oxuduğu  illərdə  şeirləri  respublikanın  müxtəlif  qəzet  və  jurnallarında  dərc 

edilmişdir.  ―Əriməzin  ətəklərində‖  adlı  ilk  oçerklər  kitabı  1954-cu  ildə  çap 

olunmuşdur. Sonra isə çoxsaylı oçerk, hekayə, povest və roman kitabları, həmçinin 

tərcümələləri  və  tərtib  etdiyi  digər  kitabları  işıq  üzü  görmüşdür.  Əsərləri  rus, 

qırğız, türkmən və tacik dillərinə tərcümə edilmişdir.  

Əlfi Qasımov 1985-ci ilin 12 martında  qəflətən vəfat etmişdir. 

Kitabları:  ―Əriməzin  ətəklərində‖  (1954)  ,‖Şagird  briqadaları‖  (1960),  ―Odlu 

ürəklər‖ (1962), ―Dostluq və qardaşlıq dünyası‖ (1963), ―Adilənin taleyi‖ (1964), 

―Dnepr  qəhrəmanı‖  (1964),‖ Ulduz  karvanı‖  (1967),  ― Məni  qınamayın‖  (1968), 

―Saçlar  ağarsa  da...‖  (1969),  ―Qızburunda  tək  məzar‖  (1970),  ―Vətən  çağıranda‖ 

(1975),  ―Könül  sevən...‖  (1977),  ―Qağayı  fəryadı‖  (1979),  ―İnsan  qaranquş 

deyil‖ (1981), ―Toy gecəsi‖ (1985), ―Bəhyəddin Mirzəyev‖ (1985) və s. 

Ədəbiyyat:Əhmədov Teymur -“Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)” Ensiklopedik 

məlumat kitabı, Bakı, 2011. 

 

 

 

 

 

 

 

 

17 

 

5 Yanvar - Yazıçı Vidadi Babanlının anadan olmasının 90 illiyi, (1927) 

Vidadi Babanlı   Qazax   rayonunun   Şıxlı   (indiki  Muğanlı)   

kəndində,  müəllim  ailəsində  doğulmuşdur.  Burada    orta 

məktəbi 

bitirdikdən 

sonra  

ADU-nun 

 

fılologiya 

fakültəsində   təhsil  almışdır  (1944-1949).    Bir  il  Sabirabad 

şəhər  orta  məktəbində  müəllim  işləmiş,  sonra  Bakıya 

köçüb "Azərbaycan  müəllimi"  qəzeti redaksiyasında  ədəbi 

işçi  vəzifəsində  çalışmışdır.  O,  Moskvaya  M.Qorki  adına 

Ədəbiyyat  İnstitutuna  təhsil  almağa  göndərilmiş,  orada 

aspiranturaya  daxil  olsa  da,  səhhətinə  görə  Bakıya  qayıtmalı 

olmuşdur. "Ədəbiyyat  qəzeti" redaksiyasında  ədəbi  işçi,  sonra  şöbə  müdiri 

işləmişdir  (1954-1960).  Yaradıcılıqla  əlaqədar  Sumqayıt  şəhərində  fəhlə 

yataqxanasında  tərbiyəçi  olmuş,  əsərinə  material  toplamışdır. "Azərbaycan" 

jurnalı redaksiyasında  nəsr  şöbəsinə  rəhbərlik  etmişdir  (1961-1968). C.Cabbarlı 

adına  "Azərbaycanfılm"  kinostudiyasının dublyaj  şöbəsində  baş  redaktor  əvəzi 

(1974-1976), "Yazıçı"  nəşriyyatında baş  redaktor  müavini  (1978-1981)  olmuşdur. 

Vidadi  Babanlının  ilk  mətbu  əsəri 1947-ci  ildə "Azərbaycan  gəncləri" 

qəzetində çıxan  "Anam  sən  oldun"  şeiridir.  İlk  şeirləri,  "Dönüş",  "Təbrizdə  bir 

gecə" poemaları dövri mətbuatda "Vidadi Şıxlı" təxəllüsü ilə çap olunmuşdur. Nəsr 

yaradıcılığına "Gəlin" povesti ilə başlamışdır (1954-cü ildən). Həmin

 

ildən roman, 

povest,  hekayə,  oçerk,  publisistik  məqalələr,  kinossenari  yazıb-yaradır.  Əsərləri 

SSRİ  və  xarici  ölkə  xalqlarının  dillərinə  çevrilmişdir.  ―Öz  evində  qonaq‖  pyesi 

tamaşaya  qoyulmuşdur  (2003).  ―Dərd  məni  dilləndirir‖  (2003)  publisistik  əsərlər 

toplusu,  ―Mənim  gizlinlərim‖  (2002-2003)  avtobioqrafik  romanı,  ―Ana  intiqamı‖ 

(1995)  povesti  rəğbətlə  qarşılanmışdır.  Yazıçılardan  ibarət  xüsusi  dəstə 

ilə İspaniya, Fransa, İtaliya, Almaniya, Polşa və  digər  xarici  ölkələrdə  səfərdə 

olmuşdur. 

Kitabları: ―Gəlin‖ (1954), ―Tanışlarım və dostlarım‖ (1961),  ―Ayazlı gecələr‖ 

(1961), ―Həyat bizi sınayır‖ (1964), ―Gəlin‖ (1967), ‖Həyat bizi sınayır‖ (1979), 

―Müqəddəs ocaq‖ (1983), ―İnsaf nənə‖ (1985), ―Seçilmiş əsərləri‖ (1987),  

―Vicdan susanda‖ (1990), ‖Hoydu dəlilərim, hoydu‖ (1993), ‖Ana intiqamı‖ 

(1995), ―Ömürlük cəza‖ (1998), ―Kişilik haqqında himn‖ (2002), ―Ömürlük əzab‖ 

(I-II kitab). (2003),  ―Bulanlıq dünya‖(2011) və s.  

Ədəbiyyat : Əhmədov Teymur - “Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)” 

Ensiklopedik məlumat kitabı, Bakı, 2011. 

 

 

 

 

 

 

 

18 

 

7 Yanvar - Şair Ələmdar Quluzadənin anadan olmasının 65 illiyi, (1952) 

  

Ələmdar  Quluzadə  Qarabağın  Xocalı  kəndində 

anadan olmuşdur. O, kənd orta məktəbini və 1973-cü ildə 

N.Tusi  adına  Azərbaycan  Dövlət  Pedaqoji  İnstitutunun 

Xankəndi  filialında  Azərbaycan  dili  və  ədəbiyyat 

fakültəsini  bitirmişdir.  1988-ci  ilin  sentyabr  ayına  qədər 

Xankəndində  yaşamış  və  bu  müddətdə  keçmiş  vilayət 

Radio  Verilişləri  Komitəsinin  Azərbaycan  verilişləri 

redaksiyasında  müxbir  vəzifəsində  çalışmışdır.  O, 

Azərbaycan  Yazıçılar  Birliyinin  üzvüdür.  Yaradıcılığa 

gənc  yaşlarında  başlayan  şairin  şeirləri  ―Azərbaycan  gəncləri‖,  ―Ədəbiyyat  və 

incəsənət‖  qəzetlərində  və  ―Ulduz‖  jurnallarında  dərc  edilmişdir.  İlk  kitabı 

―Dağların  yaddaşı‖  adlanır.  Sonralar  Ələmdar  müəllimin  bir-birindən  maraqlı 

kitabları  çap  olunmuşdur.  Şairin  kitablarını  kiçiklərlə  yanaşı,  böyüklər  də  sevə-

sevə oxuyur.  

Ələmdar  Quluzadənin  çoxsahəli  yaradıcılığında  uşaq  ədəbiyyatının 

özünəməxsus  yeri  var.  Təbiətə,  folklora,  xalq  yaradıcılığına,  insanların 

psixologiyasına  yaxından  bələd  olması  şairin  uşaqlar  üçün  qələmə  aldığı  şeir  və 

nağıllarda  da  özünü  aydın  göstərir.  Onun  ―Qürbətə  düşən  daş‖  kitabında  vətənə, 

xalqa,  əməyə,  anaya,  dosta  sevgi  mövzularında  yazılmış  nağıllar  (―Papaqçı‖, 

―Dəmirçi  Daşdəmir‖,  ―Bar  ağacı‖,  ―Bənövşə‖,  ―Yuva‖,  ―Kiçik  qardaş‖,  ―Nökər 

alim‖,  ―Göyərçin‖)  geniş  yer  almışdır.  Bu  kitabda  müəllif  özünü nəsrdə  sınamış, 

həm də uşaqlara haqq-ədalət, vətənpərvərlik, mərdlik, qorxmazlıq, cəsurluq, barədə 

düşüncələrini  çatdırmışdır.  Şairin  nağılları  ilə  yanaşı,  onun  şeirləri,  poemaları, 

pyesləri  də  müxtəlif  yaşlı  oxucularda  maraq  doğurur  və  onları  vətənpərvər  ruhda 

tərbiyə edir.  

Kitabları: ‖Alay komandiri‖ (1999), ―Beş qitənin uşaqları‖ (1991), ―Dağların 

yaddaşı‖ (1976), ―İsti ocaq‖ (1985),  ―Qarabağ oyunu‖ (1993), ―Məhləmizin 

uşaqları‖ (2004), ―Mənə söz verin‖ (2001), ―Məni yoldan elemə‖ (2005), ―Ömür-

gün qabaqdadır‖ (1980),  ―Şəhid şəhər‖ (1998),  ―Tumurcuqlar‖ (1985)  və s. 

Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur - “Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)” Ensiklopedik 

məlumat kitabı, Bakı, 2011. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

19 

 

 

10 Yanvar - Şair, alim Əli Saləddinin anadan olmasının 85 illiyi, (1937-2003) 

 

  

  

Əli  Saləddin  Mehdiyev  Gəncə  şəhərində  anadan 

olmuşdur.  O,  burada  M.Ə.Sabir  adına  5  saylı  şəhər  orta 

məktəbini  bitirmiş  və  Azərbaycan  Dövlət  Universitetinin 

filologiya  fakültəsinə  daxil  olmuşdur.  1960-cı  ildə  həmin 

fakültəni  müvəffəqiyyətlə  bitirən  Əli  Saləddin  Azərbaycan 

EA  Nizami  adına  Ədəbiyyat  İnstitutunun  şifahi  xalq 

ədəbiyyatı  şöbəsində  işləmiş,  daha  sonra  həmin  institutun 

aspiranturasında  təhsilini  davam  etdirmişdir.  Ə.Saləddin 

Azərbaycan  Sovet  Ensiklopediyası  Baş  redaksiyasında elmi  redaktor, Azərbaycan 

EA Nizami adına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyində elmi işçi, klassik Azərbaycan 

ədəbiyyatı və yeni dövr Azərbaycan ədəbiyyatı (XIX-XX əsrlər) şöbələrində müdir 

vəzifələrində çalışmışdır. 

  

Ədəbi yaradıcılığa  çox erkən başlamış və ―Bahar gəlir‖ adlı ilk şeiri 1954-

cü  il  mayın  1-də  ―Kirovabad  kommunisti‖  qəzetində  işıq  üzü  görmüşdür.  Əli 

Saləddinin  şeirləri  1955-ci  ildən  respublika  mətbuatında  dərc  olunmuş,  1960-cı 

ildən  isə  mütəmadi  şəkildə  şeir  və  ədəbi  yazıları,  elmi  və  ədəbi-publisistik 

məqalələri  qəzet  və  jurnal  səhifələrində  çap  edilmişdir.  Ə.Saləddin  Azərbaycan 

Sovet Ensiklopediyası Baş redaksiyasında çalışdığı zaman bu nəşrin I, III, IV, VI 

və VIII cildlərinə daxil edilmiş əsas məqalələrin müəlliflərindən biri olmuşdur. O, 

elmi  fəaliyyətinin  böyük  bir  hissəsini  Azərbaycanın  böyük  şairi  M.Ə.Sabirin 

irsinin araşdırılmasına və öyrənilməsinə həsr etmişdir. Əli Saləddin şairin şeirlərini 

dərindən  təhlil  edərək,  Sabir  şeirinin  xalq  arasında  populyarlığını  və  digər  vacib 

məsələləri öyrənmişdir.  

    Əli Saləddin 2003-cü il noyabrın 18- də Bakıda vəfat etmişdir.  

Kitabları: ‖Təlatüm‖ (1966),  ―Sabir və folklor‖(1969),  ―Azərbaycan sovet 

poeziyasının bəzi inkişaf xüsusiyyətləri‖ (1973), ―Azərbaycan poeziyasında estetik 

məsələlər‖ (1976), ―Azərbaycan şeiri və folklor (XIX-XX əsrlər) (1982), 

―Gəzdiklərim, gördüklərim‖ (1988),  ―Əhməd Cavad‖ (1992), ―Bir kərə yüksələn 

bayraq‖ (1993) və s. 

Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur - “Azərbaycan yazıçıları.(XX-XXI yüzillikdə)” Ensiklopedik 

məlumat kitabı, Bakı, 2011. 

 

 

 

 

 

 

 

 

20 

 

18 Yanvar - Yazıçı Heydər Qasımlının anadan olmasının 75 illiyi, (1942) 

 

Heydər  Qasımlı  Qazax  rayonunun  Kosalar  kəndində 

anadan  olmuşdur.  Burada  kənd  orta  məktəbini  bitirmiş 

(1948-1958), 

sonra 

kolxozda 

əmək 

fəaliyyətinə 

başlamışdır  (1958-1960).  Bakıda  2  saylı  texniki-peşə 

məktəbində 

quyuların  yeraltı  operatoru  ixtisasına 

yiyələnmişdir.  M.A.Əliyev  adına  Azərbaycan  Dövlət 

İncəsənət 

İnstitutunun 

mədəni-maarif 

fakültəsində 

təhsilini  davam  etdirmişdir  (1973-1978).  Qazax  rayon 

Mədəniyyət 

Evində 

metodist 

(1976-1983), 

Tarix-

Diyarşünaslıq  Muzeyinin  direktoru  vəzifələrində  çalışmışdır  (1993-1995). 

―Göyəzən‖  rayon  qəzetinin  redaktoru  olmuşdur  (1995-ci  ildən).  İlk  mətbu 

hekayələri  1962-ci  ildə  çap  olunmuşdur.  Bundan  sonra  ―Çinar  pöhrələri‖ 

(1979),  ―Yeni  səslər‖  (1984)  almanaxında  hekayələri  dərc  edilmiş,  efirdə 

radiopyesləri  oxunmuş,  televiziyada  birpərdəli  pyesləri  göstərilmişdir.  ―Ləkə‖ 

adlı dördpərdəli pyes və ―Qanlı papaq‖ adlı roman yazmışdır. Yazıçı ―Araz” 

ali  ədəbi  mükafata  (1998)  və  ―Nurlu  qələm  ustası‖  fəxri  adına  (2000)  layiq 

görülmüşdür.  

Kitabları: ―Qızdərəyə gedən yol‖ (1985),  ―Çörək ətri‖ (1986),  ―Yurd yeri‖ 

(1987),  ―Axtaran tapar‖ (1988),   ―Ata kölgəsi‖ (1988),  ―Məktəbli çantası‖ 

(1989),  ―Nəfsin bəlası‖ (1991),  ―Qisas qiyamətdə qalmaz (1991), 

―Qarasaqqal‖ (1997),  ―Kibrit qutusu‖ (1997),  ―Qanlı papaq‖ (2006),  ―Hər 

şeyin sonu var‖ (2008). 

Ədəbiyyat:Əhmədov Teymur - “Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)” Ensiklopedik  

məlumat  kitabı, Bakı, 2011. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

21 

 

20 Yanvar -  Şair Bədri Seyidzadənin anadan olmasının 135 illiyi, (1882-1945) 

 

   

Bədrəddin  Kərbəlayı  Mircavad  oğlu  Seyidzadə  Bakı  quberniyasının  Keşlə 

kəndində  anadan  olmuşdur.  İlk  təhsilini  kənd  məktəbində,  sonra  mədrəsədə 

almışdır. ―Seyid‖ təxəllüsü ilə şeirlər yazan dayısı onu da yazmağa həvəsləndirmiş, 

klassik  poeziya  ilə  tanış  etmişdir.  Kiçik  yaşlarından  bədahətən  şeir  deməsi  ilə 

fərqlənmişdir.  1906-1920-ci  illərdə  ―Həyat‖,  ―Səda‖,  ―Açıq  söz‖,  ―Bəsirət‖, 

―Babayi-Əmir‖,  ―Tuti‖  və  s.  qəzet  və  jurnallarda  lirik  şeirlərini  ―Bədri‖,  Ənqa‖, 

―Hüseyni‖, ―Bədrəddin Hüseyni‖, satirik şeirlərini isə ―İynə‖, ―Sancaq‖, ―Bayquş‖,  

―Bərqi-əyyar‖  və s. təxəllüsləri ilə çap etdirmişdir.  Bədri Seyidzadə 1909-ci ildə 

―Nəşri-maarif‖  darülmüəllimində  təhsilini  davam  etdirmişdir.  Şeirlərində  (―Bizə 

nə!..‖, ―Şükür, xudaya‖ və s.) Sabir satiralarının ideya və bədii xüsusiyyətlərindən 

bacarıqla  bəhrələnmişdir.  Bədri  Seyidzadə  əruzun  müxtəlif  bəhrlərində  qəzəl, 

müxəmməs,  tərkibbənd  və  s.  yazmış,  Nizami,  Sədi  və  Füzulidən  təxmislər 

etmişdir.  M.  F.  Axundovun  Puşkinin  ölümünə  həsr  etdiyi  ―Şərq  poeması‖nı 

farscadan  doğma  dilə  çevirmişdir.  1918-ci  ildə  Azərbaycanda  milli  istiqlal 

hərəkatının  qələbəsindən  sonra  Bədri  Seyidzadənin  yaradıcılığında  sosial-

demokratiya  ideyalarını  tərənnüm  edən  poetik  nümunələrə  rast  gəlinir.  Dövrün 

poeziyasında olduğu kimi, şairin yaradıcılığında da azad Vətən, müstəqillik rəmzi 

olan  üçrəngli  milli  bayrağın  tərənnümü  mühüm  yer  tutur.  Şair  ―Vətən‖ 

(―Azərbaycan‖  qəzeti,  1919,  7  avqust)  şerində  də  vətəni  yüksəkdə  duran  və 

əbədiyyətədək enməyəcək bayraqlı bir diyar kimi vəsf etmişdir. Sovet hakimiyyəti 

qurulduqdan sonra poetik yaradıcılığını davam etdirmiş, dövri mətbuatda (―Maarif 

və  mədəniyyət‖,  ―Şərq  qadını‖,  ―Füqəra  füyuzatı‖  və  s.)  qəzəl,  qoşma,  tərkibənd, 

müxəmməs, təxmis, qitə, beytlər və hekayələri müntəzəm çap olunmuşdur.  

Bədri Seyidzadə 1945 - ci ildə Keşlə kəndində vəfat etmişdir.